ଅବସର ଗୀତିକା

ଯଦୁନାଥ ଶର୍ମ୍ମା

ରଚିତ ଓ ପ୍ରକାଶିତ

ଖଲ୍ଲିକୋଟ କଲେଜର ସୁପ୍ରସିଦ୍ଧ ଓଡ଼ିଆ ଅଧ୍ୟାପକ ପଣ୍ତିତ ଶ୍ରୀ ଲିଙ୍ଗରାଜ ମିଶ୍ର ଶାସ୍ତ୍ରୀ କାବ୍ୟ , ସାଂଖ୍ୟ , ତୀର୍ଥ ମହାଶୟଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ସଂଶୋଧିତ ।

ଅଭିମତ

ଯୁବକ କବି ଶ୍ରୀମାନ୍ ଯଦୁନାଥ ରଥଙ୍କର ଏହି ଅବସର ଗୀତିକା ର ଆମୂଳାନ୍ତ ସବୁ ଦେଖିବାକୁ ପାଇଅଛି । ଲେଖକ ବହୁ ସମୟ ସାଧନା କରି ନିଜର ଅଭିରୁଚି ଅନୁସାରେ ନାନା ଭାବ ମନୋହରା ପୁଣି ଅତି ରୁଚିରା କରି ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥ ପ୍ରଣୟନ କରି ଅଛନ୍ତି । ଥରେ ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥ ପଢିଲେ ଲେଖକଙ୍କ ହୃଦ୍‌ଗତି ଭାବ ସାଧାରଣରେ ଅଗୋ-ଚର ରହିବ ନାହିଁ ।

ଏହି ଉଦ୍ଦାମ ଯୌବନରେ ଥାଇଲେଖକ ଯେଉଁ ଭକ୍ତି ,ପେମ ପ୍ରଭୃତି ନାନା ଚିନ୍ତାରେ ଆସକ୍ତ ଥିଲେ-, ତାହାର ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିକାଶଏହି ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ମିଳେ ।ଏହାର ଭାଷା ସଂମାର୍ଜ୍ଜିତ ଓ ମନୋହର । ବିଶେଷ କିଛି ବ୍ୟାକରଣ ଦୋଷପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ ନାହିଁ। ଅନେକସ୍ଥଳରେ ରଚନାର ମୌଳିକତା ପରିତୃପ୍ତି ଦେଇଥାଏ । ଯୁବକ କବିଙ୍କପକ୍ଷେ ଏତାଦୃଶରଚନା ସବିଶେଷ ଚିତ୍ତାକର୍ଷକ ବୋଲିବା ଅସ୍ଵାଭାବିକନୁହେ । ଏହା ସର୍ବ ସାଧାରଣଙ୍କର ଆଦରର ସାମଗ୍ରୀ ହେବ ।

ଏଥିରେ ଯେ ଭ୍ରମ ପ୍ରମାଦ ନାହିଁ , ତାହା କହିବା ବାହୁଲ୍ୟମାତ୍ର । ଯାହା ହେଉ ଉତ୍କଳ ଯୁବକମାନଙ୍କ ପକ୍ଷେ ଏହା ଆଦର୍ଶ ବୋଲିମୁଁ ମନେ କରେ । ଲେଖକ ଏତାଦୃଶ ଆଉ କେତେ ସଦ୍‌ଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନାକରି ନିଜର ସମ୍ମାନ ଚିର ସ୍ଥିର କରନ୍ତୁ । ପାଠକ ପାଠିକାଙ୍କଠାରୁ ସବିଶେଷାଦର ଲାଭ କରନ୍ତୁ । ଇତି ।

ପ୍ରଧାନ ପଣ୍ତିତ

ଖଲ୍ଲିକୋଟ କଲେଜ

ସମର୍ପଣ

ଏହି ଅବସର

ଗୀତିକା ନାମ୍ନୀ ପୁସ୍ତିକାଖଣ୍ତି ମୋର ପରମାରାଧ୍ୟା ବିଦୁଷୀ ପିତାମହୀ ଶ୍ରୀମତି ମୁକ୍ତାମାଳା ଦେବୀମହୋଦୟଙ୍କ ପବିତ୍ର କର ସରୋଜରେ ସମର୍ପଣକରି ପରମ ପରିତୃଷ୍ଟି ଲାଭ କରୁଅଛି ।

ଖଲ୍ଲି କୋଟ ଗଡ଼        ଅଧମ ନସ୍ତା

୨୧-୯-୨୮        ଯଦୁନାଥ

ନିବେଦନ

ପ୍ରିୟ ପାଠକଙ୍କ ନିକଟରେ ଏତିକି ମାତ୍ର ବ୍ୟକ୍ତ କରିପାରେଯେ, ଏହି ଅବସର ଗୀତିକା ନାମ୍ନୀ ମୋର ଯତ୍ନ ସାମାନ୍ୟ ବୁଦ୍ଧି ପ୍ରକର୍ଷପ୍ରଦର୍ଶିନୀ ପୁସ୍ତିକା ଖଣ୍ତି ନାନା ରସ ସମ୍ଵଳିତ ହୋଇ ଥିବାରୁ ପୁଣି ବିଶେଷରେ କିୟଦ୍ଦଂଶ ଆଦିରସ ସମ୍ବଳିତ କବିତା ଏହାର କଳେବରପୂର୍ଣ୍ଣ କରି ପାରିବା ସମ୍ଭାବନା ଥିବା ଯୋଗୁଁ ଏହି ଅବସର ଗୀତିକାରେତାହା ନିହିତ କରିଅଛି । ବୋଧହୁଏ ସହୃଦୟ ପାଠକେ ଏଥିଲାଗି କ୍ଷମାଦାନ କରିବାରେ ତୃଟି କରିବେ ନାହିଁ । ସମସ୍ତେ ଯେ ଭକ୍ତିବସାଗ୍ରହୀତାହା ନୁହେ,ଅନେକେ ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁ ମାନେ କି ଆମୂଳଚୂଳ ଭକ୍ତିସମ୍ଵଳିତ ବହି ଦେଖିଲେ ପାଠ କରିବା ଦୂରେ ଥାଉ ଶତ ମୁଖରେତାହାର ଘନ ଘନ ନିନ୍ଦା କରିବାର ଦେଖାଯାଏ । ତେଣୁ ପାଠକଙ୍କନିକଟରେ ସାର୍ବଜନୀନ ବିଶ୍ଵ ପ୍ରେମର ନିଦର୍ଶନ ସ୍ଵରୁପ ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥ ଖଣ୍ତିକଅର୍ପଣ କରୁଅଛି ଯେ ଏଥିରେ ପରିଲିକ୍ଷିତ ଯତ୍ନ ସାମାନ୍ୟ ଭ୍ରମ ସମସ୍ତଉଦାର ହୃଦୟରେ ମାର୍ଜ୍ଜନା କରି ମୋର ପରିଶ୍ରମ ସକଳ ସଫଳକରିବା ହେବେ ।ପରିଶେଷରେ ବକ୍ତବ୍ୟ ଏହି ଯେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସ୍ଥିଖଲ୍ଲିକୋଟକଲେଜର ପ୍ରଧାନ ସଂସ୍କୃତ ଅଧ୍ୟାପକ ପଣ୍ତିତ ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ଲିଙ୍ଗରାଜ ମିଶ୍ର ଶାସ୍ତ୍ରୀକାବ୍ୟ, ସାଂଖ୍ୟତୀର୍ଥ ମହୋଦୟ ବହୁ ପରିଶ୍ରମ ସହକାରେ ମୋର ଏହିଗ୍ରନ୍ଥ ଖଣ୍ତିକ ସଂଶୋଧିତ କରି ଦେଇଥିବାରୁ ମୁଁ ତାଙ୍କ ନିକଟରେ ଚିକୃତଜ୍ଞତା ପାଶରେ ଆବଦ୍ଧ ରହିଲି

। ଇତି।

ଖଲ୍ଲିକୋଟ        ବିନୀତ

୨୧-୯-୨୮ ଶ୍ରୀ ଯଦୁନାଥ ରଥ ଶର୍ମ୍ମା

ସୂଚୀ

ବିଷୟ

୧ ଭଜନା ଭାଗ

ଭଜ ସତ୍ୟସନାତନ

ଭଜ ପୂତ ମନେ

ଦିନ ଗଲାଟି ଏପରି

ଦୀନନାଥ ଜଣାଣ

୨ ପ୍ରାର୍ଥନା ଭାଗ

ଶ୍ରୀବସ୍ତ୍ରଲାଞ୍ଚ୍ଥନ

ଆଉ କାହିଁ କିହେ ରହିବି

ଜଗତ ଜନମନ

ପଦେକର ଘେନା

କାହିଁ ଜନମିଛ

ହରିବେକି

ଅଘବିନାଶନ

ପରାଣେ ଜୀବିକା

କେତେ କାଳ

ଆହେ ଭଗବାନ

୩ ସ୍ତୁତି ଭାଗ

ସନ୍ଧ୍ୟା

ବୃନ୍ଦାରକ ବନ୍ଦ୍ୟା

କରୁଣାକର ଜଣାଣ

୪ ବାଣୀଆରାଧନା ଭାଗ

ବନ୍ଦଇ ଦେବୀ

ତାପପାପଧରା

ଦୁର୍ଗା ସ୍ତୁତି

ଜମ୍ଵୁ ଧାରଣହେ

ଜଗବନ୍ଧୁ ସପ୍ତକ

୫ ଅନୁବାଦ ଭାଗ

ମୋହ ମୁଦ୍ଗର

ବ୍ରହ୍ମ ନାମାବଳୀ

ଉମା ବୈବାହିକ ବ୍ରତ

ନବଗ୍ରହ ସ୍ତୋତ୍ର

୬ ବିକ୍ଷିପ୍ତଚିନ୍ତା ଭାଗ

ରତ୍ନାଷ୍ଟକ

ମୋ ଘରି

ରହିକି ପାରିବି

ବନ୍ଧୁ ହିତୈଷଣା

ବଙ୍ଗାଳ ପୋଥି

ମନବୋଧ

ବିଷାଦ କୋଇଲି

ଧିକ ଏ ଜଗତେ

ବନ୍ଧୁ ଚିରତେ

୭ ପ୍ରେମ ସଙ୍ଗାତ

ଅନୁକ୍ଷଣେ କାଳ

ଏତିକି ତୋପଦେ

କେ ପାଶେ ବସିବ

ଲବେ ମାତର

ଆସ ମୋହିନୀ

ମରେ ମୁଁ ଝୁରି

ପ୍ରାଣ ସଙ୍ଗୀନୀ ଧରି

ଦିନେକ ଦିନାନ୍ତେ

ବିଦେଶକ ନାୟକ

ରତନ ପାଇ ନପାଇଲା

ପ୍ରାଣ ମାନ୍ତ୍ର ଅଛି ପିଣ୍ତେ

ଜାଣି ନ ଥିଲି ଯେ

ଘେନରେ ରମଣୀ

ପ୍ରେୟସୀ ମୋର

ତେଜ ଜୀବ ଜୀବନ

ନଥିଲା ତ ମନେ

ଜାଣି କେ ପାରଇ

ଶୁଭ ପ୍ରଭାତରେ

ଯା ଦେଖିଲ ଆଜ

କେଳି କୁଶଳାରେ

କାହିଁ ତେଜି ତୋରେ

ଜାଣି ନ ଥିଲି ଯେ

ବନ୍ଧୁ ମୋର କାଲି

୮ ଋତୁ ବଳୟ ଭାଗ

ବସନ୍ତ

ଗ୍ରୀଷ୍ମ

ବର୍ଷା

ଶରତ

ହେମନ୍ତ

ଶିଶିର

୯ ଏଣୁ ତେଣୁ ଭାଗ

ନିଶୀଥ ଚିନ୍ତା

ସ୍ଵପ୍ନ

ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ମର୍ଦ୍ଦ ରାଜଙ୍କ ପରିଣୟ

ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ମର୍ଦ୍ଦରାଜଙ୍କ ରାଜ୍ୟପ୍ରାପ୍ତି

ଆଧୁନିକ ଯୁଗ

ଚିନ୍ତା

ଶ୍ରୀ ସକଳେଶ୍ଵରଙ୍କ ଠାରେ କାର୍ତ୍ତିକ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା

ବନ୍ଧ ବିରହ

ବିହି ଏ ଦୁର୍ଦ୍ଦିନେ

ଜୀବନାନୁ ଚିନ୍ତନ

କେଳି କିଲ୍ଲୋଳିନୀ

ଲୋକେ ନୟନ ପିତୁଳା

କି ଅପୂର୍ବ ସୁଖେ

ଶ୍ରୀ ତାରିଣୈ ନମଃ

ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ମର୍ଦ୍ଦରାଜଙ୍କ ଜିଲାବୋର୍ଡ଼

ଜୀବ ଜୀବନରେ

କଥା ଯଥାର୍ଥ ଯେ

ଆତ୍ମ ପରିତାପ

ବିଷାଦ ଷ୍ଟକ

ଆତ୍ମ ସାନ୍ତ୍ଵନା

ଆତ୍ମୋପଦେଶ

ରେ ମାନସ

ଅପରାଧ କ୍ଷମା

ବିଧବା ଉପଲକ୍ଷେ

ଅବସର ଗୀତିକା

ଭଜନ

ଭଜ ସତ୍ୟ ସନାତନା , ପ୍ରଭୁ ଅନାଦି କାରଣ,

କି ବିଚାରୁ ମୂଢ ମନ , ନକରୁ ତାହା ଚିନ୍ତନ । ଧ୍ରୁବ ।

ନିଖିଳ ସୁଖ ଆଧାର , ସକଳ ବୋଧ ଆକର ,

ଅନୁକ୍ଷଣେ ଯେ ଦିଅନ୍ତି ସର୍ବଶୁଭ ଅଗଣନ ।୧।

ଚାହିଁ ଶୁଣି ଚାଖି ଘେନି , କହି ସବୁ ପାରୁ ଜାଣି ,

ସମରସ ଏକପ୍ରାଣ ନ ଲଭୁ ତାହା ସ୍ମରଣ ।୨।

ପତିତପାବନ ବାନା , ଉଡ଼େ ଫରହର ସିନା ,

ମହାପାପୀ ହୋଇ ତହିଁ ପଶୁ ନାହୁଁ ତ ଶରଣ ।୩।

ସବୁକାଳେ ସବୁଠାବେ , ଯେ ପୂତଜ୍ୟୋତିଃ ସ୍ଵଭାବେ ,

ବିଜେକରି ରହିଛନ୍ତି ନମଣୁ ତୁ ଅକାରଣ ।୪।

ଧରି ବିବେକ କତୁରୀ , ଜଞ୍ଜାଳ ଦିଅ କତୁରି ,

ଉତୁରି ପାରିବୁ ହେଳେ ଏ ଭବର ନିବନ୍ଧନ ।୫।

ଭଜ ପୂତମନେ , ପ୍ରଭୁ ନିରଞ୍ଜନ , ରେ ମୂଢମନ । ଘୋଷା।

ଅଶେଷ ଗୁଣ ଯାହାର , ବର୍ଣ୍ଣିବାକୁ ବେଦକର , କ୍ଷମ ନୁହଇ ଆବର ,

ରଞ୍ଜନ ରଜନୀକର , ରମଣୀୟ ଯାର ଅପଘନରେ ।୧।

ଭୟଙ୍କର ଭବେ ପ୍ରାଣି , ପ୍ରାଣ ଏହାଅଛୁ ଜାଣି , ସର୍ବଂସହା ଗର୍ଭେ ଜନ୍ମି,

ନଲଭୁ ମୁକ୍ତି ସରଣି , କ୍ଷଣକାନ୍ତି ସମ୍ମାନ ଏ ଜୀବନରେ ।୨।

ଅବ୍ଧିଜାୟା ମନୋହରୀ, ସ୍ଵଭାବେ ତ ମଧୁହାରୀ , ଶୁଣିବେ ନିକି ଗୁହାରି

ଯୁଗ୍ମ ପଦେ ଅନୁସରି, ଥିବୁ ସଦା ପାଇ ଶୁଭକ୍ଷଣରେ ।୩।

ବିଶେଷେ ତତେ ବିନତି, ସେହି ତ ଜ୍ଞାନ ଗୀଷ୍ପତି, ଦିଏ ଭୟ ଆଶାଅତି

ନଲଭୁଁ ଏହି ଦୁର୍ଗତି , ହୃଦଗତେ ପୂଜ ଅନୁକ୍ଷଣରେ ।୪।

ରାଗ-ଖମ୍ଵାଜ

ଦିନ ଗଲାଟି ଏପରି ସରି ମୂଢ ମନ ନ ଭଜିଲୁ ହରି । ପଦ ।

ସେ ଅଧମ ତାରଣ ନାମ , ନ ଭଜୁରେ କିପାଁ ପାପପ୍ରାଣ !

ବୃଥା ଭ୍ରମି ହେଉ ଦୁଃଖେ ମରି ।୧।

ବିଭୀଷିକା ଜୀବିକା ସଂସାର ଏକୁହେଳେ ନ ଭୁଲୁ ପାମର !

ଭବେ ନୁହନ୍ତି କେହି କାହାରି ।୨।

ନୀରଦମାଳେ ତଡ଼ିଲ୍ଲତା- ସମ ଏ ଜୀବ କର ଚିନ୍ତା ,

ଭବ ଭୀମଜାଲେ ନୁହଘାରି ।୩।

ବୃଥା ଗର୍ବ ଦମ୍ଭ ଅଭିମାନେ ନଭୁଲି , ପାପୁଁ ପରିତ୍ରାଣେ

ମୁଦେ ପୂଜ ହୃଦେ କଂସ –ଅରି ।୪।

ଭୁଲିଯାଅ , ଯାଉ ଗତକଥା , ସ୍ମର ପୀତାମ୍ଵର ତୁ ସର୍ବଥା

କର ତାରକ ନାମ ମୁରାରି ।୫।

ଯା ଉଚ୍ଚାରନ୍ତେ ଖଣ୍ତେ ଦୁରିତ ଯଦୁନାଥ ଚିନ୍ତେ ତା’ ସତତ

ଭକ୍ତେଭବୁ ରଖନ୍ତୁ ଉଦ୍ଧରି ।୬।

ଦୀନନାଥ ଜଣାଣ

ଆହେ ଦୀନନାଥ ପଡ଼ି ଭବକୂପେ

ସହେ ଦୀନ ଘୋର କଷଣ ।

ଅନବରତରେ ଡ଼ାକେ ପାପୀ ତାପୀ

ନଡ଼େରିଲ ବାରେ ଶ୍ରବଣ । ଘୋଷା ।

କେତେ ଆତ୍ମକ୍ଳେଶ ଜଣାଇବି ଭାବି ,

ନେଲା ଜାଳି ପାପ ଜ୍ଵଳନ

ଏ ପାପ ଆତପ ସନ୍ତାପିତ ହୃଦେ

ତୁମ୍ଭେ ହେ ଶୀତଳ ଚନ୍ଦନ ।୧।

ଅଚିହ୍ନିତ ହୃଦ-ପିଞ୍ଜର-ଆବଦ୍ଧ

ପରାଣ ପତନ୍ତ୍ରି ଜୀବନ

ଯିବ ବୋଲି ପ୍ରଭୋ ! ହେଉଛି ଅଥୟ

ତେଜି ଏ ସଂସାର ଗହନ ।୨।

ମିଶିଯାଉ ଏ ମୋ ପ୍ରାଣ ପ୍ରବାହିନୀ

ତବ ସେ ଶାଶ୍ୱତ ଗରଭେ

ଦେଖୁ ବସୁମତୀ ସର୍ବତ୍ର ଯା ସ୍ଥିତି

ଅନନ୍ତ ମଙ୍ଗଳ ନିଦାନେ ।୩।

ପ୍ରାର୍ଥନା

ଶୀବତ୍ସ ଲଞ୍ଚ୍ଥନ ଦେବ ମୋ ହୃଦ ଗଗନେ

ରାଜି ପ୍ରୀତି ସୁଧାକର ଢାଳ ତପ୍ତ ପରାଣେ ।ପଦ।

ଷଡ଼ରିପୁକୁଳ ବେଢି ପ୍ରାଣେ ଆତଙ୍କ ଆଲୋଡ଼ି

ପ୍ରହରନ୍ତି ପ୍ରଭୁ କେତେ ଅନ୍ତରେ ଗୋପନେ ।୧।

ତହୁଁ ଜଠର ଯନ୍ତ୍ରଣା ଅଧିକେ ମର୍ମ୍ମ ବେଦନା

ଭୋଗେ ଅବିରତେ ପ୍ରଭୁ ଦୁଃଖ କି ପ୍ରଶମେ ।୨।

ନିତି ନିତି ଭବହାଟେ କିଣି ନାଥ କରପୁଟେ

ପାପଫଳ ମହାକାଳ ଭୁଞ୍ଜିଲି ଅଜ୍ଞାନେ ।୩।

ଭ୍ରମି ଭ୍ରମି ନିରନ୍ତରେ ନଲଭି ତହୁଁ ନିସ୍ତାର

ପଶିଲି କାତରେ ନାତ ଶରଣ ଚରଣେ ।୪।

[ ଘୋଟି ଆସୁଅଛି ହେ ଘେର ଅନ୍ଧକାର ରାତି –ବୁତ୍ତରେ ]

ଆଉ କାହିକି ହେ ରହିବି ଜୀବନ ଧରି

ତୁମ୍ଭେ ସିନା ପ୍ରାଣ ତାରଣେ କାରଣ ନତାରିଲ ଯେବେ ହରି । ଘୋଷା

ଜଣାଇଲି ଯାହା ଜୀବନେ ଯାତନା ସହିଲି କୁଳିଶ ସମ

କହ କାହାଲାଗି ବର୍ତ୍ତିବ ଜୀବନେ ହେଲ ତ କୁଳିଶ ସମ ।୧।

କି ଲାଗି ଦୋଷିବି ମୁଁ ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ପ୍ରଭୁ ! ଭୁଞ୍ଜେ କର୍ମଫଳ ଯାହା

କୁକର୍ମ୍ମେ ନିୟତି ବିଧାନ ସମ୍ପ୍ରତି ଦଣ୍ଡେ ନାହିଁ କେହି ସାହା ।୨।

ଅରଜିଲି କେତେ ନିରତେ ଗୁପତେ ଭବେ ପାପ ସୁଗୋପନେ

ସେ ପାପ ଖଣ୍ତନେ ଦେଖେ ନାହିଁ ଆନେ ବିଶ୍ଵବାସୀ ତୁମ୍ଭବିନେ ।

କଳ୍ପନା ଜଳ୍ପନା ପରି ପ୍ରତେ ସିନା ମନେ ବିପ୍ରଲମ୍ଵ କେତେ

ଲାଗେ ସଦା , ତୁଟୁ ଏ ମୋହ ଭାବନା ଜଣାଇଲି ଘେନି ଏତେ । ୪।

ଦ୍ଵିତୀୟା ଯାମିନୀ ରେ ପ୍ରାର୍ଥନା ମୋ ପ୍ରାଣସହି-ବୃତ୍ତରେ

( ରାଗ –କଳହଂସକେଦାର )

ଜଗତ ଜନ-ମନ –ନୟନ-ହାରୀ –

କୋଟି ହଦୟରେ ଢାଳେ ପୀୟୁଷବାରି –

ବିଶ୍ଵେ ବିରାଜେ ଯଶ ଯା’ ମହୀୟାନ-

ଚିନ୍ତେ ହୃଦୟଗତେ ସେ ଭଗବାନ ।

୨

ଭବ ପ୍ରଳୟେ ଯାର ସ୍ଥିତି ନିଶ୍ଚିତ

ସାତ୍ବିକ ରସେ ହୃଦ ସଦା ପୁରିତ ।

ସିନ୍ଧୁ ତନୟା ସେବେ ଯା’ଙ୍କ ଚରଣ ।

ଚିନ୍ତେ ହୃଦୟଗତେ ସେ ଭଗବାନ ।

୩

ଜୀବନ , ଯଉବନ କିବା ସମ୍ପଦ

ଭବେଅଟନ୍ତି ଏହୁ ଭୀମ ନିଷାଦ ।

ସମ୍ପଦେ ତରେ ପ୍ରାଣୀ ଭଜି ଯେ ନାମ ।

ଚିନ୍ତେ ହୃଦୟଗତେ ସେ ଭଗବାନ ।

୪

ଊର୍ଣ୍ଣନାଭ ପାଳିତ ଜଟାଜୁଟରେ

ମୁନିପୁଙ୍ଗବେ ନ ଲଭନ୍ତି ଯାହାରେ ।

ଲଭିବି ମନେ ପାଞ୍ଚି ଶାଶ୍ଵତ ସ୍ଥାନ

ଚିନ୍ତେ ହୃଦୟଗତେ ସେ ଭଗବାନ ।

୫

ଅଦୃଷ୍ଟ ପୂର୍ବ ଯା’ର କୀରତିରାଜି

ବିଭିନ୍ନ ରୂପେ ଯେ ସର୍ବନ୍ତ୍ର ବିରାଜି-

ଧରନ୍ତି ଯେହୁ ପୁଣି ବିଭିନ୍ନ ନାମ

ଚିନ୍ତେ ହୃଦୟଗତେ ସେ ଭଗବାନ ।

୬

ନିରତେ ଚରାଚର ମଧ୍ୟେ ବସତି-

କରି ପ୍ରଭଞ୍ଜନ ଯାହା ସନ୍ତତି ;

ବିରାଜେ ଯା’ ନିଦେଶେ ନଭେ ତପନ

ଚିନ୍ତେ ହୃଦୟ ଗତେ ସେ ଭଗବାନ ।

୭

ବିମଳ ତାରକିତ ଗଗନାଙ୍ଗଣ

ଚାହିଁ ହସନ୍ତି ନଭେ ମାନୁ ଷୀଗଣ

ଲଭି ସୁକୃତରାଶି ଯାହା ପ୍ରଦାନ

ଚିନ୍ତେ ହୃଦୟ ଗତେ ସେ ଭଗବାନ ।

୮

ହରିତ ଦୁର୍ବାଦଳେ ଶୋଭେ ପ୍ରାନ୍ତର

ଦିଶେ କେଡ଼େ ଯତନ ଗିରିକନ୍ଦର ।

ଯାହା କଳ୍ପିତ ଏ ବିଶ୍ଵ ରଚନ

ଚିନ୍ତେ ହୃଦୟଗତେ ସେ ଭଗବାନ ।

୯

ଅପାର ନୀଳ ପାରାବାର ଯାହାର

ନିଦେଶେ ରାଜୁଥାଏ ରୁଚିର ତର-

ହୁଅଇ ପୁଣି ଯା’ ଆଦେଶେ ଭୀଷଣ

ଚିନ୍ତେ ହୃଦୟଗତେ ସେ ଭଗବାନ ।

୧୦

ଜନମି ଭବେ ନାଥ ନ ଲଭି ତିଳେ

ଶାନ୍ତି ରତନ ମୃଦେ ମହୀମଣ୍ତଳେ –

ଡ଼ାକଇ , ସୃଷ୍ଟି ଆଦ୍ୟେ ଯା’ ର ସ୍ଥାପନ –

ଚିନ୍ତେ ହୃଦୟଗତେ ସେ ଭଗବାନ

୧୧

ନ ଲୋଡ଼େ ବନ୍ଧୁ ଜନ ଅବା ସମ୍ପଦ-

ନ ଲଭେ ତିଳେ ହର୍ଷ ଅବା ବିଷାଦ –

ଲୋଡ଼ି ସଦା ଶାଶ୍ଵତ-ଶାନ୍ତି –ଆଶ୍ରମ ,

ଚିନ୍ତେ ହୃଦୟଗତେ ସେ ଭଗବାନ

୧୨

ପଦକମଳେ କରି ଆୟତ୍ତ-ଚିତ୍ତ

ସଞ୍ଚିବି ଅବିରତ ଧରମ ବିତ୍ତ ,

ହେବ ଯେକାଳେ ଜୀବ ଦୀପ ନିର୍ବାଣ

ଲଭିବି ନାଥ ସେହି ଶାନ୍ତି ଆସ୍ଥାନ

[ ଦେଖା ଦିଅ ଦେ ଦୁଃଖୀ ଅନ୍ତରେ –ବୃତ୍ତରେ ]

ପଦେ କର ଘେନା ବିଭୁ ବାରେ

ଦୁଃଖେ ଜଡ଼ିତ ଦୁଃଖୀ ବାଧାରେ । ଘୋଷା ।

ନାହିଁ ଆଶା ମଘବା ବିଭବେ ଗଲି ଜଡ଼ି ସଂସାର ଆହବେ

ଯେବେ ନିଅ ଭବୁ ଶାନ୍ତି ଦ୍ଵାରେ ।୧।

ଦେଖାଉଛି ଭୟ ଘନ ଘନ ମରଣ , ତା’ ମଣି ମ୍ରି ୟମାଣ

ଦେଲେ ଯେଣୁ ଭକ୍ତେ ଭକ୍ତି ହେଳେ ।୨।

କି ବନ୍ଧୁର ନାଥ ! ଜୀବପଥ ନଭେ ଦଇବତ ଦୟାପାଥ

ଜଡ଼ିତ ଯେଣୁ ପାପ ପଙ୍କରେ ।୩।

ପ୍ରଭୋ ! କାମନା ପୂରଣ ଅଶେ ଚାହିଁ ଅଛି ଦୁଃଖ ନଇରାଶେ ।

କରେ ଅଳି ଆକୁଳ ଅନ୍ତରେ ।୪।

ପ୍ରାର୍ଥନା

କାହିଁ ଜନମିଛ ନାଥହେ

ଏହି ଭବ ଭବନେ ?

ଆଲୋକିତ କାହା ନିଳୟ

ଜ୍ୟୋତିର୍ମୟ ଆନନେ ? ।୧।

କେବା ଗୁଣବତୀ ଜନନୀ

କଲା ଗର୍ଭେ ଧାରଣ !

ଲଭିବଟି ଶାନ୍ତି ନିବେଖି

ରୂପ ବିଶ୍ଵ ମୋହନ ।୨।

କେ ଅମୃତମୟ ମୁହୂର୍ତ୍ତେ

ଡ଼ାକୁଥିବ “ରେ ସୁତ” !

ଯା ଅଲକ୍ଷ୍ୟ ମୁଖ ମୟୁଖେ

ଆବାସ ବିଭାସିତ ।୩।

ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗ ସ୍ଵର୍ଗୀୟ ସୌରଭ

ଗନ୍ଧେ ଦିଗ ନିକରେ ,

ନିଉଛାଳି ଛନ୍ଦେ ନିରତେ

ମୁଦେ କଞ୍ଜପୟରେ ।୪।

ନନ୍ଦନ * ସୁସମା ବର୍ଦ୍ଧନ

ପାରିଜାତ ସୁମନ

ଅର୍ପୁ ଥିବେ କିବା ଉଲ୍ଲସେ

ଭକ୍ତି ଅଭିନ୍ଦନ ।୫।

ଜୋତିର୍ମ୍ମୟ ସୁର କିନ୍ନର

ଧରି ଅମର ବୀଣା-

କରୁଥିବେ ଅଭିବାଦନ ,

ପ୍ରମେ ମନ ଫୁରୁଣା ।୬।

ପୂଜୁଥିବେ ମହାଅମୋଦେ

ସୁରବୃନ୍ଦ ଗହଣେ

ରତ୍ନଗର୍ଭ ସିନ୍ଧୁ ତନୟା

ପ୍ରେମ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସୁମନେ ।୭।

ଅନନ୍ତ ଗଗନ ବିତାନେ

ନବ ନୀଳ ନୀରଦ

ଭାଷଇ କି , ଚିତ୍ତେ ଆଭାସେ

ତବ ଶୋଭା ସମ୍ପଦ ।୮।

ପ୍ରଭାପୂର୍ଣ୍ଣ ତବ ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗ ,

ସୁଧାମୟ ବଚନ

ଭକ୍ତିପ୍ରେମେ ମାତି ବିଲୋକି

ବଞ୍ଚୁ ଥିବ ଯେ ଦିନ ।୯।

*ନନ୍ଦନ ଇନ୍ଦ୍ରୋଦ୍ୟାନ ବା ସ୍ଵର୍ଗୋ ଦ୍ୟାନ

ସେ ସିନା ଦ୍ୟୁଲୋକେ ଭୁଲୋକେ

ପୁଣ୍ୟ ପୁର୍ଣ ଉଦର

ଅବହେଳେ ଲଘିଂ ପାରଇ

ଭବ ମରୁପ୍ରାନ୍ତର ।୧୦।

କିନ୍ତୁ କାହିଁ ପ୍ରଭୋ ! ସେ ଭାଗ୍ୟ

ଦୀନ ହୀନ କରମେ !

ଦିଶୁନାହିଁ ପଦ କମଳ

ଅନ୍ଧ, ମନ୍ଦ ସଙ୍ଗମେ ।୧୧।

ନଗାଉଛି ପ୍ରାଣ ଉଷତେ

ତବ ଅମୃତ ଗୀତ –

ପାପଗ୍ରସ୍ତ ଏ ମୋ ପରାଣ

ତେଣୁ ଲଭଇ ଭୀତି ।୧୨।

ନାହିଁ ସେ ସୁହାସ ଅଧରେ

ସେହି ଜ୍ୟୋତି ନୟନେ

ଦେଇଥିଲେ ଯାହା ନାଥ ହେ

ଅଭିନବ ଯୌବନେ ।୧୩।

ଆସନ୍ତି ଲାଳସା ପୂର୍ଣ୍ଣ ଏ

ହୃଦ ରୁକ୍ଷ-ପ୍ରାନ୍ତର

ଆଶାୟୀ ଜୀବ ପଥିକର

ମୃଗତୃଷ୍ଣିକାକାର ।୧୪।

ସେ ଭୀଷଣ ମରୁ ପ୍ରାନ୍ତରେ

ପୁଣ୍ୟ ସଲିଳ ଧାରେ

ବିଶ୍ଵ ପାରାବାର ଗମନ-

ଉନ୍ନ ମୁଖୀ ଆଶାରେ ।୧୫।

ଯାଉଥିଲା ହେଳେ ନବାରି,

ମୋହ ବାରଣ ବର

ସମ୍ମୁଖେ ଦେଖିଲା ଚକିତେ

ବାଲି ସ୍ତୂପ ଅପାର ।୧୬।

ଦ୍ଵେଷ କାମ ଲୋଭ ମି ଶ୍ରଣେ

ଭୀମ ସ୍ତୂପ ଆବଳୀ

ବିଲୋକି ବିସ୍ମୟେ ତଟିନୀ

ବୃଦ୍ଧି ନପାରେ କଳି ।୧୭।

ପୃଷ୍ଠେ ଲେଉଟିବା ମାନସେ

ଲୋକେ ଉଦ୍ ବିଗ୍ନ ମନେ

ଚାହୁଁ ଚାହୁଁ ପାପ ପ୍ରଳୟ

ବାତ୍ୟା ବହେ ସଘନେ ।୧୮।

ସେ ଅନିଳ ଦେଲା ଆଚ୍ଛାଦି

ହିଂସା ରଜ ଗଗନେ

ରଜଃ କଣା ସ୍ତୂପଂ ବୁହାଇ

କ୍ଷଣେ ପୁଣ୍ୟ ଜୀବନେ ।୧୯।

ପଡ଼ି ଅବଦାତ ପୂଣ୍ୟର

ନୀର ଅଶୁଦ୍ଧ ତର

ହେଲା ପୁଣ୍ୟମୟୀ ତଟିନୀ

ପାପ ପୁର୍ଣ୍ଣ ଆକର ।୨୦।

ମିଶେ ଯଥା ଭକ୍ତ ନିର୍ବାଣ-

କାଳେ ତବ ଚରଣେ

ମିଶିଗଲା ତଥା ତଟିନୀ

ରିପୁଗଣ ଗହନେ ।୨୧।

ସୁମରି ଆବର ଯାତନା

ମର୍ମେ ଦାବ ଦହନ

ଜ୍ଵଳଇ , ଜ୍ଵଳଇ ଯେମନ୍ତ

ହସନ୍ତିରେ ଇନ୍ଧନ ।୨୨।

କିଏ ନାଥ ପୁଣ୍ୟ ସଲିଳେ

ତପ୍ତ ହୃଦୟ ବନ –

ବଲୋକି କରିବ ତୃପତି

ଏ ମୋ ଦଗ୍ ଧ ପରାଣ ।୨୩।

କାହା ଦମ୍ବେ ଦମ୍ଭ ବାନ୍ଧିବି

ମୁଁ ଯେ ତବ ଆଶାୟୀ

ନାଶି ପାପ ଦୁଃଖ ଅରାତି

ହେବି ବିଶ୍ଵେ ବିଜୟୀ ।୨୪।

ଏ ଭଙ୍ଗୁର ଭବେ ଅଭଙ୍ଗ

ଚିନ୍ତି ତବ ମୂରତି

ଅପ୍ରକାଶେ କର୍ମ ମହୀରେ

ଦିନ ଯାଉ ହେ ବିତି ।୨୫।

[କହିବାକୁ ଲାଜ-ସଖି ଯାହାହେଲା ଆଜରେ-ବୃତ୍ତରେ]

ହରିବେକି ମୋର ହରି ଦୁଃଖଭାର ଭାରରେ । ଘୋଷା ।

କି ଅଲକ୍ଷିତେ ଆସି ଶତଦଳ ପ୍ରଶଂସି

ବିଦ୍ୟୁ ଝଟକ ନେତ୍ର ଅନୁକ୍ଷଣେ

ନବଘନେ ଚପଳା             କରଇ ଯଥା ଖେଳା

ଖେଳଇ ତଥା ବେନି ମୋ ନୟନେ ।୧।

ରୂପାଜୀବାରେ ମୋହି       ଜନେ ହୁଅନ୍ତି, କହି

ଥାଆନ୍ତି ସୁମନୀଷି ଗଣ ମୂଳେ

କିନ୍ତୁ ଏତି ବୈଷମ୍ୟ            ନୁହେଟି ସମୀଚୀନ

ବୃଥା ପ୍ରୟାସ କିସାଁ ଏ ଆକୁଳେ ? ।୨।

ବିଷମ ମନୋଗତି             କରେ ଯାରେ ପୀରତି

ନୋହି ତିଳେ ବରତି ତା ବିହୁନେ

ବିଚରଣେ ଶୟନେ             ସ୍ୱପନେ ଅନୁକ୍ଷଣେ

ନାଚଇ ମନେ କିବା ଜାଗରଣେ ।୩।

କି କାର୍ଯ୍ୟ ଏଥି ଆଉ ଗଲେ ଏ ଜୀବନ ଯାଉ

ଲଭିଲା ଯେତେ ସଙ୍ଗୁ ଉପରତି

ନାହିଁ ତହୁଁ ଶୋଚନା କିପାଁ ଉଦ୍ ବିଗ୍ନମନା

ନଶୁଣୁ ଲବେ ହୃଦ ମୋ ଆରତି ।୪।

ଅଜ୍ଞାତେ ଦୀନବନ୍ଧୁ ଦର୍ଶନେ ଭାବସିନ୍ଧୁ

ଉଦ୍ ବେଳଇ ଅନ୍ତରେ ମୁହୁର୍ମୁହୁ

ଶୁଣିବେ କି ଆରତ ଗୃହାରି ଉପଦୃତ

ଢାଳେ ତନଘେ ବଳେ ହୃଦ ଦାଉ ।୫।

ଶେଷେ ମିନତି ଏହି ଅରକ୍ଷ ବନ୍ଧୁ ଯେହି

ବେଳେ ନସ୍ମରିବେ କି ଦୀନହୀନେ

ଦେଖୁ ଜଗତ ନିଷ୍ଠା ପ୍ରେମର ପରାକାଷ୍ଠା

ଭିକ୍ଷା ଏତିକି ପ୍ରଭୋ ଶ୍ରୀଚରଣେ ।୬।

ପ୍ରାର୍ଥନା

ଅଘ ବିନାଶନ ପ୍ରଭୁ ଦାନବ ଅଇରି

ଭବାବ୍ ଧିତାରଣେ ନାଥ ତୁମ୍ଭେ ଆଶାତରୀ ।୧।

ଦଶରଥ ଅଙ୍କଶୋଭୀ ଆନନ୍ଦ ବର୍ଦ୍ଧନ

ଅନୁପମ କୀରତି ବର୍ଣ୍ଣନେ କେହୁ କ୍ଷମ ହେ ।୨।

ଜନକ ନୃପଜା ହର୍ଷେ ପ୍ରମୋଦ ସତତ

ମହୋଜ୍ଜ୍ଵଳ ପ୍ରେମ ମଣି ମସ୍ତକେ ରାଜିତ ।୩।

ଅଳୀକ ଭାରତୀ ଶ୍ରୋତା ଜନକଙ୍କ ଗୀର

ଶ୍ରବଣେ ତେଜିଲ ହେଳେ ସମ୍ପଦ ଆବର ହେ ।୪।

ସଙ୍ଗେ ଅନୁଜ , ପରାଣ ଦ୍ୟୋତିନୀ ଗହଣେ

ଶ୍ରାନ୍ତି ନମଣି ସୁଶାନ୍ତ ପ୍ରବେଶିଲ ବନେ ହେ ।୫।

ଦଣ୍ତଳ ଅଟବୀଚାରି ରକ୍ଷଃଶ୍ରେଷ୍ଠ-ଝର,

ଦୁଷଣ , ନ୍ତ୍ରି ଶିର ନାଶି କୀରତି ଅପାର ହେ ।୬।

କପି ମୁଖ୍ୟ ମହାବଳୀ ବାଳୀ ହେଳେ ମାରି

ସୁଗ୍ରୀବ ସୁଗ୍ରୀବେ ଅପହୃତ ରାଜ୍ୟେ ବରି ହେ ।୭।

କଲ ପୁଣି ଅଭିନବ ବନ୍ଧୁତା ସ୍ଥାପନ

ଭକତ ବତ୍ସଳ ନାଥ ସତ୍ୟ ସନାତନ ହେ ।୮।

ଅପାର ରତ୍ନ ଆକର ଅକୁପାର ହେଳେ

ନିର୍ମାଣି ଅପୂର୍ବ ସେତୁ କପି ଚମୂ ମେଳେ ।୯।

ସର୍ବଶେ ବିନାଶି ରକ୍ଷୋରାଜ ଦଶଶିର

ଉଡ଼ାଇଲ ବଜୟ କେତନ ଚୌଦିଗର ।୧୦।

ଅଭାଷଣ ବିଭୀଷଣେ ଦେଇ ଲଙ୍କା ଶୀରି

ପ୍ରମୋଦେ କୁମୃଦବନ୍ଧୁ-ମୁଖୀ କୋଳେ ଧରି ହେ ।୧୧।

ଚତୁର୍ଦଶ ବର୍ଷ ଅନ୍ତେ ବାହୁଡ଼ି ଭବନେ

ସାମ , ଦାନ ଭେଦ, ଦଣ୍ତ ସୁମରି ସୁମନେ ହେ ।୧୨।

ପରଜା ପାଳନେ ମନ ନିବେଶି ବିଶେଷେ

ପାପି ବଂଶ ଧ୍ଵଂସୀ ବୋଲଇଲ ଜନମୁଖେ ହେ ।୧୩।

ତୁମ୍ଭେ ତ ଦୟାଳୁ ମଣି ଜଗତ ସମ୍ପ୍ରତି ,

କିଅବା ଅତୀତେ ଘୋଷୁ ଥିଲା ଘୋଷେ ନିତି ହେ ।୧୪।

କିପଁ । ହେ କରୁଣାମୟ ଅକରୁଣ ମୋରେ

ମୁହିଁ ତ ତବ ସନ୍ତତି କହିବି କାହାରେ ହେ ।୧୫।

ତବନାମ ଜପେ ସଦା ରଜନୀ ବାସର

ଶୁଣାଅ ନାଥ ତୁମ୍ଭର ସୁମନ୍ତ୍ର ଓଁ କାର ହେ ।୧୬।

ଦେଖାଅ ପରାଣ ଗତି ସେ ପ୍ରେମ ଆନନ

କର ତୃପ୍ତି ଭକ୍ତି ପୟେ ଏ ଦଗ୍ ଧ ଜୀବନ ହେ ।୧୭।

ଆଶାମୟ ଭବେ ଜୀବ ଯିବା ସୁନିଶ୍ଚିତ

ଭୁଲୋକେ ଯେ ସୌଭାଗ୍ୟର ନିଳୟ ବିଦିତ ହେ ।୧୮।

ସେ ପ୍ରପଞ୍ଚୁ ଦୀନେ ନାଥ ତାର ଅବହେଳେ

ନିତ୍ୟେ ମନ ପ୍ରାଣ ବହୁ ସେ ପଦକମଳେ ହେ ।୧୯।

ଜୀବନ ଅନ୍ତିମ ଯାମେ ଏ ଦୀନ ପରାଣ

ଲଭି ଆଶା ପଦେ ଭବେ ହେଉ ହେ ପାବନ ହେ ।୨୦।

କହ କୃପାନିଧି କେତେ ନୀରନିଧି –ବୃତ୍ତରେ

ପରାଣେ ଜୀବିକା ମହା ବିଭୀଷିକା

ଏ ମର ମାନବ ଜୀବନେ

କେତେ ରବିଶଶୀ ଗଗନ ବିତାନେ

ଦେଖେ ରୋଗଗ୍ରସ୍ତ ପରାଣେ

କେତେ ବାରବାମା ବାରଣ ଶିରେ ,

ଲୋଡ଼ନ୍ତି ଆକୁଳେ ବିଟମନରେ

ଦେଇ ବାମପାଦ , ହୃଦେ ଭରି ମୋଦ

ଧିକ ସେ ଅଳୀକା ସ୍ଵାଦନେ ।୧।

କେତେ କ୍ଷୟକାଶ ରୋଗେ କଷଣ ,

ଲଭି ଏ ଜୀବନେ କି ହୀନମାନ

କେତେ ବା ଆକୃଷ୍ଟ , କୁଷ୍ଠେ ମହାକଷ୍ଟ ,

ଭୋଗୁଛନ୍ତି ରିଷ୍ଟ ବିମନେ ।୨।

ନୟନ ନିଷ୍ପ୍ରଭ କାହିଁ ଦେଖଇ ,

ଭାତା ହୃନ୍ଦୟରେ ଭ୍ରାତା ହରାଇ ,

କିପାଁ ଏ ଆହବ , କିବା ଘେନି ଯିବ ,

ଜୀବ ଯେବେ ଯିବ ଜୀବନେ ।୩।

କାହିଁବା ଜନନୀ ଅପତ୍ୟ ସ୍ନେହ ,

ନଛାଡ଼େ ଛଡ଼ାଏ ଅନ୍ନ ବିରହ ,

କିପାଁ ଏ ଆକୁଳ , ହେଲା କି ଅଜ୍ଞାନ ,

କି ଭୋଗେ ପରାଣ ଦୁର୍ଦ୍ଦିନେ ।୪।

ନାହିଁ ଆବରଣ ଆବୋରି ଅଙ୍ଗ ,

ଯିବ କୁଳନାରୀ କା-ବହିଙ୍ଗେ ,

କି ଥିଲା କି ହେଲା ଏ ଉତ୍କଳ ଭଲା ,

ସେହି ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣପ୍ରସୁ ଭୂମେ ।୫।

ଚିନ୍ତନେ ଏ ମାନ ସ୍ପନ୍ଦନ ହୀନ ,

ନିରନ୍ତରେ ଭଜେ ନୟନ ମନ ,

କରେ ଅବିରତ , ଅଶ୍ରୁ ବିଜଡ଼ିତ ,

ବକ୍ଷେ ଧ୍ୟାନ ବିଭୁ ଚରଣେ ।୬।

ଅସ୍ଫୁଟ କରୁଣସ୍ଵନ ଦୁଃଖୀର ,

ସଦା ସୁମରଣ ନାମ ଅପାର ,

ସେହି କୃପାନିଧି , ଶୁଣିକ ଅବଧି ,

ତାରିବେ ଏ ଦୀନେ ସୁମନେ ।୭।

[ ଜାଣି ନ ପାରେ ମୁହିଁ ଯିବି ଦ୍ଵାରକା-ବୃତ୍ତରେ ]

କେତେକାଳ କାଳବଳେ ଜଡ଼ି ରହିବୁ

ନଚିନ୍ତିବୁ କିରେ ଚିତ୍ତ ଅନ୍ତରେ ବିବୁ ? ।ଘୋଷା।

ଯେ ରାମତାରକ ନାମ

ଦୁରିତ ଦାବ ଦହନ

ପୁତ ମନେ ହୃଦାସନେ

କି ନ ପୂଜିବୁ ! ।୧।

ପ୍ରତିଭା ତ ଅଙ୍ଗେ ଅଙ୍ଗେ

ଯା’ ପ୍ରତିପଟ ସ୍ୱଚ୍ଛନ୍ଦେ

ସେ ସର୍ବ ପ୍ରେମିକ ପ୍ରେମ

କି ନଲୋଡ଼ିବୁ ? ।୨।

ଯାର ଜଗତ ଘୋଷିତ

କୀରତ ଅପରିମିତ

ଦିନେ ସେହି ଦୀନବନ୍ଧୁ

କି ନସ୍ମରିବୁ ? ।୩।

ଯା’ର ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଦୟା

ଲଭିଲେ , ଉଷତ କାୟା

ସେ କୃପାଭିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଯୋଗ୍ୟ

କି ନହୋଇବୁ ? ।୪।

ଦିଗନ୍ତ ବ୍ୟାପ୍ତ ପ୍ରକୃତି

ଚିତ୍ରୁଛି ଯା’ ପ୍ରତିଇତି

ତା ବିନା ଭବ ଗହନେ

ଭ୍ରମି ମରିବୁ ! ।୫।

ଡ଼ାକରେ ଡ଼ାକ ବହନ

ସେ ପତିତ ଉଦ୍ଧାରଣ

ଚିନ୍ତ ଚିନ୍ତେ ମହାବାହୁ

ଭବୁ ତରିବୁ ! ।୬।

ଆରେ ପ୍ରାଣସଙ୍ଗୀ ମନ ମୋହନ ମନ୍ତର ତୋର ଭଙ୍ଗୀ-ବୃତ୍ତରେ

ଆହେ ଭଗବାନ- କଲ ଚିର ହାହାମୟ ଏଜୀବନ । ପଦ ।

ରଖିନାହିଁ ଲବେ ଅଭାବର

ସତ୍ତା ମାତ୍ର ଅର୍ଥ ଭୋଗବାର

ଦେଇଛ ସଦ୍‌ବୁଦ୍ଧି ଯା ଘେନି ସୃସିଦ୍ଧି

ଲଭେ ଭ୍ରମି କାବ୍ୟ କାନନର ।୧।

ବିଲୋକଇ ଯେଉଁ ଦିଶେ ମୁହିଁ

ସର୍ବତ୍ର ତୁମ୍ଭର ସ୍ଥିତିଧ୍ୟାୟି

ଏହି ସମଭାବ ଦୃଷ୍ଚି ତବ ଶୁଭ

କରୁଣା କଟାକ୍ଷୁଁ ଲଭିଲଇଁ ।୨।

ଦେଇ ଅଛ ଯେଉଁ କଳେବର

ପୂତିଗନ୍ଧ ପୁଣି ସେ ନଶ୍ଵର

କିସୁନ୍ଦର ପୁଣି ତା ଚର୍ମ ଛାଉଣୀ

ଦେଖି ପାଶୋରଇ ରତିବର ।୩।

ସେ ଶରୀର ରୋଗ କ୍ଳିଷ୍ଟ କର

ଅହର୍ନିଶ ଦୁଃଖେ ସଡ଼ାଇଲ

ଅଛ ତ ଅନ୍ତରେ ଅଲକ୍ଷ୍ୟଭାବରେ

ହେଉ ନଥିବ କି କଲବଲ ।୪।

ନିର୍ଲିପ୍ତ ବୋଲି ମୁଁ ବୋଲ ଯେବେ

ସ୍ଥାପିଛ ପୀରତି ଜୀବ ସଙ୍ଗେ

ତା ଦୁଃଖେ ଦୁଃଖୀ , ତା ସୁଖେ ସୁଖୀ

ନୋହିବ କି ଥିଲେ ହେଲେ ବହିରଙ୍ଗେ ।୫।

କର ନାଥ ଦାନ କୃପା ଭିକ୍ଷା

ନଆଚର ଦୀନ ଠାରେ କକ୍ଷା

ହର୍ତ୍ତା କର୍ତ୍ତା ହୋଇ ଲବେ ନଘେନିଲେ

ଆଉ କେ କରିବ ମୋତେ ରକ୍ଷା ।୬।

ସ୍ତୁତି

ସନ୍ଧ୍ୟା

[ଶ୍ରୀବତ୍ସ ଲାଞ୍ଚ୍ଥନ ଦେବ ମୋ ହୃଦଗଗନେ –ବୃତ୍ତରେ ]

ଆସୁଅଛି ଘୋଟି ଖରେ ଯାମିନୀ କାମିନୀ

ପୂଜିବକି ଅର୍ଘ୍ୟେ ସନ୍ଧ୍ୟା ଦୁତୀ ବିଶ୍ଵ-ବିନ୍ଧାଣି ।ଘୋଷା।

ଭାଜିଛି ବାସର ହାଟ ସର୍ବେ ସ୍ଵୀୟ ଗୃହାଗତ

ଭ୍ରମଣି ତେଜି ପତତ୍ରି ଗଣ ନୀଡ଼େ ଗଲେଣି ।୧।

ଅଟବୀ ତଟ ବୃକ୍ଷକେ ନିରୋଳେ କପୋତ ଡ଼ାକେ

ହଜାଇଛି ଭବାର୍ଣ୍ଣବେ ଯେଣୁ ପୁତ୍ରମଣି ।୨।

ରଥାଙ୍ଗ ରଥାଙ୍ଗୀ କାହିଁ ନିଶାଗମେ ଦୁଃଖୀ ହୋଇ

ହେଲେଣି ଅଲଗା ସ୍ଵୀୟ ଦୋଷ ଗୁଣି ଗୁଣି ।୩।

ପାଦପେ ସାୟାହ୍ନେ ପୂତେ ପୂଜନ୍ତି କି ହୃଦଗତେ

ସର୍ବଗ୍ରାହୀ ନିଶୀଥିନୀ ବିଶ୍ଵ-ଶାନ୍ତି-ଦାୟିନୀ ।୪।

ଆସହେ ସରବେ ମିଳି ଭିଭାବରୀ ପଦେଚଳି

ଜଣାଇବା ଆତ୍ମ ଦୁଃଖ ଘେନିବେ କଲ୍ୟାଣୀ ।୫।

[ ବିମଳା ଜଣାଣ – ଉଲ୍ଲିଖିତ ରାଗରେ ଗାଇବାକୁ ହେବ ,

ଏହା ‘ବ’ ନିୟମରେ ଲିଖିତ ] ୧୮

ବୃନ୍ଦାରକ ବନ୍ଦ୍ୟା ମାଗୋ ଜଗତ ଜନନି !

ବନ୍ଦେ ଭକ୍ତିଭରେ ମାତଃ ଘେନ ଦୀନ ଦୟିନୀ ।ପଦ ।

ବାସନ୍ତି ! ବିପ୍ଳବେ ଡ଼ାକେ ବୁଡ଼ି ମର୍ତ୍ତ୍ୟ କୁମ୍ଭୀପାକେ

ବିଗଳିତାଶୁ ସନ୍ଦୋହ-ବିନାଶି ସର୍ବାଣି ।୧।

ବିଦେହ ପାପ ଅନଳେ ହେଲିଣି ଅକର୍ମ ଫଳେ

ବାରିପାରୁ ନାହିଁ ହେଳେ ତବ ପାଦ ବେନି ।୨।

ବରଦା ବିପନ୍ନ ବଧ ଆଶେ କଳୁଷ ବିଷାଦ

ବଳି ସୁକୃତ ସମ୍ପଦ ହୃଦେ ଖେଳି ଗଲାଣି ।୩।

ବିକସିତ କି ବାରିଜ ବିମଳ ମୁଖ ପଙ୍କଜ !

ବିଲୋକି ଲଘିଂବି ହେଳେ ଭବ ଅବଣ୍ୟାନି ।୪।

ବିନୀତ ବନ୍ଦନ ଶେଷେ ବହନ ବିପନ୍ନ ଦାସେ

ବରାନନି ! ଦିଅ ଶାନ୍ତି ନିଳୟେ ମାଗୁଣି ।୫।

କରୁଣାକର ଜଣାଣ

କଉଣପ ନିବାରକ             ଯେହି ତ୍ରିଲୋକ ପାଳକ

କୋରକୀ କୃତ କରେ ଦୀନ

କୋୟର ନିବେଦନେ             ଶ୍ରୁତି କୁହର ସମେ

କଲ ନିର୍ମାଖି ତ୍ରାଣେ ଛଦ୍ମ ହେ ମହାବାହୁ ।

କିଳି୍ ବିଷ ବିଧୁ ନ୍ତୁଦ ବଳେ             କରମ ମଳିନତା ମେଳେ

କରୁଣା ନିଳୟହେ  ସେବି ମହାପ୍ରଳୟେ

ଯିବିକି ଭାସି ଚିତ୍ତେ ଭାଳେ ହେ ମହାବାହୁ ।୧।

ଖଳ ଶ୍ରେଣୀ ଖଣ୍ତନ  ଅଗଘନ ଶୋଭନ

ଯାଚଜ୍ଞା ଗୁରୁତର ଯେହି

ଖଣ୍ତନ କୃତେ କେତେ             ଦାସ କଳ୍ମଷ ଯେତେ

ସେ ପ୍ରଭୁ କେଡ଼େ ଭାବଗ୍ରାହୀ ହେ ମହାବାହୁ ।

ଖଟଣି କିଙ୍କର ପରିରେ              ଖଟେ କମଳା ଯା ପୟତେ ,

ଖଟେ ଅତ୍ରେୟ ଗୋତ୍ର             ସମୁଦ୍ଭବ ତ୍ରିନେତ୍ର

ସୁତ ସେ ପ୍ରଭୁପହରେ ହେ ମହାବାହୁ ।୨।

ଗୁରୁ ହେଲାଣି ବାଧା ,             ଅସହ୍ୟ ତ ଆସ୍ପର୍ଦ୍ଧା

ଯେହୁ ଦାୟାଦେ ଛନ୍ତି ଚାହିଁ

ଗଲାଟି ଗାତ୍ର ଭାସି  ଶୋକ ସମୁଦ୍ରେ ଝାସି

କି ଚିତ୍ର ଦେହି ଦେହ ବହି ହେ ମହାବାହୁ ।

ଗାତ୍ର ହେଲାଣି ମହାକ୍ଷୀଣ ,              ଗମନେ ପ୍ରାଣ କି ଶୋଚନ

ଗଗନ କୁସୁମହେ  ଖୋଜି ଲୋଡ଼ୁଛି ମୋହେ

ଭକ୍ତି ବିହୀନେ କର୍ମହୀନ ହେ ମହାବାହୁ।୩।

ଘଟକୁମାର ଚିନ୍ତି  ନୀରଦ ନାହୁଁ ବଞ୍ଚି

ତହୁଁ ଅଧିକ ଆଶାପ୍ରଦ

ଘଟକୁମାରେ ଚିନ୍ତା ପ୍ରବଳ ଦର୍ପ ହନ୍ତ।

ଶୁଣିକି ଜଡ଼ବର ଭାବ ହେ ମହାବାହୁ ।୪।

ଘେନଇ ମନପୂପେ ଫଳ,            ଘଟଇ ନିଶ୍ଚେ ଆଖଣ୍ଡଳ,

ଘଟନା ଉଚ୍ଚମନା            ଲଭେ ପୀୟୁଷ ସିନା

କୁତ୍ସିତ ଲଭେଟି ଗରଳ ହେ ମହାବାହୁ ।୪।

ନାକ ବାସି ଶେଖର  ନିନ୍ଦେ ନୀହାରକର

ଲେପନ ନିରଳସ ହେରି

ନାଗରିପୁ ମୋ ରିପୁ        ତୁଲ୍ୟ ହୃଦ ସଂପୁଟୁ

ଦିଅନ୍ତୁ ଅରିଷ୍ଟ ବିଦାରି ହେ ମହାବାହୁ ।

ନିଟିଳ ଲେଖା କେବା ଆନେ,  ନପାରେ କରି ତବ ସମେ,

ନବଦ୍ୟ ନିର୍ବାଣରେ              ପୂତ ପଦ ନିଳୟେ

କରୁ ଆଶ୍ରୟ ଆତ୍ମାଷେମେ ହେ ମହାବାହୁ ।୫।

ଚାତୁର୍ଯ୍ୟ କୃପାଳୁପଣ       ପଦେ ପଦେ ଶୋଭନ

ପ୍ରମାଣେ ଗଜ ସୁନାମାଦି

ଚିରାଳରେ ଆରତ              ପରିତ୍ରାଣ ଅଙ୍କିତ

ହେଲାକି ଦାସରେ ବିବାଦୀ ହେ ମବାବାହୁ ।

ଚିତ୍ତେ ଚିନ୍ତଇ ଚକ୍ରଧର , ଚକ୍ରଯୁଗ୍ଵହୁଁ ଦୁଃଖ ଘୋର ,

ଚଞ୍ଚଳା ତୁଳା ଖେଳା  ସର୍ବ ଜୀବାତ୍ମା –ଭେଳା

ଏ ନାମ ହେବ କି ଅସାର ହେ ମହାବାହୁ ।୬।

ଛିଦ୍ରେଶୟ ସଦୃଶ  ଅରିଙ୍କ ଆଶୀବିଷ

ଜ୍ଵାଳାରେ ଜୀବ ଯାଏ ଜଳି ,

ଛଦ୍ମ କିପାଇଁ ପ୍ରଭୁ            ଶ୍ରୀହସ୍ତେ ଅରି ଥାଉଁ

ଆଉଁ ଏ ଦୁର୍ଦ୍ଦଶା ନୋହେ କଳି ହେ ମହାବାହୁ ।

ଛଟପଟେ ଜୀବନ୍ମୃ ତ ଦେବ ଛପେନା ତିଳେ ହେ କୁ-ମୋହ

ଛଳ ବାହିନୀ ଶହେ             ବିନା ତବ ସହାୟେ

ନୋହିବି ଆତ୍ମା ଶାନ୍ତି ମୟ ହେ ମହାବାହୁ ।୭।

ଜଗତୀ ଭୋଗୀ ପରି  ଭୂସୁର ଦେହ ଧରି

ଜନମି ନାହିଁ ଜୀବ ଭାଳି ,

ଜୀବନ ଆଶା ଟଳି  ଯାଏ ନପାରେ କଳି

କୀଦୃଶ ଭବମୋହ ଭାବ ହେ ମହାବାହୁ ।

ଜାଣି ଜହର ପରି ପର , ନଗାଇ ତିହି ବହୁ ଦର

ତରତାବସ୍ଥା ଲଭି             ଭବ ଜମ୍ଵାଳେ ମଜ୍ଜି

ପର କି ହେବ ଆପଣାର ହେ ମହାବାହୁ ।୮।

ଝଗଡ଼ିବାକୁ ଦେହେ  ରଳ ଲବ ନସହେ

କରିବା ତାହା କିବା ଯଶ ,

ଝାଉଁଳିବାର ସିନା ଉତ୍ସୁକ ମନ ଘେନା

ଶ୍ଵାନ କି ମୃଗରାଜେ ବଶ ହେ ମବାବାହୁ ।

ଝଡ଼ିଲା ମନ୍ଦ କର୍ମ ଫଳ,             ଝୁରିମରିବାହିଁ ନିଷ୍ଫଳ,

ଝାସିଲେ ହେଲେ ଅନ୍ତ             ବିହୀନ ସ୍ରୋତେ ଚିତ୍ତ

ଜୀବିତ ହେବଟି ସଫଳ ହେ ମହାବାହୁ ।୯।

ନିଉଁଛାଳି ଅଶେଷ ଶୁଭ୍ରାଙ୍ଗେ ଭୃଙ୍ଗ କଷ

କରିଛି ଚିତ୍ତ ନିରୁପଣ ,

ନଭାଙ୍ଗ ଆଶାବାର  ପତିତୋଦ୍ଧାର ମୋର

ଇତରେ ଭବନ ଭିଆଣ ହେ ମହାବାହୁ ।

ଲୋତକ ନମରି ନେତ୍ରାନ୍ତୁ, ନିରତେ ଝରେ ହୃଦଗତୁଁ,

ନିଦାନ ମୋ ଆରତ  ପଦ୍ମଲୋଚନେ ହତ

ନତୁ ଅକାର୍ଯ୍ୟ ଜୀବ ହେତୁ ହେ ମହାବାହୁ ।୧୦।

ଟେକି ନୋହେ ଏ ମୁଖ  ଯାହା ନିର୍ଲ୍ଲଜ୍ଜମୁଖ

ପରେ ଶୋଭନ ଯା ଭବନ,

ଟାଣ ସିନା ଜୀବନ ତାର ହେ ନିରଞ୍ଜନ

ନୁହେ ସେ ପବିରେ ଛେଦନ ହେ ମହାବାହୁ ।

ଟଳନେ ପ୍ରାଣ ନାହିଁ ଭୀତି,             ଟିକେ ନୁହଇ କଳି ଗତ,

ଟୋପର ସମବାସେ             କୁଟୁମ୍ଵ ବାକ୍ୟ କ୍ଲେଶେ

ନପାରେ ସହି ସେ ଆରତି ହେ ମହାବାହୁ ।୧୧।

ଠବର୍ତ୍ତୁଳାନ ନହେ !       ପୁରଟ ପରି ଚାହେଁ

ଅସର ଦିବା ବିଭାବରୀ ,

ଠିକେ ମୁନିକି ଭୁତି  ଜୀବ ଦଶାରେ ବର୍ତ୍ତି

ଅଶନ ପଶୁ ସମ ହେରି ହେ ମହାବାହୁ ।

ଠକିତ ନେଲା ପୁତ୍ର ମଣି  ଠଉରାଇ ବିହି କି ମଣି ,

ଠାକୁରପଣ କେଉଁ  କାଳକୁ ମହାବାହୁ

ତାରେ କେ ଫୁ –ନରକୁ ପୁଣି ହେ ମହାବାବୁ ।୧୨।

ଡ଼ରୁଥିଲି ଯାହାକୁ             ଲଭି ସମ୍ପ୍ରତିତାକୁ

ବିଦାରେ ଦୁଃଖ ଶଲ୍ୟ ହୃଦ ,

ଡୋର ସମ ଘେରାଇ  ସମସ୍ତ ଦୁଃଖ ଏହି

ଜୀବନେ କଲି ଅନୁଭବ ହେ ମହାବାହୁ ।

ଡ଼ୁବୁଛି ଭେଳା ଭବ ନୀରେ             ଡ଼ାକେ କମଠ ରୂପ ଧରେ ,

ଡ଼ିଣ୍ତିମ କି ବାଜିବ             ସେବକ ନାଶ ଯିବ

ଈଶ୍ଵର କୃପା ବିହୁନରେ ହେ ମହାବାହୁ ।୧୩।

ଢାଳେତ ନଘେନିଲେ             ଢ଼ମ ନୋହେ ମୁଁ ବୋଲେ

ବିଶେଷ ମୋ ଆର୍ତ୍ତ       ଆରତି ,

ଢକ୍‌କା ବାଜିବ ଭବେ            ହୀନ କରୁଣେ ଯେବେ

ତେଜିବ ସର୍ବ ଜୀବଗତି ହେ ମହାବାହୁ ।

ଢଗେ ଦାୟାଦେ କେତେ ଟାହି            ଢମାଳି କରନ୍ତି ନିଠାଇ

ଢଳି ପଡ଼ୁଛି କାୟ             ହେରି ସ୍ଵୀୟ ଆତ୍ମୀୟ

କାହିଁ ଛ କ୍ଷୁଧା ତୃଷ୍ଣା ତହିଁ ହେ ମହାବାହୁ ।୧୪।

ଅଖିଳ ଅଙ୍କହାରୀ            ଅପବର୍ଗାନୁ ସରି

ଖଣ୍ତନେ ଅରିଷ୍ଟ ଅସୀମ

ଅୟନ ନଦିଶଇ ଅମର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଯେହି

କର୍ଣ୍ଣେ ଜପରେ କି ପ୍ରସନ ହେ ମହାବାହୁ ।

ଅଭାବ ବିହୀନ ଆହବେ ,            ଅରତେ ଜଡ଼ି ସର୍ବେ ଏବେ

ଅର୍ତ୍ତନାଶନ ଯେବେ ଅଭାବ କି ନାଶିବେ

ଜ୍ଵଳଇ ଯେ ଦାହ ଦୋହଦେହେ ହେ ମହାବାହୁ ।୧୫।

ତନୁ ହେଲାଣି ତନୁ  ଭାବନେ ଅନୁ ଦିନ

ଅପରେ ଅଚରି ସମର ,

ତପତ ତପନୀୟ ଉପମେୟ ଏ କାୟ

ଶ୍ଵାସଇ ଯେହ୍ନେ ନାଗେଶ୍ଵର ହେ ମହାବାହୁ ।

ତଥାପି ସ୍ନେହ ନାହିଁ ଯହିଁ ,            ତୁଛା ତା ଜୀବିତ ଭାବଇ ,

ତାର ତରଳ            ନୟନରୁ କମଳ

କୁବଧୁ ସଙ୍ଗମୁଁ ବହଇ ହେ ମହାବାହୁ ।୧୬।

ଥିଲା କିପରି ଚିତ୍ତେ             ସୁକବୁଣା କି଼ଞ୍ଚତେ

ନମାଗେ ଅଷ୍ଟ ଅଣିମାଦି

ଥୋକେ ମୋ ସଙ୍ଗତିର            ନୋହେ କିପାଁ ବିଚାର

ପ୍ରଖ୍ୟାତନାମା ଦୟାନିଧି ହେ ମହାବାହୁ ।

ଥରେ ପଡ଼ନ୍ତେ ଯେ କଟାକ୍ଷ,            ଥକା ମହାନ ଲଭେ ମୋକ୍ଷ,

ଥୋଇ ମାନସ ମୋଦେ             ତବଚରଣାମ୍ଵୁଜେ

ଡାକେ ନିରେଖ ରକ୍ଷ ରକ୍ଷ ହେ ମହାବାହୁ ।୧୭।

ଦରିଭୁତ ମୋ ଚିତ୍ତ ଆଲୋଡ଼ିତ ଅରତ

କଲ୍ଲୋଳେ ୟେବେ ଯାଏ ବହି;

ଦିନେଶ ସମ କିତି             ଜୀବ ଜୀବେଶ ଗତି

କରିବ ନିକି ବଳେ ତ୍ରାହି ହେ ମହାବାହୁ ।

ଦରିଦ୍ର ନିଧି ନିଭ ପାଇ,            ଦେଲି ଜଗତ ଜଳେ ଧୋଇ

ଦୁର୍ବାର ଦୁରିତ ରାଶି             ନିଜର ପ୍ରଭା ପ୍ରକାଶି

ଅଗାରେ ଆଉ କାର୍ଯ୍ୟ ନାହିଁ ହେ ମହାବାହୁ ।୧୮।

ଧରିତ୍ରୀ ମଧ୍ୟେ ଧୀର             ତୁଳେ କୁମଇ ମୋର

ଧିଷଣା ଦିଏ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେ

ଧକ୍‌କା ଛାତିରେ ଦେଇ             ଗଲା ମୋରେ ଛଡ଼ାଇ

ଦୁର୍ବିଧି ବିଧି ଅବେଭାରେ ହେ ମହାବାହୁ ।

ଧରମ କଥା ଏ ନୁହଇ ,            ଧର୍ଷଣା ଦୀନ ହୀନରେ ହିଁ

ଧୃଷ୍ଟତା ପଣ ମୋରେ             ପଦ୍ମ ଲୋଚନ କଲେ

ସପକ୍ଷେ ଦେବ କେ ଚେତାଇ ହେ ମହାବାହୁ ।୧୯।

ନକ୍ଷତ୍ରେଶ ହାସିନୀ ନିଭ ସୁତ ନନ୍ଦିନୀ

ତାର ବୈଧବ୍ୟନେତ୍ରେ ଦେଖି,

ନିଶିଦିନ ନୟନ  ନଦେଖଇ ଅୟନ,

ଯେହି ଶୟନ ନାମେ ଲେଖି ହେ ମହାବାହୁ ।

ନିମିଷେ ନଲଭେ ଏ ସତ୍ତା,            ନିରତ ଜାତ ଅତିଚିନ୍ତା,

ନିନ୍ଦାର ନିକେତନ             ହେବ ଦୀନ ଶରଣ

ନାମର ନରହିବ ସତ୍ତା ହେ ମହାବାହୁ ।୨୦।

ପ୍ରମାଦ ତନବଦ୍ୟ ବାରେ ଆର୍ତ୍ତନିନାଦ

ଶୁଣିଛି ଯେ ତାର ଶ୍ରୁତିରେ

ପରିଣତ ହେବ ହେଳେ  ପ୍ରସ୍ତର ଶୀଘ୍ର ସଲିଳେ

ସହିବି କିବା ଉପାୟରେ ହେ ମହାବାହୁ ।

ପ୍ରବଞ୍ଚନାରେ କି ବର୍ତ୍ତିବି  ପ୍ରୟାସ କି ଲାଗି କରିବି,

ହୋଇବା ପାଇଁ ପ୍ରେତ- ପତି ଭୟରୁ ମୁକ୍ତ

ପ୍ରାକୃତେ କିପାଁ ନିବେଦବିହେ ମହାବାହୁ ।୨୧।

ଫାଟି ପଡ଼ୁ ଅଛି ପ୍ରାଣ ଠାଠିକ ମୁଖ ପ୍ରମାଣ

କେଉଁ ଚିନ୍ତାରେ ଦିନ ଯିବ

ଫଳିତ ଏ ଜଗତୀରେ  ଯେତେ ତହୁଁ ଏ ମୋ ଭାଲେ

ଅଧିକ ସିନା ସମ୍ଭାଇବ ହେ ମହାବାହୁ ।

ଫେରି ଚାହଁକ ପ୍ରଭୁ ପୁଣି, ଫତୁରି ନକରେ ପ୍ରମାଣି

ଫଟା କପାଳରେ ବିହି ଦେଇଛି ତ ନାଥଲିହି

ମନାନୁ ରୂପ ଫଳ ଜାଣି ହେ ମହାବାହୁ ।୨୨।

ବ୍ୟଙ୍ଗ ନୋହେ ଏ ପ୍ରଭୁ  ବିଶେଷ କହୁ କହୁ

ବିଶ୍ଵାସ ହୀନ ମନ୍ଦ ଦଶା

ବ୍ୟକ୍ତ କରିବ ସିନା  କି ଲାଭ ମହାମନା

ବିଶେଷ ବ୍ୟକ୍ତ ଲୋକହସା ହେ ମହାବାହୁ ।

ବିକୃତ କରିବି ହେ କେତେ             ବିଷକି ଅର୍ପିଲ ଅମୃତେ,

ବିଜ୍ଞେକି ବୋଲିବେଟ            ମହାମନ୍ଦ ଭାଗ୍ୟଟି

ଗଲାକି ଦୁଃଖନୀରେ ଦୃତେ ହେ ମହାବାହୁ ।୨୩।

ଭାଙ୍ଗିଦେଲା ସିନା ମୋର ଭରସା ଦୁର୍ବିଧି ଘୋର

ଭସାଇ ସନ୍ତାପ ସରିତେ ,

ଭଗାର ହସାଇ ଦେଇ ଭ୍ରମ ନଦେଲା ତୁଟାଇ

ସନ୍ତପତ କରୁଅଛି କେତେ ହେ ମହାବାହୁ ।

ଭରସା ତବ ବିନୁ ଆନ             ଭୂରେ ନାହିଁ ହେ ଭଗବାନ

ଭ୍ରମେ ହେ ଭବଭରା,            ହାରୀ ମେଢ଼ ପସରା

ନାମ ନୋହିବ ବିସ୍ମରଣ ହେ ମହାବାହୁ ।୨୪।

ମହୀ ମହୀଳା ଦେହୀ             ଦୋହଦେ ବେହ ବହି

ନୋହିଲେ ସାର୍ଥ ଜୀବୋଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।

ମୃତ ତଦ୍ରୂପତନୁ  ସତତ ମହାତନୁ

ତନୁ ରକ୍ଷକ କାହିଁ ଆଶା ହେ ମହାବାହୁ ।

ମନ୍ଦ ଯେ ଗ୍ରହ ନକ୍ଷତ୍ରହିଁ  ମହାରିଷ୍ଟକି ନ ସମ୍ଭବେ ତହିଁ

ମଙ୍ଗଳର ସ୍ଵରୂପ ବିଦିତ ଯେହି ଲୋପ

ହେଲେ କେ ମୁକ୍ତି ନବାଞ୍ଚ୍ଥଇ ହେ ମହାବାହୁ ।୨୫।

ଯଦୁବଂଶ ନାଥହେ             ଜୀବନ ତ ନସହେ

ତାରକି ନାହିଁ ନିର୍ମାଖୀରେ ,

ଯୁକ୍ତ କରି ଜଗତ  ସୁକୀର୍ତ୍ତି ଯା ମହତ

ହେବ କଳ୍ମଷ ଲାଗି ମୋର ହେ ମହାବାହୁ ।

ଯୁକତି ପ୍ରତି ଏ ନୁହଇ ,             ଜୀବନ ଥିଲେ ସର୍ବ ପାଇ

ଯମ ଗ୍ରାମର ନାମ             ଏ ତୁଲେଟି ତୁଳନ

ଯେ ଦିଏ ବଡ଼ ସିନା ସେହି ହେ ମହାବାହୁ ।୨୬।

ରମା ରମଣ ହେ ଦଣ୍ତ            କିନ୍ତୁ ଯେହି ଦୁର୍ଦ୍ଦଣ୍ତ

ନୋହି ତା ଦଣ୍ତକୁ ନଭାବ,

ରସାରେ ଲୋକ ହସା             ହେବା ସିନା ଦୁର୍ଦ୍ଦଶା

ଦଶାର ବସା ହେବ ମଳ ହେ ମହାବାହୁ ।

ରୁଷିକି ଏପାଇଁ ବସିବି , ରୁକ୍‌ଦ୍ଵିଜ ସେବି ଦିନ ନେବି ,

ରଖିଲେ ହେଲେ ମନ            ଗୃହ ଜଞ୍ଜାଳେ ପ୍ରାଣ

ଯିବଟି ଅନ୍ତେ ତୋରେ ଭାବି ହେ ମହାବାହୁ ।୨୭।

ବିଷୟ ତ ଆଖର             ହେଉଛି ଲୋକେଶ୍ଵର

ଦୁଃଖ ଅବାର ନୋହି ଭଳି,

ବିଶ୍ଵାସରେ ବିଷ ତ            ଦେଉଛ ଦଇବ ତ

ହେଲେହେଁ କୃପା ନାହିଁ ଟଳି ହେ ମହାବାହୁ ।

ବାରି ପାରି ନାହିଁ ହେ ବିଶ୍ଵମ୍ଭର , ବିଶ୍ଵ ଅଟଇ ବିନଶ୍ଵର ,

ବିଦିତ ଥାଉଁ ଲୋକେ        ଘାଣ୍ଟି ହୁଏ ତ ଶୋକେ

ଭାସୁଛି ଲଗାଅ କୂଳର ହେ ମହାବାହୁ ।୨୮।

ଶତ କୋଟି ତ କୋଟି       ପଡ଼ଇ ହେଇ ଗୋଟି

କାହାରେ ସହାୟ ପୁଛିବି

ଶତଦ୍ରଦା ଚିନ୍ତାମାଳା, ସତତ ଅନ୍ତରେ ଖେଳ ।

କରଇ ତିଳେହେଁ ନ ଭାବି ହେ ମହାବାହୁ ।

ଶମନ ଭୀବୁ ମୁଁ ନୁହଇ  ଶରଣ କେବଳ ମାଗଇ,

ଶିବ ହେବ ମୋ ସଦା ସଦାଶିବେ ଅଶ୍ରଦ୍ଧା

ନୋହିବା ହେଉ ଲବେ ପାଇଁ ହେ ମହାବାହୁ ।୨୯।

ଷଡ଼ାନନ ତାତଙ୍କୁ              ବିଶେଷି ମାଗିବାକୁ

ଅସ୍ପର୍ଦ୍ଧା ଲବେ ସହୁ ନାହିଁ

ଷଣପୁଷ୍ପେ ବିଶେଷେ       ନଲୋଡ଼େ ୟେ ଲାଳସେ

ଦିଗମ୍ଵରକୁ ବହିଥଇ ହେ ମହାବାହୁ ।

ଷଣ୍ଢ ହେଲ ତ ସଣ୍ଢ ହୋଇ       ଷଷ୍ଠୀଙ୍କି କିପାଁ କହିବଇଁ

ଷଷ୍ଠଦଶ ସମ୍ଵତ୍ସର       ବୃଦ୍ଧି କ୍ରମେ ଲୋଳସାର

ବିସ୍ତୃତି ଦେଉଛି ବଢାଇ ହେ ମହାବାହୁ ।୩୦।

ସୁରପତିର ପତେ       ବିଶେଷ ସଦାଗତି

“ଅଗତି ଗତି” ନ ମ ଯାର

ସାରସ ଚରଣରେ        ସଦାକର ମସ୍ତକରେ

ନିବେଶିବି ହେ ବହୁ ନମସ୍କାର ହେ ମହାବାହୁ ।

ସାରଙ୍ଗଧର ହେ ଜୀବ ଯିବ ସର୍ନ୍ଦଭ ଭାବେ କେ ବୋଲିବ

ସରି ଯାଉଛି ମୋର  ଭବ ହାଟର ଘର

ସୁସ୍ଥିରେ ବାସେ କେ ରହିବ ହେ ମହାବାହୁ ।୩୧।

ହତ ସର୍ବସ୍ଵ ବିଧି             ଲୋଡ଼ିବାତ ଅପ୍ରସିଦ୍ଧି

ହରି ଆଶାୟୀ ନରଭାବ

ହିଣ୍ତର ତୁଳେ ତୁଳ ପରି ହେ ମୋ ଆଶା ବାର

ତା’ ତହୁଁ ଦେଖେ ତା ଅଭାବ ହେ ମହାବାହୁ ।

ହାଟକ ଚୂର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷେପି ହସନ୍ତୀରେ ହାରି ଖୋଜି କି ମିଳେବାରେ

ହରବର ତଦ୍ରୂପ       ହିୟାର ଅନରୂପ

ହରିହର ଭାର ତାରି ପାରେ ହେ ମହାବାହୁ ।୩୨।

କ୍ଷଣ କ୍ଷଣକେ ପ୍ରାଣ  ବିତ୍ରସ୍ତ ଛନ୍ନ ଛନ୍ନ

କ୍ଷଣଦା ମହା ଆଶା ତହିଁ

କ୍ଷିପ୍ତେ ବିସ୍ମୃତି ଗର୍ଭେ  ଲୁଚେତ ଏବି ଭାବେ

ଜୀବନ ସିନା ଯିବ ବହି ହେ ମହାବାହୁ ।

କ୍ଷମା ମାଗଇ ଯଦୁ        ନାଥ ହେ କୃପା ମୃଦୁ

ରଖ ନରଖ ଶ୍ରାଚରଣେ ହେ ମହାବାହୁ ।୩୩।

ବାଣୀ ଆରାଧନା

[ ରାଗ ଶଙ୍କରାଭବଣ ]

ବନ୍ଦଇ ଦେବୀ ଭାରତୀ ଖିଳ ବାଣୀ ରାଣୀ

କାବ୍ୟ କଳା ଠାକୁରାଣୀ ସୁକବି ଜନନୀ ଗୋ ।

ବିଶେଷରେ ଜ୍ଞାନ ହେତୁ , ମହାଶକ୍ତି ସନା ତନୀ ତୁ ମହିମା ସେତୁ ଗୋ

ବ୍ୟାସ ବାଲମିକ ବର୍ତ୍ତି ଅଚନ୍ତି ତୋ ବରେ

ନିପତିତ ଶରୀରହିଁ ଦୁର୍ବିଧି ବିଚାରେ ଗୋ

ବହି ଦ୍ଵିଗୁଣିତ ତେଜ , ଉର୍ଜ୍ଜସ୍ଵଳେ ଉଡ଼େ କାବ୍ୟ ମନ୍ଦିରେ ଯା ଧ୍ଵନ ଗୋ

ସେ ମହାନ ସ୍ଵନେ ମୁହିଁ ମହା କ୍ଷୁଦ୍ରତମ

କୁମୁଦ ବନ୍ଧୁ ସେ ନିଶ୍ଚେ ମୁଁ ଜ୍ୟୋତି ରିଙ୍ଗଣ ଗୋ ।

ହେଲେ ଗରିଷ୍ଠ ସନ୍ନିଧି-ତେଜିଦେଇ କି ମହତ୍ନ ତୁଚ୍ଛ ସ୍ଵଳ୍ପ ବିଧି ଗୋ ।

ପ୍ରାପ୍ତ ବୟସ୍କ ନୁହଇ , ଯା ଲାଗି ଭାବିତ

କରିଦେବେ ପରା କବି କୁଳେ ପରାଜିତ ଗୋ

ଲଭି ଯୋଗ୍ୟକୁଳେ ଜନ୍ମ , କଦା ନ କରିବି ବ୍ୟର୍ଥ ମାତୃ ପିତୃ ନାମ ଗୋ ।

ତେଣୁ ଗର୍ହିତ ଗର୍ବିତ ଅନ୍ତରେ ଆହ୍ୱାନ

କରି କୃତାଞ୍ଜଳି ପୁଟେ ଗଲିଟି ଶରଣ

ନିର୍ବିଘ୍ନରେ କଣ୍ଠେ ତୁହି ସଦା ବାସକର ମାତଃ କରୁଣାର୍ଦ୍ର ହୋଇ ଗୋ ।

ଉତ୍କୃଷ୍ଠ କବିତା ଉର୍ମ୍ମି ସୁବିଦ୍ୟା କୂପାରୁ

ଉଠି ସାହିତ୍ୟ ମନ୍ଦିର ସଦା ସିକ୍ତ କରୁ ଗୋ

ବ୍ୟସନରେ ମାତିବାର ତେଜୁ ନିନ୍ଦା କଳଙ୍କିନୀ , ଦିଅ କୃପାବର ଗୋ ।

ସାଧ୍ୟ ଅତିରିକ୍ତ ସେବିଲେ କି ବିଦ୍ୟାଦାତ୍ରୀ

ସୁସମେ ସର୍ବ ସହାୟ ହେଉ କୃପା ପାତ୍ରୀ ଗୋ

ହେଲେ ସନ୍ତତି ଅବାଧ୍ୟ ତେଜି ଦେଇଛିକି ମାତା କରି କ୍ରୋଧ ସଧ ?

କରୁଣାରେ କରୁଣାଳୟ ତ ଅଟୁ ତୁହି

ଦୀନ କାଳିଦାସେ ଅର୍ପିଅଛୁ ସୁବଡ଼ାଇ ଗୋ

ତେଣୁ ବିବେକ ଉଦିତ – ବୋଲାଇଲେ କବି କଳାପର ସାରସ୍ଵତ ଗୋ ।

ପ୍ରଧାବିତ ମତି ଯାର ଏକାଗ୍ର ଚିତ୍ତରେ

ତୋ ପ୍ରସାଦେ ଦେବଗୃରୁ ହେଳେ ଜିଣି ପାରେ ଗୋ

ସବିଶେଷରେ ଭୁଦେବ ପରାକାଶ ଅନୁଗ୍ରହେ ସୁଗଦ ବିଭବ ଗୋ ।

ଏତିକି ମା ଭିକ୍ଷା ତୋର ଶ୍ରୀପାଦ ପଙ୍କଜେ

ତବ କୃପା ଦତ୍ତ ଜ୍ଞାନ ସାହିତ୍ୟ ସମାଜେ ଗୋ

ସ୍ଥାପି, ପଶ୍ଚିମ ଜୀବନ –ଯାପୁ ଯଦୁନାଥ ତୋ ସେବାରେ ଚିରଦିନ ଗୋ ।

( କହ କି କରିବି ବୁଦ୍ଧି ଦିଶୁନାହିଁ ଗୋ ପ୍ରିୟସହି –ବୃତ୍ତରେ )

ତାପ ପାପଧରା ଭାରା ନିବାରିଣୀ ଗୋ ନାରାୟଣୀ । ଘୋଷା।

ସେବକ ଗୁହାରି ଶ୍ରୁତି  ପୁଟପଟୁ ପରାଖ୍ୟାତି

ଦୀନେ ଦୟାଳୁତା ଅତି ଦୀନ ବାନ୍ଧବୀ ବୋଲନ୍ତି

ଯାହା ତତେ ବିବୁଧେ ବଖାଣି ଗୋ ।୧।

ପୁରା ଯଶୋଦା ଗରଭେ  ସମ୍ଭୁ ତା ବିଦ୍ୟୁତପ୍ରଭେ

ସ୍ଥାନେ ସ୍ଥାନେ ନବ ନବ  ଖ୍ୟାତନାମ ମହୀଶାଦ

ମହୀତଳେ ନାହିଁ କେହି ଜାଣି ଗୋ ।୨।

ମହା ବିଜନ ଆସ୍ଥାନେ        ନର ଉଥାନ ପତନେ

ନିଶି ବାସରାଗମନେ        ବିଲୋକୁ ସମ୍ମୋଦ ପ୍ରାଣେ

ତୁହିପରା ଆର୍ତ୍ତାର୍ତ୍ତି ହାରିଣୀ ଗୋ । ୩।

କିଛାର ବିପତ୍ତି ମୋର        ଅସାର କର୍ମୁ ବଧିର

ହେଲା ଶ୍ରୁତି ଯୁଗ୍ମ ତୋର        ଖ୍ୟାତି କୀର୍ତ୍ତି ବସୁଧୀର

କିପାଁ ମୋରେ ବିପକ୍ଷ ପାତିନୀ ଗୋ ।୪।

ପ୍ରସନ୍ନ ସେବୀ ଆରତେ  ପ୍ରସନ୍ନ ଅନବରତେ

ବ୍ୟୁତ୍ପନ୍ନେ ଭବେ ବିଦିତେ  ସେବକେ ଦୃଷ୍ଟି କିଞ୍ଚିତେ

ବିତରିବୁ ଜଗତ ଜନନୀ ଗୋ ।୫।

ଆଦିଶକ୍ତି ଶକ୍ତିମତୀ, ବାଦ ତୁମ୍ଭରେ ଅକୀର୍ତ୍ତି

ବିରଞ୍ଚି ହେଲେ ବରତି  ନପାରଇ ମୂଢ଼ମତି,

ଜାଣେ କିଛି ମାତ୍ର ତୋ କାହାଣୀ ଗୋ ।୬।

ତୋ ଚିଦାନନ୍ଦ ସନ୍ଦର୍ଭ ହୃଦପୟେ ଆତ୍ମ ନାବ

ଅହର୍ନିଶ ସୁଆଶଦ       ଭାଷେ ଏ ମୋ କି ପ୍ରମୋଦ

ଲଭି ମନେ ଅଭାଗା ତାରିଣୀ ଗୋ ।୭।

ଅପାରେ ମହା ଦୁସ୍ତରେ        ନିରାଶେ ବିପଦେ ଘୋରେ

ମର୍ଜ୍ଜି ବିପଦ ସାଗରେ        ନାହିଁ ଅନ ତୋ ବାହାରେ

ତରୀ ମୋର ତାରଣେ ଭବାନୀ ଗୋ ।୮।

ସିଦ୍ଧ ବିଦ୍ୟାଧର ସୁର, କିନ୍ନର ଶରଣ ଯାଇ

ଜ୍ଞାତ ବଦ୍ଧପରିକର       ବ୍ୟାଧିହା ସଚରାଚର,

ରିପୁକୁଳ ଗରବ ଗଞ୍ଜନୀ ଗୋ ।୯।

ବିଭୀଷି କାମୟ ଭବ- ଭୀମ ବନେ ସଦାଭବ

ଆରତ ତୋୟେ ଯାଦବ ବୁଡ଼ି ଡ଼ାକେ ରକ୍ଷାନାବ

ବିତରଣ ଉଦ୍ଧରିଣ ପାବିନୀ ଗୋ ।୧୦।

ଦୁର୍ଗାସ୍ତୁତି

ଜୟ ଜୟ ଶିବେ ମାଗୋ ଜଗତ ଜନନୀ

ଜୟ ଜୟ ପତିତ ପାବିନୀ ନାରାୟଣୀ ।୧।

ଜୟ ଜୟ ଦଶଭଭୁଜା ଜୟ କାଳୀମାତା

ଜୟ ଜୟ ତାରାରୂପେ ବିଶ୍ଵରେ ବିଦିତା ।୨।

ଜୟ ଜୟ ବନଦୁର୍ଗା ବିଖ୍ୟାତ ଜଗତେ

ଜୟ ଜୟ ସଙ୍କଟ ତାରିଣୀ ମହାସତ୍ରେ ।୩।

ଜୟ ଜୟ ଲକ୍ଷୀ ଅଷ୍ଟ ଅଣିମା ଦାୟିନୀ

ଜୟ ଜୟ ଆରତାର୍ତ୍ତି ସର୍ବତ୍ର ହାରିଣୀ ।୪।

ଜୟ ଜୟ ସରସ୍ଵତୀ ମହା ବିଦ୍ୟା ଦାତ୍ରି

ଜୟ ଜୟ ଅଭୟା ସମସ୍ତ ଦରହନ୍ତ୍ରୀ ।୫।

ଜୟ ଜୟ ଭୁବନଈଶ୍ଵରୀ ତୁ ଭୁବନେ

ଜୟ ଜୟ ପ୍ରାଣ ତ୍ରାଣ କାରଣ ଶୋଭନେ ।୬।

ଜୟ ଜୟ ଯୋଗମାୟା ମାତଙ୍ଗୀ ଷୋଡ଼ଷୀ

ଜୟ ଜୟ ଧୂମାବତୀ ଭୈରବୀ ଉର୍ବଶୀ ।୭।

ଜୟ ଜୟ ଅନ୍ନଦା ମୋକ୍ଷଦା ଚନ୍ଦ୍ରଚୁଡ଼ା

ଜୟ ଜୟ କାଳୀ ପାର୍ବତୀ ପାରୀନ୍ଦ୍ରାରୁଢା ।୮।

ଜୟ ଜୟ ମହାଶକ୍ତି ସନାତନୀ ଶିବା

ଜୟ ଜୟ ଗଣେଷ ଜନନୀ ଛିନ୍ନଗ୍ରୀବା ।୯।

ଜୟ ଜୟ ତ୍ରି ଲୋକ ତାରିଣୀ ଯୋଗେଶ୍ଵରୀ

ଜୟ ଜୟ ନୃ ମୁଣ୍ତ ମାଳିନୀ ଶାକରୀମ୍ଭ ।୧୦।

ଜୟ ଜୟ ମଧୁ କଇଟଭ ନିସୂ ଦନୀ

ଜୟ ଜୟ ଉଗ୍ରଚଣ୍ତା ମହିଷ ମର୍ଦ୍ଦିନୀ ।୧୧।

ଜୟ ଜୟ ହୈମବତୀ କରାଳୀ ଚଣ୍ତିକା

ଜୟ ଜୟ ମହୋଦରୀ କରାଳୀ ଅମ୍ଵିକା ।୧୨।

ଜୟ ଜୟ ଦିଗମ୍ଵରା ଅପର୍ଣ୍ଣା ଅଭୟା

ଜୟ ଜୟ ତ୍ରି ତାପହାରିଣୀ ଜଗନ୍ମାୟା ।୧୩।

ଜୟ ଜୟ ଧୂମ୍ର ନେତ୍ର ଘାତିନୀ ଈଶାନୀ

ଜୟ ଚଣ୍ତମୁଣ୍ତ ଶୁମ୍ଭ ନିଶୁମ୍ଭ ଘାତିନୀ ।୧୪।

ଜୟ ଜୟ ତ୍ରିଲୋକ ତାରିଣୀ ତାରା ଜୟା

ଜୟ ଜୟ ରଣଜୟା ତୁ ଗିରିତନୟା ।୧୫।

ଜୟ ଜୟ ଶତାକ୍ଷୀ ସାକାରା ନିରାକାରା

ଜୟ ଜୟ ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ତ୍ରିଶୂଳୀଙ୍କ ଦାରା ।୧୬।

ଜୟ ଜୟ ସତୀ ବିଧି ସୁରେଶ ସେବିନୀ

ଜୟ ଜୟ ମୃଡ଼ାନୀ ସର୍ବାଣୀ ମୁକ୍ତିଦାନୀ ।୧୭।

ଜୟ ଜୟ ଶମନ ତ୍ରାସିନୀ ପରାତ୍ପରା

ଜୟ ଜୟ ଅରିଷ୍ଟ ନାଶିନୀ ଦିଗମ୍ଵରା ।୧୮।

ଜୟ ଜୟ ଭବେଶ ଭାବିନୀ କୁପାଳିନୀ

ଜୟ ଜୟ ଚାରୁ କଇଳାସ ନିବାସିନୀ ।୧୯।

ଜୟ ଜୟ ବନଦୁର୍ଗା ଘୋରା ଗିରିଦୁର୍ଗା

ଜୟ ଜୟ ଦୁର୍ଗା ଶୂଳି ଦୁର୍ଗା ଚଣ୍ତଦୁର୍ଗା। ।୨୦।

ଜୟ ଜୟ ଶକ୍ତି ଦୁର୍ଗା ମହିଷ ମର୍ଦ୍ଦିନୀ

ଜୟ ଜୟ ଖ୍ୟାତ ନବ ଦୁର୍ଗା ସନାତନୀ ।୨୧।

ସଙ୍କଳ୍ପ ପୂର୍ବକ ଶତବାର ପାଠଫଳ

ବିମୁକତ ମହାରୋଗୁଁ ହେବଟି ତତ୍କାଳ ।୨୨।

ପଞ୍ଚଶତ ବାର ଜପେ ମହା ମନ୍ଦଗ୍ରହ ।

ଉପଶାନ୍ତି ମହାଭୟୁଁ ବିଦିତ ନିଗ୍ରହ ।୨୩।

ଭକ୍ତିଭରେ ସହସ୍ର ବାର ଯେ ପାଠକରେ

ମଜ୍ଜେ ସ୍ଵଛେ ନୃ ପତା’ର ସ୍ନେହ ସରସୀରେ ।୨୪।

ଦ୍ୱାବିଂଶବାର ପଠନେ ହେଲେହେଁ ଅରାତି ,

କିବା ଦୁଷ୍ଟା ନାରୀ ପଦେ କରୁଥାନ୍ତି ନତି ।୨୫।

ସର୍ବଦା ପଠନେ ପୁତ୍ର ପୌତ୍ର ଧନ ଧାନ୍ୟ ।

ଭୋଗି ମୋଦେ ଲଭେ କରୁଥାଏ ଯାହାକାନ୍ୟ ।୨୬।

ଜାତିଧ୍ଵଂସ , କୁଳଛେଦ , ଆୟୁ ଧନ ଆଶୁଁ

ଆଦି ଅଭାବ ଅରାତି ,ବ୍ୟାଧି ବୃଦ୍ଧିବଶୁଁ ।୨୭।

ବଞ୍ଚିତ ହୋଇବ ସଦା ପଠନୁ ନିଶ୍ଚତ,

ଏଥିତୁଲେ ଅଶ୍ଵମେଧ ବାଜପେୟ ଶତ ।୨୮।

କରିବାର ନୋହେ ସରି ସର୍ବଦା ପଠନେ

ଚଞ୍ଚଳା ଅଚଳା ତୁଳା ରହନ୍ତି ଭବନେ ।୨୯।

ସର୍ବ ବିପତ୍ତି ନାଶନ ପରେ ପରାଗତି

ଲଭନ୍ତି ଈପ୍ସିତ ହେଳେ ଯେ ଏହା ପଠନ୍ତି ।୩୦।

ନ୍ତ୍ରତୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଅଶ୍ଵମେଧ ଯଥା ଦେବେ ହରି ।

ତଥା ଏହି ସ୍ତବରାଜ ବିବୁଧେ ବିଚାରି ।୩୧।

ବାଳୁତ ବୟସୁଁ ମାଗୋ ମୋ ଭରସା ତୁହି

ବିପତ୍ତି ନାଶନ କରି ନ ବାରୁ କିପାଇଁ ! ।୩୨।

ଚିର ଖ୍ୟାତ ପ୍ରତିଭାର ବିକାଶ ଏକାଳ

ଆସନ୍ନ ଦୁର୍ଗତି ଦୁର୍ଗା ନିବାର ତତ୍କାଳ ।୩୩।

ଅନାଥ ଏ ଯଦୁନାଥ ତୋ ଚରଣ ତଳେ

ସେବିବର ଆଖ୍ୟା ଲଭି ଥାଉ କାଳେ କାଳେ ।୩୪।

( ଆଜ ଦେଖିଲି ରେ ନବୀନ ବୟସୀ ବାଳା – ବୃତ୍ତରେ )

କମ୍ଵୁ ଧାରଣହେ କଞ୍ଜ ପଦେ ନିବେଦନ

କଳାପି କଳାପଚୂଳ ଭାବତାପ ଯାଉ ତୁଟି ଅନୁକ୍ଷଣ । ଘୋଷା ।

ଖଣ୍ତପରଶୁ ଭୂଷଣ ନିରନ୍ତର ସେବ୍ୟ ଚରଣାର ବିନ୍ଦ ,

ଖର୍ବ ଦ୍ଵିଜଭାବେ ବଳୀ ଗର୍ବ ଯେବେ ଗଞ୍ଜିଲ ହେରି ପ୍ରମାଦ ।୧।

ଗଭୀର ଗୁଣକୁ ବିବୁଧ ସନ୍ନିଧୁଁ ପ୍ରଭୋ ଶିକ୍ଷାଦେଇ ପରା ,

ଗଉରବ ବର ବିକାଶେ ରସାର ସୁବିଧାନ ସିନା ସାରା ।୨।

ଘନରସ ବିନା ନ ଶମେ ଅନଳ ତବ କୃପାବନ ବିନା ,

ଘଟହସନ୍ତୀ ଜ୍ଵଳିତ ତାପାନଳ ଦିଏ ଦ୍ଵିଗୁଣ ଯାତନା ।୩।

ଚିତ୍ରଭାନୁ ଦ୍ୟୁତି ନିନ୍ଦେ ଯାସୁକାନ୍ତି ଏକୀଭୂତେ ଶତ ଶତ ,

ଚିତ୍ରକିତା ସ୍ଥାନେ ବୃଜିନ ବିଷମେ ଭଜିବାର ତିରୋହିତ ।୪।

ଛିଦ୍ରେଶୟ ସାର ଶିରସି ବିହାର ଗର୍ବ ଖର୍ବକ ରସିକ ,

ଛିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହୃଦ ଛଅର ବିବାଦେ ହୁଅ ତାର ବାବଦୂକ ।୫।

ଜଙ୍ଗମ ସ୍ଥାବରାବର ଚରାଚର ସର୍ବ କ୍ରୀଡ଼ନକ ତବ

ଜଗତ୍ କୃତ , ଜଇବାତୃକ , ଜଗତ ଜୀବନ କି ସଦାଶିବ ।୬।

ଝଗଡ଼ିବି କେତେ ଷଡ଼ରି ସାକ୍ଷାତେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ପ୍ରପଞ୍ଚେ ଯାର ,

ଝାଞ୍ଜି ତପ୍ତ ଅଳ୍ପ ଜୀବନ ଜମ୍ଵାଳ-ବାସ –ଝସ ଦଶା ମୋର ।୭।

ଟାଣ ପଣେ କେତେ ଅରାତି ସହିତେ ଯୁଝି ଦେଖାଇବି ବଳ

ଟଳିଯିବ ଘଟ ବିହୀନେ ଆକଟ ନିର୍ବାକର ନିରାଧାର ।୮।

ଠୁଳେ ଦୟାନିଧି ଭକ୍ତେ ନିରବଧି କର କୃପା ବିତରଣ ,

ଠଉରାଇ ଦେଲେ ପ୍ରପଞ୍ଚ ମଣ୍ତଳେ କି ବୋଲିବେ ଜ୍ଞାନୀ ଜନ ! ।୯।

ଡ଼ୁବାଉଛି ଆଶାକୁଝଟୀ ବିବେକ ଭୁବିଧରେ ଅବିରତ ,,

ଡ଼ାକେ ଶତାଦିତ୍ୟ ସ୍ଵରୁପ ଉଦିତ ହେଲେ ନ ହେବି ଭାବିତ ।୧୦।

ଢାଳେ ଅନ ଅନୁଭବୀ , ତଥା-ଦୀନ ଧବ ପରପରିପନ୍ଥୀ ,

ଫଳେ , ବିଭୁ , ମଦେ ,ଯୁଦ୍ଧ, ରସେ , ଲାଗେ ,ବରଦ ,ଶୁଭେ ଶ୍ରୀପତି ।୧୧।

ଷଷ୍ଠ ଦଶାଂଶରୁ , ସରିକେ ଗୁଣକେ, ହେଲେ କ୍ଷୋଣୀ ମଧ୍ୟ କେହି ,

ସଦା ଅଭିନବ ସ୍ଵରୁପ ମାଧବ କରିବେ ଯାଦବେ ତ୍ରାହି ।୧୨।

ଶ୍ରୀ ଜଗବନ୍ଧୁ ସପ୍ତକ

ଜଗବନ୍ଧୁ ହେ ପଦେ ନିବେଦେ ହୃଦାବେଗେ

ସ୍ଵତଃ ଶ୍ରବଣ ସିନା ନାହିଁ , ଜଗତଜାତଙ୍କର ବରବିପଦବାର ବିନାଶ

ନେତ୍ରଶ୍ରବା ହୋଇ ହେ ଜଗବନ୍ଧୁ ।

ବିଦିତ ଦାରୁ ବ୍ରହ୍ମରୁପ            ପରମବ୍ରହ୍ମ ଅନୁରୂପ

ଜୈବାତୃ କାନନହେ  ମୋହ ପରାକୁ ମୋହେ

ନ ପଡ଼ିଥିବ କେ ଜଗତେ ହେ ଜଗବନ୍ଧୁ ।୧।

ବିଦିତ ମହାଭୁଜେ , ପ୍ରଶୟ ଗୃହ ହେଜେ ,

ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷେ ମହାଭୀମ ସେହି

ବହୁତ ସନ୍ନି କଟେ , ଆହାନେ ଅକପଟେ ,

ନିଅ ଦର୍ଶନ ଭାବେ ଦେଇହେ । ମହାବାହୁ।

ବଡ଼ ଭୀମ ସେ ଦେଶେ ଯେଣୁ      ନିଶ୍ଚିତ ଚିତ୍ତେ ଚିନ୍ତେ ତେଣୁ

ବହୁ ଜୀବର ଭାର             ରକ୍ଷଣା ବେକ୍ଷଣର

ନୁ ହନ୍ତା ସମର୍ଥ ସେ ଅଣୁ ହେ । ଜଗବନ୍ଧୁ ।୨।

ଶ୍ରାମୁଖେ ରକ୍ତାଧର        ଦ୍ଵିତୀୟା ବିଧୁବର

କଳା ଘନେକି ଉଦିତ ସେ ,

ତହିଁ ନୟନ ଯୁକ୍ତି  ଗୁରୁ କବି ସୁଦ୍ୟୁତି

ଇଙ୍ଗିତେ ନୃ ଲୋକେ ଆଭାସେ ହେ ।

କବି କି ବିବର୍ଣ୍ଣିବ ସୀମା             ଶ୍ରୀମୁଖ ଭବେ ଅତୁଳନା

ଦାରୁ ବ୍ରହ୍ମ ପଦାର୍ଥ କଥିତ ଯା ଯଥାର୍ଥ

ମୁମୁକ୍ଷୁ ନିସ୍ତାରଣ ବାନା ହେ ! ଜଗବନ୍ଧୁ ।୩।

ଦ୍ଵାଦଶ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଳ,       ଅନ୍ତରେ ଅଷ୍ଟଦଳ ,

ଅନ୍ତରେ ଷଟ୍ କୋଣ ବିଚାରି

ମଧ୍ୟେ ମହାମାୟାର       ଶ୍ରାବୀଜର ସଞ୍ଚାର

ମସ୍ତକ ଭୂଷା ଯା ଆଚାରି ହେ । ଜଗବନ୍ଧୁ ।

ମହାପ୍ରସାଦ ବୋଲି ଖ୍ୟାତ  କରଇ ସ୍ଵନାମ ପ୍ରଖ୍ୟାତ

ତହିଁ କିବା ଭୂଦେବ        କିବା ହୀନ ବିଭବ

ଅଶନେ ଏକତ୍ର ନିରତେ ହେ । ଜଗବନ୍ଧୁ । ।୪।

ଅହର୍ମୁଖ ଆରତି        ଦର୍ଶନେ ଦେବ ବ୍ରତୀ

ନିଶି ଅଲପ ମାତ୍ର ଥାଉଁ

ଜଗନ୍ତି ପରିକର  ଭାବେ ତ୍ରିଦଶ ବାର

ବ୍ରହ୍ମେ ତନ୍ମୟ ଭାବ ରହୁଁ ହେ । ଜଗବନ୍ଧୁ ।

କିବା ପବିତ୍ର ସେ ସମୟ , ଚିତ୍ତୁଁ ବିଶୋରେ ରସା ହାୟ !

କେତେ ମନୁଜ ଚିତ୍ତ ନୋହିବ ଦ୍ରବୀଭୂତ

ଲୋକେ ସାଯୁଜ୍ୟ ନିଳୟ ହେ । ଜଗବନ୍ଧୁ ।୫।

ନବ ନବ ଉତ୍ସବ  ନିରତ ଅଭିନବ

ଭାବେ ଉଦିତ ଯାହା ଘେନି ,

ଅସଂଖ୍ୟ ଯାତ୍ରୀ ଆସେ             ଦରଶନ ଲାଳସେ

ତୁମ୍ଭେକି ଅୟସ୍କାନ୍ତ ଗଣିହେ । ଜଗବନ୍ଧୁ ।

କି ଭାବ ବହିଅଛ ଜନେ  ବାରେନେ କୃତାର୍ଥ ଦର୍ଶନେ

ତେଜି କଳତ୍ର ବାର  ଅର୍ଥ ସମ୍ପଦ ଜୂର

କରଇ ସ୍ଵଛେ ଶ୍ରୀଚରଣେ ହେ । ଜଗବନ୍ଧୁ । ।୬।

ଦର ଧରହେ ନୀଳ        ଧର ବିହାର ଶୀଳ

ଧର ଧର ସୁନାମ ବହିଛତ

ଧରା ପରେ ମୋ ଚିତ୍ତ କିଳ୍ବିଷେ ବିଜଡ଼ିତ

ଉଦ୍ଧରିବ କି ନା କହତ ହେ । ଜଗବନ୍ଧୁ ।

ଦୃଗଞ୍ଚଳ ବିନ୍ୟସ ବାରେ , ତ୍ରିବିଂଶ ଯୋଗ ହେଉ ମୋରେ

ଶିରୀଧର ଦୂରିତ ଅମ୍ବରହେ ମନାକ

ନିର୍ବାଣେ ବହି ସଦଗତି ହେ । ଜଗବନ୍ଧୁ ।୭।

ଅନୁବାଦ

ମୋହ ମୁଦ୍ଗର

ରେ ମୂଢ ପରିହର ଧନ ଲାଳସା

ନୂହେ ଉତ୍କଣ୍ଠା ସଦା ଅଳୀକ ଆଶା ।

ଲଭିବୁ ଭାଗ୍ୟେ ଯାହା କରମବଳେ

ଜନ୍ମାଅ ପରିତୋଷ ତହିଁ ଚିତ୍ତରେ ।୧।

କିଏ ତୋ ପ୍ରଣୟିନୀ କିଏ ବା ସୁତ !

ଦେଖ ଭବ ବ୍ୟାପାର ଅତି ବିଚିତ୍ର ।

ଆଗତ କେଉଁଠାରୁ ତୁ ବା କାହାର !

ଚିନ୍ତ ଏହି ନିଗୂଢ଼ତତ୍ଵ ମନର ।୨।

ତେଜ ଗର୍ବ ଯୌବନ , ବିଭବ , ଜନ ,

ନିମିଷେ କାଳ କରି ନିଏ ହରଣ ।

ପରମ ବ୍ରହ୍ମ ପଦ ହୋଇ ବିଦିତ

ପ୍ରବେଶିବାକୁ ଜବେ ହୁଅ ଚେଷ୍ଟିତ ।୩।

ନଳିନୀ ଦଳଗତ ଜଳମାତର,

ଅତିଶୟ ଏ ଜୀବନ ଚପଳନ୍ତର ।

ସୁସାଧୁ ସଙ୍ଗ ଏକା ଭବ ବାରିଧି –

ତାରଣେ ତରୀ ଏହା ଅଟେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ।୪।

ଜନମ ସଙ୍ଗେ ପଶ୍ଚାଦ୍ଗାମୀ ମରଣ ,

ମୃତେ ଜନନୀ ତ୍ରୋଡ଼େ ପୁଣି ପତନ ।

ପ୍ରକାଶେ ଏହି ଦୋଷ ଦେଖିଲେ ହେଲେ

ହେ ନର ନୁହଁ କିପାଁ ବିରସ ତିଳେ ! ।୫।

ଯାମିନୀ ସନ୍ଧ୍ୟା ପ୍ରାତଃ ଆଉ ଦିବସ-

ଶିଶିର ବସନ୍ତ ପୁଣି ପୁନଃ ପ୍ରବେଶ ,

ଖେଳୁଛି କାଳ ସରି ଯାଉଛି ଆୟୁ

ନପରିହରେ ତଥାପି ଆଶା ବାୟୁ ।୬।

କାୟ ଗଳିତ ଶିରୋଦେଶ ପଳିତ

ହେଲେହେଁ ମୁଖ କାଳେ ଦନ୍ତ ରହିତ ।

ଅବସନ୍ନତା ବଶୁଁ ହସ୍ତ ସ୍ଖଳିତ ,

ଆଶା ଭାଣ୍ଡି ତଥାପି ଅପରି ତ୍ୟକ୍ତ ।୭।

ଦେବ ମନ୍ଦିର ତରୁତଳ ବସତି ,

ମୃଗଚର୍ମ ଅମ୍ଵର ଶୟନ କ୍ଷିତ ।

ଏ ସର୍ବ ପରିଗ୍ରହ ବିଭବ ତ୍ୟାଗ ,

ନ ଜନ୍ମାଏ କା ପ୍ରୀତି ଏହି ବୈରାଗ୍ୟ ।୮।

ଶତ୍ରୁ , ମଇତ୍ର ,ପୁତ୍ର ଅବା ବାନ୍ଧବ-

ସରବ ସମ ବ୍ୟବହାରେ ତୋଷିବ,

ପରମ ପଦ ପ୍ରାପ୍ତି ଆଶାୟୀ ନର ,

ଭେଦା ଭେଦି ନକରେ ତିଳେ ବିଚାର ।୯।

ବାସବ , ରୁଦ , ଧାତା ,ବାରିଧି , ଅର୍କ,

ଏ ଲୋକ ତୁମ୍ଭେ –ଆମ୍ଭେ ନାହିଁ ସମ୍ପର୍କ ,

ତେବେ ବିଅର୍ଥେ କିପାଁ ବିମୂଢ ପରି ,

କରି ରୋଦନ ଭବିତବ୍ୟ ନ ହେରି ।୧୦।

ବିରାଜେ ପରଂବ୍ରହ୍ମ ସର୍ବ ଜୀବରେ ,

ନ କର ଭେଦାଭେଦ ଆତ୍ମା- ବିଚାରେ ।

ସର୍ବ ଭୂତର ଆତ୍ମା ଦେଖ ଏ ହୃଦେ ,

ଭେଦା ଭେଦ ସର୍ବତ୍ର ତ୍ୟଜ ସମ୍ମଦେ ।୧୧।

କ୍ରୀଡ଼ା ଆମୋଦେ ଶିଶୁ ଦିବସ ହରେ ,

ସଦାନୁ ରକ୍ତ ଯୁବା ଯୁବତୀଠାରେ ।

ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ ନର ଚିନ୍ତା ନିମଗ ,

ନ ଭଜେ ମାତ୍ର କେହି କଦାପି ବ୍ରହ୍ମ ।୧୨।

ଅନର୍ଥ ବିନା ଲେଶ ଅର୍ଥ ରେ ତିଳେ ,

ନ ଥାଇ ,ସୁଖ ଏହା ଧ୍ରୁବ ବିଚାରେ

ସର୍ବତ୍ର ଏହି ନୀତି କଥିତ ଖ୍ୟାତ ,

ଲଭଇ ଭୀତ ସୁତଠାରୁ ଧନିକ ।

ଯେ ଯାଏଁ ଥିବ ଶକ୍ତି ବିତ୍ତ ଅର୍ଜନେ ,

ଅବୋରି ଥିବେ ସଦା ବାନ୍ଧକ ଜନେ ।

ଅକ୍ଷମଉପାର୍ଜନେ ଜରା ଆଗତେ

ସେ କାଳେ ନ ଲୋଡ଼ିବେ କେହି କିଞ୍ଚିତେ ।୧୩।

ଅତ୍ୟାଶା , କାମ , କ୍ରୋଧ ମୋହ ଏମାନ

ତେଜି କର ଏ ଅତ୍ମା – ଅନୁସନ୍ଧାନ ।

ଯେ ମୂଢ ଆତ୍ମଜ୍ଞାନେ ବିହୀନ ମନ

ହୁଅଇ ନିସଃନ୍ଦେହେ ନରକେ ଲୀନ ।୧୪।

ଲିଖିତ ଷୋଡ଼ଶ ଶ୍ଳୋକ ପଝଟିକାରେ

ପ୍ରଦତ୍ତ ଉପଦେଶ ଶିଷ୍ୟ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ।

ପଠନେ ବିବେକ ଯାର ନୋହେ ଉଦୟ

ଅନ୍ୟଥା ଜନ୍ମିବାର କିବା ଉପାୟ ।୧୬।

ବ୍ରହ୍ମ ନାମାବଳୀମାଳା

ଉମା ବୈବାହିକ ବ୍ରତ

ମନ୍ଦାର ମାଳେ ଶୋଭିତ ଅଳକା ଯାହାର-

ମସ୍ତକମାଳେ ଶୋଭିତ କଣ୍ଠ ଯେ ପ୍ରଭୁର ।

ଦିବ୍ୟ ଅମ୍ଵର ଏକର ଦିଗମ୍ଵର ଅନ୍ୟେ –

ସଦା ଏପର ଯେ ଶିବା ଶିବଙ୍କୁ ପ୍ରଣମେ ।୧।

ପୁଚ୍ଛନ୍ତି ରମ୍ୟ କୈଳାସେ ଗୌରୀ ଶଙ୍କରଙ୍କୁ-

ଗରିଷ୍ଠୁଁ ଗରିଷ୍ଠ ପୁଣ୍ୟ ବୋଲନ୍ତି କାହାକୁ ହେ ।

ଅନାୟାସେ ଫଳପ୍ରଦ ,ଏପରି ଯେ ଧର୍ମ

ପ୍ରସନ୍ନରେ ନାଥ ସତ୍ୟ ବୋଲ ତାର ମର୍ମ୍ମ ।୨।

କିପରି ବା ଦାନ ତପସ୍ୟାରେ ମହାପ୍ରଭୁ

ଲଭିଲି ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ କରି ଜୀବନର ପ୍ରଭୁ ।

ଈଶ୍ଵର ବୋଲନ୍ତି ଶୁଣ ଯେ ବ୍ରତ ଉତ୍ତମ

ଅନବହେଳେନ ଅପ୍ରକାଶ୍ୟ ନିରୂପମ ।୩।

ନକ୍ଷତ୍ର ସମାଜେ ବିଧୁ , ଗ୍ରହେ ଯଥା ଭାନୁ

ବର୍ଣ୍ଣେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଗରିଷ୍ଠ ଦେବବୃନ୍ଦେ ବିଷ୍ଣୁ ।

ସ୍ରୋତସ୍ଵିନୀ ମଧ୍ୟେ ଗଙ୍ଗା , ପୁରାଣେ ଭାରତ ,

ବେଦରେ ସାମ , ଇନ୍ଦ୍ରିୟେ ମନ ଯଥା-ଯାତ ।୪।

ଏକାଗ୍ର ଚିତ୍ତରେ ଶୁଣ ସୁଲକ୍ଷଣେ ! ଗୀତି

ଏ ବ୍ରତ ପ୍ରଭାବେ ଜବେ ଚଳେ ମୋର ସ୍ଥିତି ।

ଭାଦ୍ର ହସ୍ତା ସଂଯୁତା ତୃତୀୟା ତିଥିରେ

ପୂଜିବାର ବ୍ରତ ସବୁ ଶୁଣ ଏକାଗ୍ରରେ ।୫।

ଯେ ବ୍ରତେ ପୁଜିଲେ ମତେ ଅଜ୍ଞତାବଶରେ

ସେ ସର୍ବ ପ୍ରେୟସୀ ସର୍ବ ପାପୁଁ ତରିପାରେ ।

କିପରି ମୁଁ କରିଥିଲି ଯେ ବ୍ରତ ଉତ୍ତମ

କହ ପୁନର୍ବାରେ ଅନୁ ଗ୍ରହେ ଦେବୋତ୍ତମ ।୬।

ଉତ୍ତରେ ଉତ୍ତମ ନଗ ହିମବାନ ନାମେ-

ବିରାଜନ୍ତି ନାନା ଲତା ଦ୍ରୁମ ସମାକୀର୍ଣ୍ଣେ ।

ନାନା ପକ୍ଷି ସମାଯୁକ୍ତ ନାନା ମୃଗଗଣ

ବିଚରନ୍ତି ଯହିଁ ସିଦ୍ଧ , କିନ୍ନର , ଚାରଣ ।୭।

ଗୁହ୍ୟକ ଗନ୍ଧର୍ବ ଗୀତ ତତ୍ପର ଯହିଁରେ

ବିଚରନ୍ତି ମହା ମୋଦେ ବିଳାସ ଲୀଳାରେ ।

କାଞ୍ଚନ, ସ୍ଫଟିକ , ମଣି ବୈଡ଼ୁର୍ଯ୍ୟ ଖଚିତ ,

ଶୃଙ୍ଗମାନ ଥାଇ ହିମବାନ ବିରାଜିତ ।୮।

ତୁଷାର ପୂରିତ ଗଙ୍ଗା ଜଳ ପ୍ରତିକୃତ

ନଗେଶ୍ଵର ଅପ୍ସରାଙ୍କ ସଂଗୀତେ ଶୋଭନ୍ତି ।

ସେଠାରେ ଗୋ ଆଦିମାତା ତୁମ୍ଭେ ବାଲ୍ୟକାଳେ –

କଲ ମହାତପ ଧୂମପାନେ ଅବହେଳେ ।୯।

ଗଲା ଦ୍ଵାଦଶ ବରଷ , ତହୁଁ ପର୍ଣ୍ଣାଶନେ ,

ବିତିଗଲା ଚତୁଃଷଷ୍ଠି ସମ୍ଵତ୍ସର ପ୍ରାଣେ ।

ପିତା ଦେଖି କନ୍ୟାରୀତି ଦୁଃଖିତ ଅନ୍ତରେ

କାହାକୁ ଅର୍ପିବି କନ୍ୟା ବିଚାରୁଁ ଚିତ୍ତରେ ।୧୦।

ନାରଦ ଆସି ପ୍ରବେଶ ଏ ସମୟେ ଦେଖି ,

ପାଦ୍ୟ ଅର୍ଘ୍ୟ ଦେଇ ରାଜା ଭାଷଇ ଭାରତୀ ।

କି ନିମନ୍ତେ ଆସିଛ ହେ ମୁନିଙ୍କ ଉତ୍ତମ

ମୋ ଠୁଳ ସୁକୃତ ରାଶି ଫଳେ ନାହିଁ ସମ ।୧୧।

ଶୁଣ ଶୈଳ ମହାକାର୍ଯ୍ୟେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ପ୍ରେରଣେ

ଆସିଅଛି ଦିଅ ତାଙ୍କୁ ତୋ କନ୍ୟା ରତନେ ।

ବ୍ରହ୍ମଶକ୍ତି ଶିବାଦିରେ କେହି ବିଷ୍ଣୁ ତୁଲେ ,

ସମ ନୋହି , ଚିନ୍ତା ନାହିଁ ଦିଅ କନ୍ୟାତାରେ ।୧୨।

ବାସୁଦେବ ଯଦି ଶ୍ରେଷ୍ଠ ମାଗୁଛନ୍ତି କନ୍ୟା

ନ ଦେଇ କି ହେବି ତାଙ୍କ ସଙ୍ଗତେ ବିମନା ।

ଗଲେ ଶୀଘ୍ରେ , ସ୍ଵର୍ଗେ ତାହା ଶୁଣିଣ ନାରଦ

ଶଙ୍ଖ, ଚକ୍ର, ଗଦା , ଅବ୍ଜ, ଯାହାର ଆୟୁଧ ।୧୩।

ଏପରି ଯେ ଜଗନ୍ନାଥ ଶୀମନ୍ନାରାୟଣେ ,

କୃତାଞ୍ଜଳି ପୁଟେ ନିବେଦିଲେ ଶ୍ରୀ ଚରଣେ ।

ନଗ ହିମବନ୍ତ ଦେବେ ଆପଣଙ୍କୁ କନ୍ୟା-

ଯାଚିଲେ କି ବା କରିବା ତହିଁକି ଭାବନା ।୧୪।

ପାର୍ବତୀ ଅଗ୍ରତେ ଆଳି ଆବଳୀ ପୁରତେ –

କହେ ହିମବନ୍ତକନ୍ୟା ଦେବି , ଜଗନ୍ନାଥେ ।

ଏହିପରି ପିତୃବାଣୀ ଶୁଣିଣ ପାର୍ବତୀ

ଦୁଃଖ ସନ୍ତାପେ କହନ୍ତି ଡ଼ାକି ସଖୀ ପ୍ରତି ।୧୫।

ଭଦ୍ର ହେଉ କହେ ସଖୀ କି ଲାଗି ମିଳନ

ଅମ୍ଵୁଜବଦନେ କହ ନକରି ଗୋପନ ।

ଶୁଣ ବୁଦ୍ଧି ମତ ସଖୀ ଯାହା ମୋ ଈପ୍ସିତ

ଦେବଦେବ ମହାଦେବେ ଦେଇଛି ମୋ ଚିତ୍ତ ।୧୬।

ପିତାଙ୍କର ଇଛା ମାତ୍ର ଆନେ ଦେବା ପାଇଁ

ଏଣୁ ଦେହ ତ୍ୟାଗ ମୋର ନିଶ୍ଚିତ ଅଟଇ ।

ପାର୍ବତୀ ବଚନ ଶୁଣି ସଖୀ କହେ ପୁନଃ-

ଜନମୁଖ ଗୋଳ ଅଗୋଚର ଘୋରବନ ।୧୭।

ମଧ୍ୟେ କଲେ ବାସ ସଖୀ ନଜାଣିମେ କେହି

ଏମନ୍ତ ବିଚାରି ଶଙ୍କରୀଙ୍କି ବନେ ନେଇ ।

ରଖନ୍ତେ ଖୋଜନ୍ତେ ପିତା କନ୍ୟା ଘରେ ଘରେ

କାହିଁ ନପାଇଣ ଭେଟ ଦୁଃଖିତ ଅନ୍ତରେ ।୧୭।

ବିଚାରନ୍ତି କେହି ଦେବ କିନ୍ନର ଦାନବ

ରକ୍ଷ , ଯକ୍ଷ, ଅପସରା ଉରଗ , ଗନ୍ଧର୍ବ ।

କେହିଁ ବା ଚୋରାଇ ନେଲା ମୋ କନ୍ୟା ରତନ

ଦେବାକୁ ଗରୁଡ଼ ଧ୍ଵଜେ ଥିଲା ମୋ ବଚନ ।୧୯।

ଏପରି ଭାବି ତଳେ ପଡ଼ି ମୂର୍ଚ୍ଛା ଦ୍ଵାରେ .

ହାହାକାରେ ଦଉଡ଼ିଲେ ଗିରି ପ୍ରତି ଖରେ ।

ଦୁଷ୍ଟ କାଳସର୍ପ ଅବା ସିଂହ ବ୍ୟାଘ୍ର ଆଦି ,

ଭକ୍ଷିଲେ , ବଧିଲା ବନେ ଥିଲାକି ବିବାଦୀ ।୨୦।

ବିଚାରୁ ବିଚାରୁ ମୂର୍ଚ୍ଛାଘାତେ ପଡ଼ି ତଳେ ,

ପବନେ କଦଳୀ ପରି କମ୍ପନ୍ତି ବିକଳେ ।

ଜନ ବିବର୍ଜ୍ଜିତ ଘନ ବନେ ଯାଇ ତୁମ୍ଭେ

ବିଚାରନ୍ତି ଯହିଁ ସିଂହ , ବ୍ୟାଘ୍ର ମୃଗ ଦମ୍ଭେ ।୨୧।

ସେହି ମହାବନେ ସଖୀ ସହ ଏକାକୀରେ

ଅନଶନେ ତହିଁ ଏକ ସରୋବର ତୀରେ ।

ବସି ତିଆରି ସିକତା ଶଙ୍କର ପାର୍ବତୀ ,

ଭାଦ୍ର ତୃତୀୟେ ପୂଜିଲ ଅର୍ପି ଭକ୍ତି ପୀତି ।୨୨।

ତହିଁ ଗୀତବାଦ୍ୟେ ରାତ୍ରି କରି ଉଜାଗର

ଚଳିଲା ସେ ବ୍ରତେ ସଖୀ ଆସନ ମୋହର ।

ସେହି ବ୍ରତ ଲାଗି ସଖୀ ଅଇଲି ତୋ ପାଶେ

ତୋ ଇପ୍‌ସିତ ବର ଦେଇ ଯିବା ପାଇଁ ତୋଷେ ।୨୩।

“ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇଲ ଯଦି ହୁଅ ତେବେ ବର”

କହଣ ପାର୍ବତୀ ପ୍ରଣମିଲେ ବାରମ୍ଵାର ।

ପରଦିନ ପ୍ରାତେ ତାହା ଉଦ୍‌ଯାପନ କରି

ବିସର୍ଜନ କରି ଦେଲ ପାରଣା ବିଚାରି ।୨୪।

ସର୍ବଶେଷେ ଶୟନକୁ କଲ ସଖୀ ସଙ୍ଗେ

ହିମବାନ ପ୍ରବେଶିଲେ ସେଠାରେ ଅଦମ୍ଭେ ।

ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗ ଚାହିଁ ମହା ବ୍ୟାଥାମାନ ପାଇ

ଦେଖିଣ କନ୍ୟାକୁ ସଖୀ ସଙ୍ଗେ ଅଛି ଶୋଇ ।୨୫।

ତ୍ରୋଡ଼କରି ସ୍ନେହ ଭାବେ ଭାଷନ୍ତି ବଚନ ।

କି ଲାଗି ଆସି ଲୁ ହିଁସ୍ର ସମାକୀର୍ଣ୍ଣ ବନ ।

ଶୁଣ ତାତ ଦେଇଅଛି ଶିବଙ୍କୁ ପରାଣ

ନ ଜାଣିଣ କଲ ତାହା ଅନ୍ୟ ଆଚରଣ ।୨୬।

ତେଣୁ ପ୍ରବେଶିଲି ବନେ ଶୁଣିଣ ଜନକ

ପୁରେ ନେଇ କନ୍ୟା ବିରଚିଲେ ବୈବାହିକ ।

ସେ ବ୍ରତ ପ୍ରଭାବେ ତୁମ୍ଭ ସୌଭାଗ୍ୟ ବର୍ଦ୍ଦିତ

ଆଦିବ୍ରତ କଲି ତୁମ୍ଭ ଲାଗି ପ୍ରକାଶିତ ।୨୭।

ଆଳି ସଙ୍ଗେ ହୃତି ଯୋଗୁଁ ଯେ ହରିତାଳିକା

ନାମେ ଖ୍ୟାତ , ଏହି ସ୍ତବ ସମସ୍ତୁ ଅଧିକା

ବିଧିବନ୍ତ କରି ମତେ କହିଲ ଯା ପ୍ରଭୁ

ବ୍ରତ କରି କିବା ପୁଣ୍ୟ ଫଳ ତହୁଁ ଲଭୁଁ ! ।୨୮।

ସୌଭାଗ୍ୟ ଲାଳସୀ ନାରୀ କରେ ଯଦି ବ୍ରତ

ଯା’ ବେଦ ବିଧି ବିଧାନେ ଈଦୃଶ କଥିତ ।

ଦିବ୍ୟ ମନ୍ଦିରେ ତୋରଣା ବିଚିତ୍ର ଚିତ୍ରରେ

ଚିତ୍ରିତ କରିବ ମଣ୍ତି କଦଳୀ ସ୍ତମ୍ଭରେ ।୨୯।

ନାନା ବର୍ଣ୍ଣ ପଟବସ୍ତ୍ରେ କରି ଆଛାଦିତ ।

ଚନ୍ଦନ କର୍ପୂରାଦିରେ ମଣ୍ତପ ମଣ୍ତିତ

କରି , ବଜାଇବ ଶଙ୍ଖ , ମର୍ଦ୍ଦଳ , ମୃଦଙ୍ଗ,

ଭେରୀ ତୁରୀ ଆଦି ଯେତେ ସୁବାଦ୍ୟ ଗୋ ଶୃଙ୍ଗ ।୩୦।

ନାନା ମଙ୍ଗଳ ଆଚାର ପରେ ମତେ ନେଇ

ପାର୍ବତୀ ସହିତ ସ୍ଥାପିବଟି ଭକ୍ତି ବହି ।

ଉପଯୁକ୍ତ ବସ୍ତ୍ରେ ମଣ୍ତି ନାରିକେଳ ଜଳେ

ସ୍ନାନକୁ କରାଇ ସାମୟିକ ପୁଷ୍ପହାରେ ।୩୧।

ନାନା ନଇବେଦ୍ୟ ଦେଇ ଧୂପ ଦୀପ ଗନ୍ଧେ

ପୂଜିବ ଏକାଗ୍ରେ ମନ୍ତ୍ରେ ସତତ ଆମୋଦେ ।

ନମଃ ଶାନ୍ତମୂର୍ତ୍ତେ ଶିବ , ନମଃ ପଞ୍ଚବକ୍ର

ନନ୍ଦି ଭୃଙ୍ଗୀ ମହାକାୟ ଗଣ ଯୁକ୍ତ ଗାତ୍ର ।୩୨।

ସଂସାର କାରିଣି ଶିବେ ହର ବରାନନେ !

ପୁତ୍ର ସୌଭାଗ୍ୟଦାୟିନୀ ଦେବୀଙ୍କି ପ୍ରଣମେ ।

ମନ୍ଦାରମାଳା ଲସିତ ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗ ନିକର

ଶିବେ ସର୍ବାର୍ଥ ଦେବି କୋଟି ନମସ୍କାର ।୩୩।

ଜଗଦ୍ଧାତ୍ରୀ ସର୍ବରୂପେ ଶିବେ ନମୋସ୍ତୁତେ

ସଂସାର ଭୀତି ସନ୍ତପ୍ତେ ରଖ ମହାମତେ ।

କେତେ ଆଶା ରଖି ପୂଜୁଛି ଗୋ ମାହେଶ୍ଵରୀ ,

ରାଜ୍ୟ ସଉଭାଗ୍ୟଦାତ୍ରୀ ପାର୍ବତୀ ଈଶ୍ଵରୀ ।୩୪।

ଏହି ମନ୍ତ୍ରେ ତୁମ୍ଭ ପୂଜା ଆଗୋ ବରାନନେ

କଥାଶୁଣି ଯେହୁ ଦାନ ଦେବ ତୋଷମନେ ।

ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କୁ ବସ୍ତ୍ର ଦାନ ସୁଧେନୁ ହିରଣ୍ୟ ,

ଆବର ଦିଅଇ ଅଶ୍ଵ ହସ୍ତୀ ଧନ ରତ୍ନ ।୩୫।

ଗନ୍ଧ , ପୁଷ୍ପ , ଧୂପ , ଦେଇ ଶିବା ଶିବଙ୍କୁ ଯେ

ବ୍ରତେ ପ୍ରଣିପାତ କରି ସର୍ବପାପ ତେଜେ ।

ରାଜ୍ୟଭ୍ରଷ୍ଟ ରାଜା କଲେ ସ୍ଵରାଜ୍ୟ ସମ୍ପତ୍ତି ,

ଲଭେ , ଅନାୟାସେ ସପ୍ତ ଜନ୍ମ ଭୋଗେ କ୍ଷିତି ।୩୬।

ତୃତୀୟା ତିଥିରେ ନାରୀ ଯେ ଅନ୍ନ ଭକ୍ଷଣ

କରେ ସପ୍ତଜନ୍ମ ବନ୍ଧ୍ୟା ବିଧବା ଲକ୍ଷଣ ।

ଅନଶନ କ୍ଳେଶ ପୁତ୍ର ଶୋକ ଅଭାଗିନୀ ,

କୃତ ପାପୁଁ କାନ୍ଦେ ଯେହ୍ନେ ଭବେ ଅନାଥିନୀ ।୩୭।

ପୂର୍ବ ବିଧି ପରି କରି ସାରିଣ ପାରଣ-

କରନ୍ତେ ଲଭଇ ନାରୀ ତୁମ୍ଭର ଆସନ ।

ତୁମ୍ଭ ପତି ସମ ପତି ଲଭେ ଅବହେଳେ

ଅନ୍ତେ ଯାଏ ଚିର କାଳ ପାଇଁ ଶିବ ଆଳେ ।୩୮।

କଥା ଶ୍ରବଣରେ ବାଜପେୟ ଏକଶତ-

ଅଶ୍ଵମେଧ ସହସ୍ରେକ ଫଳ ପରାପତ ।

ଆପଣ ଭଣିବା କଥାମାନଙ୍କ ଉତ୍ତମ ,

ବ୍ରତ ଅବିଘ୍ନରେ କଲେ ଜନ ଲଭେ କାମ ।୩୯।

ଇତ ଶ୍ରୀ ଲିଙ୍ଗପୁରାଣେ ଉମା ମହେଶ୍ଵର ସମ୍ଵାଦେ ହରିତାଳିକା କଥା ।

ନବଗ୍ରହ ସ୍ତ୍ରୋତ୍ର

( ରାଗ ଶଙ୍କରାଭରଣ )

କଶପ ନନ୍ଦନ ଜବାକୁସୁମ ପ୍ରତିମ

ମହାଦ୍ୟୁତିମନ୍ତ ସର୍ବ ପାପ ବିନାଶନ

ଲୋକଚକ୍ଷୁ ବିବଶ୍ଵାନେ ସ୍ଵୀୟ ଅରିଷ୍ଟ ନାଶନେ ସତତ ପ୍ରଣମେ ।୧।

ଦିବ୍ୟଶଙ୍ଖ ତୁଷାରାଭ କ୍ଷୀରୋଦ ସମ୍ଭବ

ଈଶ ମସ୍ତକ ଭୂଷଣ କାମୀ ବରପ୍ରଦ ।

ସୂନିର୍ମଳ ନିଶାପତି- ସ୍ଵୀୟ ଅରିଷ୍ଟ ନାଶନେ ନିରତ ମିନତି ।୨।

ସୌଦାମିନୀ ନିନ୍ଦେ ପ୍ରଭା ଧରଣୀ ସମ୍ଭୁତ

ଶକ୍ତିହସ୍ତ କୁମାର ଯା ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗ ଲୋହିତ

ସୌମ୍ୟ ଗ୍ରହ ସେ ମଙ୍ଗଳେ-ସ୍ଵାରିଷ୍ଟ ନାଶନେ ଶରଣ ସେ ପାଦତଳେ ।୩।

ପ୍ରିୟଙ୍ଗୁ କଳିକାର ତାର ଯା ଶରୀର

ଅପ୍ରତିମ ରୂପ ସର୍ବ ଗୁଣର ଆଧାର

ସେହି ବିଧୁସୁତ ବୁଧେ-ସ୍ଵୀୟ ଅରିଷ୍ଟ ନାଶନେ ପଦଯୁଗ୍ମେ ଭଜେ ।୪।

କନକ ସନ୍ନିଭ ଅମରଙ୍କ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଗୁରୁ

ଶ୍ରେଷ୍ଠ ବାଚସ୍ପତି ଭାଗ୍ୟପ୍ରଦ ମହାଚାରୁ

ଗ୍ରହରାଜ ବୃହଷ୍ପତି-କରଇ ସ୍ଵୀୟ ଅରିଷ୍ଟ ଉପଶମେ ନତି ।୫।

ହିମକୁନ୍ଦ ମୃଣାଲାଭ ଯା’ତେଜ ସୁଷମ

ଦାନବ ଗୁରୁ ସକଳ ଶାସ୍ତ୍ର ପାରଙ୍ଗମ

ଭୃଗୁସୁତ ଶୁତ୍ରେ-ମୋର ମହା ଅରିଷ୍ଟ ନାଶନେ କୋଟି ନମସ୍କାର ।୬।

ଦଳା ନୀଳାଞ୍ଜନ ନିଭ ଶରୀର ଯାହାର

ରବିସୁତ ଛାୟା ଗର୍ଭ ସମ୍ଭୂତ ଈଶ୍ଵର

ଭୟାନକ ଶନିଗ୍ରହେ-ସ୍ଵୀୟ ଅରିଷ୍ଟ ନାଶନେ ପ୍ରଣମେ ସାଗ୍ରହେ ।୭।

ଗ୍ରହ ହର୍ଯ୍ୟକ୍ଷ ଅର୍ଦ୍ଧାଙ୍ଗ ଚନ୍ଦ୍ର ଦିବାକର

ଅଶନ ଲିପ୍ସୁ ସିଂହିଁ କା ସୁତ ରୁଦ୍ରତର

ଭୀମଗ୍ରହ ରାହୁ ଘୋରେ-ବିହେ କୋଟୀ ନମସ୍କାର ନତମସ୍ତକରେ ।୮।

ପଲାଳ ଧୂମ ପ୍ରତିମ ତାରା ବିମର୍ଦ୍ଦକ

ଗ୍ରହ ଉତ୍ପୀଡ଼କ ରୁଦ୍ର ରୁଦ୍ରଜ ବଞ୍ଚକ

କ୍ରୂରକେତୁ ମହାଗ୍ରହେ-ସ୍ଵୀୟ ଅରିଷ୍ଟ ନାଶନେ ମଣମେ ସଭୟେ ।୯।

ବିକ୍ଷିପ୍ତ ଚିନ୍ତା

ରତ୍ନାଷ୍ଟକ

(୧)

ଅତୀତ କଥା ଜାଗେ ପରାଣେ ମୋର

ଯା ଘେନି ଚିତ୍ତ ସଦା ହୁଏ ଅସ୍ଥିର ।

ହରାଇ ନାହିଁ ମୁହିଁ ଅତୁଳ ଧନ

ହଜାଇ ଖୋଜେ ଅମୂଲ୍ୟ ରତନ ।

(୨)

ନାଚଇ ମନେ ଯେବେ ସଖା ସ୍ଵଭାବେ

ବଞ୍ଚିଲି ଦିନ ପୂତ ପ୍ରଣୟ ଭାବେ ।

କି ସ୍ନିଗ୍ଧ ଆହା ସେ କଟାକ୍ଷ ପତନ !

ହଜାଇ ଖୋଜେ ମୋ ଅମୂଲ୍ୟ ରତନ

(୩)

ଲବ ପରାୟେ ବିଭାବରୀ ବାସର

ପରତେ ହୁଏ ବନ୍ଧୁ ଥିଲେ ପାଶର

ଲଭେ ବଲୋକି ଶାନ୍ତି ସୌମ୍ୟବଦନ

ହଜାଇ ଖୋଜେ ମୋ ଅମୂଲ୍ୟ ରତନ ।

(୪)

ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ମୁଖାକାଶେ ଶରଦ ଶଶୀ-

ଭାନୁ କି ଉଦେ ବେନି ନେତ୍ର ପ୍ରଶଂସି !

ବର୍ଣ୍ଣନେ ଅଙ୍ଗ ରଙ୍ଗ କି ପ୍ରୟୋଜନ

ହଜାଇ ଖୋଜେ ମୋ ଅମୂଲ୍ୟ ରତନ ।

(୫ )

ସାମଳି ବାରେ ଚାରୁ କୁନ୍ତଳ ଶୋଭା

ସ୍ଵଭାବେ ଅବିରତ ନୟନ ଲୋଭା

ପାରବିକ ବିସୋରି ଗ୍ରୀବା ସୁସମ !

ହଜାଇ ଖୋଜେ ମୋ ଅମୂଲ୍ୟ ରତନ ।

(୬)

ମୃଣାଳ ନାଳୁଁ ସୁକୋମଳ ଯା’କର –

ଯୁଗଳେ ବାନ୍ଧେ ଗଳା ଏ ଅଭାଗାର

ଆଉକି ଲଭିବି ସେ କରପୀଡ଼ନ !

ହଜାଇ ଖୋଜେ ମୋ ଅମୂଲ୍ୟ ରତନ ।

(୭)

ତିଷ୍ଠିବା ବେଳେ ଏକ ଆସନେ ଦିନେ –

କଲା ନିୟମ ନ ତେଜିବାକୁ କ୍ଷଣେ ,

ରଖିତ ନ ପାରିଲା ସ୍ଵୀୟ ଭାଷଣ !

ଚିନ୍ତନେ ତେବେ ତହିଁ କି ପ୍ରୟୋଜନ !

(୮)

ସୁମରି ଏତେ ଆଉ କି ଲାଭ ତହିଁ !

ପାଶୁଁ ନିର୍ଦ୍ଦୟେ ଯେହୁ ଗଲା ପଳାଇ

“ବିଶ୍ଵାସ ଘାତକରେ ନାହିଁ ଆଶ୍ଵାସ”

ଉକତ ଏ ମହତ ଜନଙ୍କ ଭାଷ ।

ମୋଘର

କି ତ୍ରୂର ଅଟେ କାଳ କି ଅବିଶ୍ଵାସୀ

ମହତ ପାପ ପରାବାରେ ବିଳସି ।

କି ଦିବ୍ୟଜ୍ଞାନ ତାଙ୍କ ହେଲା ଅସାର !

ନାହିଁ ତସ୍କରେ ଇହ ପରେ ନିସ୍ତାର

(୨)

ପାପିନୀ ଯେହୁ କୁଳକ୍ଷୟ-କାରିଣୀ

ମଜ୍ଜି ଦୁଷ୍କୃତେ ଆନ-ବାସ ନାଶିନୀ ।

ପରସ୍ୱାପହରଣେ ପଟୁ ଯା କର

ନାହିଁ ତସ୍କରେ ଇହ ପରେ ନିସ୍ତାର ।

(୩)

ସ୍ୱୀୟ ସୋଦରେ ସେ କୁଳ ସଳଙ୍କିନୀ

ବିତ୍ତ ଯେ ସ୍ଵଛେ ଦାନ କରେ , ଗୃହିଣୀ

ନଜାଣେ ତା ଅନ୍ତରେ କୀଟ ବେଭାର

ନାହିଁ ତସ୍କରେ ଇହ ପରେ ନିସ୍ତାରେ ।

(୪)

ମୁଁ ମୂଢ ସେ ଜନନୀ ସ୍ନେହ ସନ୍ତାନ

ପାରେ ଆୟତ୍ତେ ରଖି ପାପିନୀ ମନ ।

ଡ଼ାକିନୀ ତେଣୁ ମୋରେ ଆଚରେ ତ୍ରୂର

ନାହିଁ ତସ୍କରେ ଇହ ପରେ ନିସ୍ତାର ।

(୫)

ସଖା ସଙ୍ଗମେ ଯେବେ କରେ ଭୋଜନ –

ନ ଲୋଡ଼େ ତାର ତ୍ରୂର ଅଶନ ଦାନ !

ଜାଣେ ମୁଁ ଯେଣୁ ପାପୀୟସୀ ଆଚାର

ନାହିଁ ତସ୍କରେ ଇହ ପରେ ନିସ୍ତାର ।

(୬)

ଭ୍ରାତୃତା ନାମ ଶମ୍ଭୁ ପ୍ରକାରାନ୍ତ ରେ

ଉପଗତ ଏକଦା ମୋ ଆବାସରେ ।

ଜାତ ପାଦପ ତଥା ଯଥା ଅଙ୍କ ର

ନାହିଁ ତସ୍କରେ ଇହ ପରେ ନିସ୍ତାର ।

(୭)

ପୁଚ୍ଛୁତା ଆଗମନ ମନ ପ୍ରସଙ୍ଗେ

ପ୍ରତ୍ୟୁତ୍ତରେ ବିହିଲା ମୋ ପିତା ସଙ୍ଗେ ।

ଆସିଛି କଥନେ ଯା ନାହିଁ ଗୋଚର

ନାହିଁ ତସ୍କରେ ଇହ ପରେ ନିସ୍ତାର ।

(୮)

ଆବାମୁଁ ଥିଲେ ପିତା ବହୁ ଦୂରର

ଭବନେ ଉପଗତ ତଦ୍ଦି ବସର ।

ହେଲା ଆଳାପେ ରତ ତସ୍କରବର

ନାହିଁ ଯାହାରେ ଇହ ପରେ ନିସ୍ତାର ।

(୯)

ପାପୀୟସୀ ସୋଦରେ ଇତ୍ୟବସରେ

ଗୁପତେ ଦେଲ ଯେ ତଣ୍ତୁଳ ତାହାରେ ,

ରଖିଲା ମହେ ଲ୍ଲାସେ ଶମ୍ଭୁ ପ୍ରବର

ନାହିଁ ତସ୍କରେ ଇହ ପରେ ନିସ୍ତାର ।

(୧୦)

ଦେଖିତା ଥିଲେ ସ୍ଵଚ୍ଛେ ମୋପରି ଜନେ

ଗୁପତେ ତାହା ନିବେଦିଲେ ସଦନେ

ଜାଣିଲି ଅବଲୋକି ଚୌର ବେଭାର

ନାହିଁ ତସ୍କରେ ଇହ ପରେ ନିସ୍ତାର

(୧୧)

କିପରି ତାହା ଜାଣି ନେଇ ଝଟତି

ଦେଲ ବିପଣୀ ମଧ୍ୟେ ମନ ସଂପ୍ରତି ।

ହେଲା ତା ସୁସ୍ଥିର କିମୂଢ଼ ଆଚାର !

ନାହିଁ ତସ୍କରେ ଇହପରେ ନିସ୍ତାର ।

(୧୨)

ନଜାଣଇ ସେ ବାର୍ତ୍ତା ଶମ୍ଭୁ ପ୍ରବରେ

ରଖିଲା ତା ଅନ୍ତରେ , ସେ ଗ୍ରାମାନ୍ତରେ ।

ଯହୁଁ କଲା ପ୍ରସ୍ଥାନ, କଲି ପ୍ରଚାର

ନାହିଁ ତସ୍କରେ ଇହ ପରେ ନିସ୍ତାର ।

(୧୩)

ନୁହେ ଏତିକି , ପୂର୍ବଁ ବହୁତ ବିତ୍ତ

ଦିଏ ଯେ କାଳେ ସୁହୃଦ ଉପଗତ ।

ପୁଛୁ ତାହାରେ କରେ ନାସ୍ତି ଆବର

ନାହିଁ ତସ୍କରେ ଇହ ପରେ ନିସ୍ତାର ।

(୧୪)

ନ ସହି ସେ ଅନୀତି ଜନକ ପଦେ-

ନିବେଦିଲି ପାପିନୀ ଗୁଣ ବିଷଦେ ।

ହେଲା ଆଦେଶ ହେବ ସେ ସ୍ଥାନାନ୍ତର

ନାହିଁ ତସ୍କରେ ଇହ ପରେ ନିସ୍ତାର ।

(୧୫)

ଜନକାଦେଶେ ଭୃତ୍ୟେ ଆଣି ବହନ-

ଶକଟ ହେଲା ପୁରତେ ସମାସୀନ ।

ଲୋକନେ ଦୁଷ୍ଟ ଚିତ୍ତ ଅତି କାତର

ନାହିଁ ତସ୍କରେ ଇହ ପରେ ନିସ୍ତାର ।

(୧୬)

‘ସତେ କି ସ୍ଥନାନ୍ତର କରିବେ’ ବୋଲି

ସୁଦୃଢେ ମନେ ସିନା ଥିଲା ସେ ଭାଳି ।

ଅବଲୋକି ଶକଟ ପୁରତେ ଉଭା

ସଜୀବେ ଜୀବ ଛାଡ଼ି ଗଲା କିଅବା !

(୧୭)

ଜାଣିଲା ତହୁଁ ନିଶ୍ଚେ ତେଜି ଆବାସ

ଯିବ ଶ୍ଵଶୁରାବାସେ ମନେ ବିରସ-

ବହି , ସ୍ଵ-ଜନନୀକି , କରି ସଙ୍ଗତେ

ଗମନେ ନୋହେ ମନ ଆପଣା ପଥେ ।

(୧୮)

ଅବିଳମ୍ଵେ ବେନିଙ୍କି ଶକଟପରେ-

ବସାଇ ସ୍ଵୀୟାବାସେ ଫେରିଲି ଖରେ ।

କିବା ବର୍ଣ୍ଣିବି ଦେଲା ଯେ ନିନ୍ଦା ଘୋର,

ନାହିଁ ତସ୍କରେ ଇହ ପରେ ନିସ୍ତାର ।

(୧୯)

ତୁଟିଲା ଏବେ ମମ ମନ ଭବନୁ-

ଅଶାନ୍ତି,ଶାନ୍ତି ଆହାର ଯେ ସେ ଦିନୁ ,

ନିଶୁଭେ ମୁଖ ଗୋଳ ନିଶିବାସର,

ନାହିଁ ତସ୍କରେ ଇହ ପରେ ନିସ୍ତାର

(୨୦)

ଶିଶୁମାର୍ଜ୍ଜାର ଖେଳେ ହରଷ ଭରେ

ଅନୋନ୍ୟେକଦା ହିଁସା ନୋହିଲା ତିଳେ

କୁସଙ୍ଗ ସିନା ସାରି ଦିଏ ଏପରି

ଭବେ ମହତ ଆଶ୍ରା ନିସ୍ତାର ତରୀ ।

( ସରି ଯିବନି ଜୀବନେ କିଶୋରୀ-ହେ ବଂଶୀଧାରୀ। ବୃତ୍ତରେ )

ରହି କି ପାରିବି , ବନ୍ଧୁ ଏ ଭବନେ-ହେ ତୁମ୍ଭବିନେ । ଘୋଷା ।

ସ୍ମରୀ ସଦା –ସଖା ହେଉଛି କାତର ,

ନିଦିଶେ ସୁପଥ ନାହିଁ ଗତି ମୋର

ଭାବେ ଏ ଭବନେ କି ନିଶିବାସରେ ,

ଦେଖା ହେବନିକି ମଣେ ।୧।

ନୋହୁଛି ସରସ ଏ ଜୀବ କିଞ୍ଚିତେ ,

ଭାଳି ଭାଳି ସଙ୍ଗ ତବ ଅନୁବ୍ରତେ

ଅଖଣ୍ତମଣ୍ତଳ ଅବ୍ମାନନ ଦୃଢେ-

ନଝେଳିବ କି ନୟନେ ।୨।

ନୁହେ ଲବେ ଜଣା ବାହ୍ୟେ ସେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ,

ବିବେକ ବୁଦ୍ଧିଯାକରେ ହେଳେ ବଣା

ନୁହେ ନିବେର୍ଦିବା ଅନ୍ୟେ ସେ ବେଦନା ,

ମର୍ମ୍ମ ଦହେ ଅନୁକ୍ଷଣେ ।୩।

ମନ ଲୋଡ଼େ ସ୍ଵତଃ ଯେ ସମ ସଙ୍ଗକୁ ,

ବିଶ୍ଵ-ଶୋଭା ସାର ସେ ଦିଶେ ତାହାକୁ

ଅତୃଳନୀୟ ତା ରୂପ ଉପମାକୁ ,

ଖୋଜେ ସଦା ବିଚକ୍ଷଣେ ।୪।

ଏକାକାର ହେଲା ଅକାତରେ ମନ ,

ପ୍ରାଣ, ଭାବ ଯଥା ତ୍ରିବେଣୀ ସଙ୍ଗମ

ମାତ୍ର ଥିବ ବନ୍ଧୁ ସମେ ସଦାଦିନ

ମନ ବଳୁ ଏ ବିଧାନେ ।୫।

ବିତରନ୍ତୁ ସୁକଲ୍ୟାଣ ଜଗଦ୍‌ଗୁରୁ,

ବଢୁ ଗଉରବ ବନ୍ଧୁ ତା ବେଭାରୁ

ନୋହୁ ହେ ନିଷ୍ପ୍ରଭ ପ୍ରେମ ପ୍ରତିଭାରୁ-

ଲବେ , ଥିବଟି ସ୍ମରଣେ ।୬।

ବନ୍ଧୁ ହିତୈଷଣା

ଏତେକାଳେ ଆଗତ ନେତ୍ର ଆୟନେ

ବର୍ଣ୍ଣନେ ଅକ୍ଷମ ଯା କଥା ବଚନେ ।

ସ୍ୱଦେଶ ବୈଦେଶିକ ସୁଖେ ବିଳସେ,

ବାନ୍ଧବେ ଆବଦ୍ଧ ଯା ସୁଦୃଢ ପାଶେ ।୧।

ନାଚଇ ମନେ ସେହି ତ୍ରୁର ଦିବସ ,

ଯାହା ଚିନ୍ତନେ ମନୁ ତୁଟେ ସାହସ ।

ବଞ୍ଚିତ ଯେ ବରଷାଧିକ ଚେଷ୍ଟାରେ ,

ବିଦେଶୀ ପୂର୍ଣ୍ଣକରେ କିବା ବିଚାରେ ।୨।

ସର୍ବଜ୍ଞତା ନାମ ତା ପ୍ରକାରାନ୍ତରେ ,

ମନ ମାଦକେ ମୋହି ସର୍ବ ବନ୍ଧୁ ରେ ।

ନିମିଷେ ଉତ୍ସଙ୍ଗ ସଙ୍ଗ ଉଣା ବାରଣେ

ଲଗାଏ ମୋହମନ୍ତ୍ର କିବା ପ୍ରମାଣେ ।୩।

ନଜାଣେ ପାପୀ ବୈଦେଶିକ କ୍ଷଣିକ-

ସୁଖ ସେ ଯାହା ଲୋଡ଼େ ବୃଥା ଅଲୀକ ।

କ୍ଷଣିକ ସ୍ଥିତି ସଦା ସୁଖ ବିରୋଧୀ

ନଜାଣି ଯା ଜଘନ୍ୟ ଆଲୋଡ଼େ ସିଦ୍ଧି ।୪।

ମଧ୍ୟେ ଦିବସ ଦୁଇ ଦେଶେ କଣ୍ଟକ ,

ଖେଳିଲା ବନ୍ଧୁ ମଧ୍ୟେ ଯଥା କନ୍ଦୁକ ।

ଅନ୍ତର ସଙ୍ଗୀ ଧାତା ବିଷ୍ଣୁ ଶଙ୍କର

ନୁହନ୍ତି ପାଶୁ ତାର ଲବେ ଅନ୍ତର ।୫।

ବର୍ଣ୍ଣଇ ସବିଶେଷେ ସ୍ନେହ ଆଳାପ

ଏକାନ୍ତେ ଯଥା ପରସ୍ପରେ ସନ୍ତାପ ।

ସୁଶ୍ରାବ୍ୟ ଅତୀବ ସେ ମିଷ୍ଟ କଥନ ,

ମୁମୂର୍ଷୁ ପିଣ୍ତେ ସଞ୍ଜୀବନୀର ଧନ ।୬।

ଶେଷ ନୋହୁ ଏକର ଆଳାପ , ଅନ୍ୟ-

ଭାଷଣ ଆସି ସ୍ଥାନ କରେ ପୂରଣ ।

କହଇ ଏ କି ତୁ ମୋ ଜୀବ ଜୀବନ

ଭାବଇ ତୁ ମୋ ଗଳା ଗଣ୍ଟି ରତନ ।୭।

କହେ ବିଶେଷେ ଜୀବ ତୁମ୍ଭରି ପାଇଁ

ଜୀବସଙ୍ଗମ କେଡ଼େ ସୁଖଦ ଭାଇ ।

ଭାଗ୍ୟେ ନଥାନ୍ତେ ଯେବେ ଭବେ ନିୟତି

ସ୍ନେହେ ହୁଅନ୍ତି ଚିରନ୍ତାନୁ ବର୍ତ୍ତୀ ।୮।

ଏକା ଭାବନା , ମନଃ ପ୍ରାଣ , ପସରା

ଶୋଭନ୍ତା , ବଙ୍ଗେ ଯଥା ତ୍ରିବେଣୀ ଧାରା ।

ନାହିଁ ରହନ୍ତା ଭେଦାଭେଦ ବିଚାର

କିବା ବିଷମ ଅହୋ ! ବିଧିବେଭାର ! ।୯।

ଈଦୃଶ ବୈଦେଶିକ ମିଷ୍ଟ ଭାଷଣ ,

ତୋଷିଲା ଆତ୍ମା ବନ୍ଧୁ ପରାଣ ମନ ।

ସ୍ଵଳ୍ପ ବସତି ମାତ୍ର ଏଥେ ନଜାଣି ,

ଲଗାଇଲା କି ଲୀଳା ମନ ମୋହିନୀ ।୧୦।

ବିଦେଶୀ ମାୟାଜାଲେ ପଡ଼ି ସରବେ ,

ହେଉଛ ମତ୍ତ ଅନ୍ଧ ଗର୍ବ ବିଭବେ ।

ନଜାଣ ଭାଇ ! ସ୍ଵୀୟଭ୍ରାତା ଯା’ ଦେଖି

ନିନ୍ଦଇ ଧାତା , ନିଜେ ଅନ୍ତରେ ଦୁଃଖୀ ।୧୧.

କଦା ନଛାଡ଼ ଭାଇ ସ୍ଵଦେଶ ଜନେ ,

ବିପଦେ , ସୁଖେ , କି ଜୀବନେ , ମରଣେ ।

ଉପଗତ ଆସନ୍ନ ସଂକଟ ବେଳେ

ସ୍ଵଦେଶୀ ବନ୍ଧୁ ସିନା ତାରିବ ହେଳେ ।୧୨।

ମୋ ଶପଥ ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ବାନ୍ଧବେ ଶୁଣ ,

ନୁହ ବିଦେଶାଗତ ଆୟତ୍ତ ପ୍ରାଣ ।

ସମୁତ୍ସୁ କେ ସ୍ଵଜନ ଜନେ ଆବୋରି

କଟାଅ କାଳ ବିଭୁ ଦୟା ସୁମରି ।୧୩।

( ଏହି ପଦ୍ୟ ଜନୈକ ସ୍ନେହୀର ବନ୍ଧୁ ବିଛେଦରେ ଲିଖିତ-)

ବଂଗାଳୀପୋଥି

( ରାଗ-ରାମକେରୀ )

ରଖିଲା ଏ ଯୁଗେ ମହତେ କି ସୁକୀର୍ତ୍ତି ସଭ୍ୟତା

ବିଧି ଦୁର୍ବି ଚାର ଯା’ ଯୋଗୁଁ ନୀଚେ ଦତ୍ତ ପ୍ରତିଷ୍ଠା।୧।

ବୃଥା ବିରୋପନ୍ତି ମାନବେ ଅନ୍ୟେ କଳାକଳଙ୍କ

ସୁବିଦିତ ଯେହୁ ପ୍ରପଞ୍ଚେ ମଥାମଣି ସଭିଙ୍କ ।୨।

ଅନୁକ୍ଷଣେ ଭବେ ଘୋଷିତ ଯେ’ ବଙ୍ଗାଳି ମହିମା

କିପାଁ ଆରୋପୁଛ ସେ କାବ୍ୟେ ଏ କଳଙ୍କ କାଳିମା ।୩।

କହ ଦେଖି କେତେ କାଳ ଏ ଅପକୀର୍ତ୍ତି ରଟିବ

ନିନ୍ଦୁଛ ଯାହାକୁ ଓଲଟି ମହା ଦୁର୍ଦ୍ଦଶା ଦେବ ।୪।

ଜାଣୁଛ ସତତ ଗୁପତେ ଯିବ ସୁଦିନେ ମାନ ,

ପ୍ରକଟିତ ଏବେ ହେଲାଣି କ୍ରମେ କାନକୁ କାନ ।୫।

ଆସି ଯିବ ମହା ବିପତ୍ତି ଯଦି ଜାଣିମେ ନେତା,

କଳି ହେଉନାହିଁ କିଦଣ୍ତ ଦେବେ ଜଗତ କର୍ତ୍ତା ।୬।

ଲୋକ ପ୍ରେମ ମହା ଦୀକ୍ଷାରେ ହେଲେ ନରେ ଦୀକ୍ଷିତ-

ଗୃହ , ଧନ , କିବ ! ସ୍ଵଜନ ନୁହେ ମନେ ଆଗତ ।୭।

ତେମନ୍ତ ହେଲେହେଁ ବଙ୍ଗାଳି କାବ୍ୟ ନିନ୍ଦିବା ପାଇଁ

ମହା ଗୁରୁତର ଅଶିକ୍ଷା କାହୁଁ ଶିଖିଲ ଭାଇ ।୮।

ବଙ୍ଗାଳି କାବ୍ୟ କି ରୋଧଇ ତବ ପ୍ରେମ ଅୟନ

ନଖାଇ ପନସ ବହଇ ବୃଥା କଳଙ୍କ ଦାନ ।୯।

ହେଲେ ଉଚ ତଥା ସୁସଭ୍ୟ ତବ ମୁଖେ ନିନ୍ଦିତ-

କିପାଇଁ ହେଉଛି ତଦୀୟ କାବ୍ୟ ଭାବପୂରିତ ।୧୦।

ଇଚ୍ଛା ଯେବେ ଲୋକ ପ୍ରେମରେ ପ୍ରକାଶ୍ୟରେ ଆଚର

ଘୋଷୁ ଅବିରତେ ଜଗତ ତବ ସୁଖ୍ୟାତି ସାର ।୧୧.

ଯେ ମହା କୁତ୍ସିତ କରମ ପରସ୍ଵାପହରଣ

ତହିଁ କିପାଁ ମନୋନିବେଶ ଏକି ଜାତି ଧରମ ! ।୧୨।

ଶୁଣିଥିବ ନୀତି ଅପର ଧନ , ଦାରା , ସମ୍ମାନ

ଲୋଷ୍ଟ୍ର , ମାତା, ଆତ୍ମା ସମାନ କର କ୍ଷଣେ ଚିନ୍ତନ ।୧୩।

ଜାଣି ଶୁଣି ଏହା କିରୂପେ ଚକ୍ଷୁ ବୁଜି ଉଷତ

ପ୍ରାଣେ ଅଚରୁଛ ଜଘନ୍ୟ କର୍ମ ମହା କୁତ୍ସିତ ।୧୪।

ଏ ନୁହେ ପୁରୁଷ ଉଚିତ ଜାଣେ ଏହା ସର୍ବଥା

ତିରସ୍କାର କର , ନକର ତିଳେ ନାହିଁ ମୋ ବ୍ୟଥା ।୧୫।

ଘେନ ଶତବାର ବିନତି-କାକୁ ମିନତି ମୋର

ନୁହ ପରଧନ ପ୍ରଦୀପେ ଆଶା ପତଙ୍ଗ ଘୋର ।୧୬।

ଶତ ଶପଥ ମୋ ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ଶୁଣ ସୁହୃଦ ଜନେ ।୧୭।

ହେଲା ଯା’ ଆବର ନହୁଅ ଆଉ କୁକର୍ମେ ରତ

ସୁମାର୍ଗେ ବିହର ସ୍ଵଛନ୍ଦେ କର ଗୁଣ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ।୧୮।

ମନବୋଧ- ଆମୋପଦେଶ

ବିଷାଦ କୋଇଲି

( ସୁମନ ସୌରଭ ଗର୍ଭିତ ସମୀରେ- ବୃତ୍ତରେ)

ଧିକ ଏ ଜଗତେ ଲାଞ୍ଛନା ପୂରିତ ଜନ୍ମ କିପାଁ ଦେଲା ବିହିରେ (ଭବେ) ଘୋଷା ।

ବିହି ଅବିଚାରେ ହୀନ ଭାଲରେ

ଅସହ୍ୟ ଯାତନା କେହିରେ ,ଭାବେ

ଯା ରେ ପାଇ ସୁଖୀ କ୍ଷିତ , ଭବେ

ମତି , ଅନୁଭବି ଜାଣେ ଯେହିରେ ।୧।

ଅହରହ ପ୍ରାଣ ଦଗ୍ଧ ବିଷଣ୍ଣ ,

ଅବସନ୍ନ ଭାବ ଯେହିରେ , ଭବେ

ବିହି ବାମ , ବୃଥା ପ୍ରାଣ ଦେହ ଧନ

ପରିତୋଷେ ଯାପେ କେହିରେ ଭବେ ।୨।

ଆତୁର ଏ ଛାତି ସହି ଅକୀର୍ତ୍ତି

ଜୀବନରେ ମୃତ ସେହି ଭବେ ।୨।

ପ୍ରେତରାଜ , ବାସ ଭଜ , ଅତିସଜ ,

ବରଂ ନୋହୁ କଳଙ୍କର ଦେହିରେ , ଭବେ ।୩।

ଅବିରତ ଯାହା ଶୁଣି ଉତ୍ସାହା

ଅନିଚ୍ଛୁକେ ଯାଏ କାହିଁରେ , ଭବେ

ସେ କରମ , ବାମକୁ ତ ଯଦୁନାଥ

ବିନୀତେ ପ୍ରଣତି ବିହିରେ , ଭବେ ।୪।

ବନ୍ଧୁ ବିରହେ

ପ୍ରେମ ସଙ୍ଗୀତ

ଉଲ୍ଲିଖିତ ବୃତ୍ତ

ଅନୁ କ୍ଷଣେ କାଳ ହୁଏ ଯୁଗସରିରେ ସହଚରି ।ଘୋଷା।

ଅଶନେ ଶୟନେ ଦାନେ , ନବଳଇ ମତି କେଣେ ,

ଅବା ସୁବେଶ ଭୂଷଣେ

ଦ୍ୱିରଦ ରଦ ଶୟନେ , ସୁତଳପ ହେଲାଣି ବଇରୀରେ ସହଚରି ।୧।

ସାରଙ୍ଗ ରଦ ପଲଙ୍କେ , ପ୍ରିୟା ସଙ୍ଗେ ପ୍ରିୟାଳାପେ

ଖେଳାକାଳେ ପ୍ରମୋଦକେ ,

ଭାସନ୍ତି ଯେ ଅବିରତେ , କା ଉତ୍ସଙ୍ଗେ ନେବି ବିଭାବରୀରେ ।୨।

ହେଳେ ହର-ଅରିବାଧା , ବରସି ପୀରତି ସୁଧା ,

ଖଣ୍ତିବ କେତା ଆସ୍ପର୍ଦ୍ଧ ।

ମରମେ ପ୍ରେମ ବଡ଼ବା , ଅବିରତେ ଦୁଃଖେ ହୃଦ ଭରିରେ ।୩।

କାନ୍ତ କଳାକର ମୁଖ , ଲୋକି ମୁଁ ନିରତ ସୁଖ

ଭୋଗୁ ଥିଲି ସେ ଆଲେଖ୍ୟ ।

କେ ଦେବ ଲେଖି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ୍ୟ ପୂଜିବି ମୁଁ ମୁଦେ ହୃଦେ ଧରିରେ ।୪।

ଯା ହେବାର ହେଉ ନିତି , ସେବିବ ଶିବଦମ୍ପତି

ଶୁଣି ଉମା ଉମାପତି ,

ଜୀବ ଜୀବନ ଝଟତି , ଭେଟାଇବେ ସନ୍ତାପୁଁ ଉଦ୍ଧରିରେ ।୫।

( ନାହିଁ ମୋ ଗତି ତୋ ବିନାରେ କୁନ୍ଦରଦନା ବୃତ୍ତରେ )

ଏତିକି ତୋ ପଦେ ଘେନାରେ ମହୀ ମଣ୍ତନା ।ଘୋଷା।

ସ୍ୱର କୋପ ଅନଳ ,       ପୁଣି ତା ଅଭିଚାର

ମାର୍ଗଣେ ଦିଏ ଯାତନାରେ ।୧।

ମୋ ନୟନ ସମ୍ପତ୍ତି , କି ଘେନି ଏ ବିପତ୍ତି

ବିହିଛୁ କହ ସୁମନାରେ ।୨।

ଭଙ୍ଗୁର ଭବର ବାଦ , ଜାଣୁନିକି ପରମାଦ

ଅଧିକ ପ୍ରଳାପ ସିନାରେ ।୩।

ନୃଶଂସ ନୃମଣି ପରି କର ତୁ ନେଉ ଓଟାରି

ମୋହନା ହେଲୁ ବିମନାରେ ।୪।

ବିକା ମୁଁ ତୋର ପୟରେ ପୁଣି ତୋ ସ୍ନେହ ରଜ୍ଜୁ ରେ

ଗୁମ୍ପିତ ହୋଇଛି ସିନାରେ ।୫।

ମୋ ପ୍ରାଣ ପରଶ ମଣି       ଯାଦବେ ସ୍ନେହ ଚାହାଣି

ପକାଅ ମୁଦେ ଶୋଭନାରେ ।୬।

( ଅନୁକ୍ଷଣେ କାଳ ହୁଏ ଯୁଗସରି ସହଚରି ବୃତ୍ତରେ )

କେ ପାଶେ ବସିବ ଆସି ପ୍ରେମେ ରସିରେ ମଦାଳସି ! ଘୋଷା ।

ଉତ୍ତରୀୟକୁ ଆଦରେ ,      ଅଙ୍ଗେ ଜଡ଼ାଏ ଯେ ସ୍ନେହରେ

ଏବେ କାହା ସନ୍ନିଧିରେ

ନେବ ଦିନ ସେ ସୁଖରେ ମଜ୍ଜାଇବ କେହି ହସି ରସିରେ ।୧।

ଅତନୁ ଦଣ୍ତୁଛି ତନୁ             ଫୁଲ ଆଶୁଗ ପତନୁ ,

ହୀନମାନ ଦିନୁ ଦିନୁ

ଭଜିଲାଗି ଏ ମୋତନୁ ରସ ସିନ୍ଧୁ ସେହି ସିନା ଗତିରେ ।୨।

ଦର୍ପକ ଦର୍ପକୁ ମୋର ,      ରୋଷଭରେ ତତପର

ଉଷତେ କରେ ସଂହାର

କାନ୍ତହିଁ ମାର୍ଗ ନିସ୍ତାର , ପ୍ରାଣପକ୍ଷି ମୁଖ ଯୁଗ୍ମ-ଅକ୍ଷିରେ ।୩।

ତୁଟିବ କିପରି ବାଧା ,      ବିଲୋକ ନୟନ ଆଭା ,

ସୁନ୍ଦର ଆନନ ପ୍ରଭା

ଯାଦବାଗ୍ରତେ ସର୍ବଦା , ଚିତ୍ରୁ ଅଛି ହଜୁ ଅଛି ଧୃତିରେ ।୪।

( ନାହିଁ ନାହିଁ ରେ ମିତ ସଙ୍ଗତୁ ଲୋଡ଼ନା ବୃତ୍ତରେ )

ଲବେ ମାତର ପ୍ରିୟେ ନୋହୁଛି କରୁଣା । ପଦ ।

ଜୀବ ପଛେ ଯିବ ମୋର       କାଟିବି କି ପ୍ରୀତିଡ଼ୋର ?

ସୁମନା ମୋହନା ମୋହେ , ଆଉ ପକାନା ପ୍ରିୟେ ।୧।

ନୁହ ଦାସର ଅରାତି ,      ଅସର ହେବଟି ରାତି ,

ଭଚିତ ତୋରେ ମାଗୁଣି       ରହୁ ମୋ ଘେନା ।୨।

ସମ୍ଭାଳ ଜୀବନ ଗୋରି !      ତୋ ସେବକ ପଦେ ବରି

ଏବେ ଗଲାଣିଟି ସରି       ସେ ସ୍ନେହ ବିନା ।୩।

ବିଲୋକି ଅପୁର୍ବ କାନ୍ତି ,      ଶୋଭା କମଳାର ଭାନ୍ତି

ଉପୁଜିବ , ଚିତ୍ତେ ଚିନ୍ତି       ମରିବ ସିନା ।୪।

ସୁରଙ୍ଗ ଅଧରୁ ବାରେ       ସୁଧାଧାରା ପତ୍ୟାଶାରେ

ନିରତ ଯାଦବ ଚିନ୍ତି       କରେ ପ୍ରାର୍ଥନା ।୫।

( ପ୍ରାଣ ସଙ୍ଗିନୀରେ ନେତ୍ରାନନ୍ଦ ପସରା , ଏହି କୃଞ୍ଜେ ଥିବେ ପରା ବୃତ୍ତରେ )

ଆସ ମୋହିନୀରେ ବିଶ୍ଵସାର ଶୋଭନା , ସରିଗଲିରେ ନବୀନା । ଘୋଷା ।

ହେଲେହେଁ ତୋର ସେବକ କିପାଁ ପ୍ରାଣେ ଦକ ଦକ

ନଜାଳ କାମପାବକ ଦିଏ ଯନ୍ତ୍ରଣା ।୧।

ଭଜୁଥିବୁ ତୁହି ଗୋରି ! କି କହେ ଅଧିକ କରି ,

ଯୁବାସିନା ବଜ୍ର ସେହ୍ନା ପରାଣ ଘେନା ।୨।

ଯେ ନ ଜାଣିଛି ଶୃଙ୍ଗାର ଶିଙ୍ଗାରେ ରଟନ କର

ଦେଲେ ଏହି ଯୁବାକୁଳ କଣ୍ଟକ ସିନା ।୩।

ପାଇ ମହା ସମ୍ପତ୍ତିକି ନ ଲଭେ ଯେ ବଲ୍ଲଭୀ କି

ଚକ୍ଷୁ ହୀନର ଦର୍ଶନ ହେବ ଉପମା ।୪।

ତୋ ବିନା ଦୁର୍ଲଭ ଆନେ ନ ଲୋକେ ନୟନ କେଣେ

ତୁହିମାତ୍ରେ ଏ ଜୀବର ବର ପ୍ରତିମା ।୫।

ନୟନ ନିମିଷେ ହୀନେ ରଚିଲେ ବିହି ଯତନେ

ସାର୍ଥ କଲୁ ସେ ବିଧିକି ପ୍ରେମ ପ୍ରତିମା ।୬।

ଦ୍ଵିଜ ଯଦୁନାଥ ଗିର ଭାଷେ ଚକ୍ର ଦମ୍ପତିର

ବିଚ୍ଛେଦ ନିଶି ଆସରପୁରୁ କାମନା ।୭।

( କାମନା ପୂର୍ଣ୍ଣକାରୀ ଗଜାନନ ବୃତ୍ତରେ )

ମରେ ମୁଁ ଝୁରି ଝୁରି ପ୍ରିୟାବିନା ।ପଦ।

ନିତମ୍ଵ ଲମ୍ଵି ତ କୁଞ୍ଚିତକୁନ୍ତଳା ମାନସ ମୋଦକାରୀ ।୧।

ଶ୍ରୀଫଳ ବିଜିତ ସୁନ୍ଦରୀ ବକ୍ଷୋଜା ଧୈର୍ଯ ବଇରୀ ।୨।

ଚଞ୍ଚରୀକ ପଦ ଡ଼ୋଳା ନୀଳୋତ୍ପଳ ପୁଂସ ବିବେକହାରୀ ।୩।

ସଜ ସରୋଜାନନୀ ପୀୟୁଷଭାଷିଣୀ ସୁମରି ବିମ୍ଵାଧରୀ ।୪।

ଅବିରତ ସ୍ମରି ଦଶାନନ ଅରି ସଂସାର ସିନ୍ଧୁତରୀ ।୫।

ସେ ଦେବ ସୁଚିତ୍ତେ ଯଦୁନାଥ ଦୃତେ ଭେଟାଇବେ ନାଗରୀ ।୬।

( ପ୍ରାଣ ସଙ୍ଗିନୀ , ଭଲା ଭୁଲିଲୁ ତା ପ୍ରୀତିରେ ବୃତ୍ତରେ )

ପ୍ରାଣ ସଙ୍ଗିନୀ ଧରି ମୁଁ ନରପାରେ ଧୃତି ଗୋ ।ପଦ।

କେ କାହା ଅନ୍ତର ବ୍ୟଥା       ବୁଝି ପାରଇ ସର୍ବଥା

କେ ଖଣ୍ତିବ ମୋ ଦୁର୍ଗତି ଗୋ ।୧।

ମୋ ଆଗେ ନାଚଇ ନିତି       ଶ୍ୟାମ ଲପନ ତା ପ୍ରୀତି

ଦେଉଛି ହୃଦ କରତି ଗୋ ।୨।

ଯେବେ ଶ୍ୟାମ ସଙ୍ଗ ନାହିଁ       କିଫଳ ଜିଇଣ ସହି !

ଘୋଷୁ ଜଗତ ଅକୀର୍ତ୍ତି ଗୋ ।୩।

ଘରେ ନଣନ୍ଦ ଗଞ୍ଜଣା       ଏଥୁ ଅଧିକ ବେଦନା

କେମନ୍ତେ ସହଇ କ୍ଷିତ ଗୋ ।୪।

ଯଦୁନାଥ ଭାଷେ ଗୀର ସଖୀତୁ ନୁହ ଅଧୀର

ଶ୍ୟାମ ଘେନିବେ ମିନତି ଗୋ ।୫।

ରାଗ ବଙ୍ଗଳା ଶ୍ରୀ

ଦିନେକ ଦିନାନ୍ତେ             ମାତି ଖେଳା ରସେ

ଗଲି ପ୍ରାଣ ପ୍ରିୟା ପାଶ

ଦେଖିଲି ଚାନ୍ଦିନୀ             ନିଶିରେ ଚାନ୍ଦିନୀ

ମଣ୍ତିଛି ନାଗରୀ ଈଶ ।

ବରାନନୀ ଇନ୍ଦୀ-            ବରୋପମ ନେତ୍ରେ

ମନ ମୀନ ଗଲା ଲାଖି

ବିଲୋକନ୍ତେ କାମ             ମନାସି ଅକାମ

କଟାକ୍ଷ ବଡ଼ଶି ଟେକି ।

ପଛୁଁ ଅପସରି             ପ୍ରିୟା ପ୍ରିୟୋନନ

ଧରନ୍ତେ ଅଲକ୍ଷ୍ୟେ କରେ ,

କର ଏଡ଼ିବାକୁ             ପ୍ରସାରେ ମୃଣାଳ

ନାଳସ୍ଥ କୋମଳ କରେ

ସୁଲେକେଶ୍ଵରେ             ମତି ପ୍ରମୋଦରେ

ଲଭିଲେ ଯେ କାଳେ ସୁଧ ,

କର କର ସ୍ପର୍ଶେ             କଲି ସରଗର

ହୀନ ପୀୟୁଷକୁ ନିନ୍ଦା

ନବପଲ୍ଲବିତ            ପତ୍ରାବଳୀ ଚୂତ

ଯେସନେ କୋମଳତର

ପ୍ରିୟାକର କର             ସ୍ପରଶୁଁ ଜାଣିଲି

ବିଶେଷେ କୋମଳ ତର

ଏ ରହସ୍ୟ ଲୋକି             ଗଲେ ସଞ୍ଚାରିଏ

ନିଜ ନିଜ ପୀଠ ଛାଡ଼ି

ଶଶୀଶେଖର ଲୋକନେ       ଦେବେ ଯଥା

ଗଲେ ନିଜ ପଥ ହୁଡ଼ି ।

ଏହି ଅବକାଶେ             କରି ମୁକ୍ତକର

ରହିଲି ତା ପୃଷ୍ଠ ପଟେ

ଲେଉଟି ଚାହାନ୍ତେ             ମାର “ମାର ମାର”

ଶବ୍ଦକୁ ଉଚ୍ଚାରେ ଉଚ୍ଚେ ।

ଦେଖି ଦ୍ଵିଜରାଜ-            ମୁଖୀ ଦ୍ଵିଜରାଜ

ଜବେ ପାଶେ ଉଭା ଆସି

ମୁଖ ଅବନତ             କରି ବକବତ

ଉଭା ହେଲା ମୁକ୍ତକେଶୀ ।

ମୁଁ ଯାଉ ପାଶକୁ             ଅପସରୁ ଥାଏ

“ଏକି ବିପରୀତ ରୀତି”

ବୋଲି ପଚାରନ୍ତେ             ଭାଷେ ପ୍ରକାରନ୍ତେ

ପୁଷ୍ପ ସମୟକୁ ଭୀତି ।

ଏତେ କହି ମଥା             ନୁଆଁଇଁ ଭୂତଳେ

କରନ୍ତେ ଅକ୍ଷି ନିମଗ୍ନ-

ମୁହିଁ ଏହା ଦେଖି             ପୁଛି ଲିରେ ସଖି

ବହୁ କିପାଁ ଅଭିମାନ !

ଅଭିମାନ ନୃହେ             ଏ ତୋର ବଚନ

କର୍ଣ୍ଣେ ତା ଅମୃତ ସମ

ଅମୃତର ସମ             ନୁହଇ ପରାଣ-

ମୃତେ ସଞ୍ଜୀବନୀ ଦାନ !

ଏତେ କହି ବୀଣା             ଜିଣାବାଣୀ ଠାରୁ

ଆଣି ହେଳେ ସିଉକାର ,

କର ସଂପୁଟରେ             କର କରି ଖରେ

ଗମିଲି କେଳି ମନ୍ଦିର ।

ଆନନ୍ଦ ପ୍ରବଳେ             ପୁରୁଷ ଲତାଦି

ଯାହା ଚତୁ ଷଷ୍ଠ୍ୟକାର

ଭିଆଇଲି ସଖୀ             ହେଲା ମନେ ସୁଖୀ

ସ୍ଵେଦ ବିନ୍ଦୁ ରେ ଜର୍ଜର ।

ରତାନ୍ତେ ତ୍ଵରିତେ             ଚତୁରୀ ନିସାନ୍ତେ

ମନ୍ଦିରୁ ହେଲା ବାହାର ,

ତନୁ ବିଲଗରୁ             ଜାଣିଲି ଯା ଲାଗି

ନିଦ୍ରା ପଳାଏ ଏ ସବର

ଶୃଙ୍ଗାର ରସର             ଜାଣନ୍ତି ମାଧୁରୀ

ସୀତା ହୃଦୟ ଚନ୍ଦନ

ସଦା ସେ ଚରଣ             କରେ ସୁମରଣ

ଲଭିବାକୁ ନାରୀରାଣ ।

ରାଗ କଉସିକ

( ମୁନିବର ବାଣୀରେ ଗାଇବ )

( ଦ୍ଵିତୀୟା ଯାମିନୀରେ ମୋ ପ୍ରାଣସହୀ ବୃତ୍ତରେ )

ପତ୍ର

ରାଗ ମଙ୍ଗଳ

(ବୀରହିଣିର ପ୍ରେମ ପତ୍ର)

ପ୍ରାଣେଣ ତବ ପ୍ରେମରୀତି-ସୁମରି ମରେ ନିତି ନିତି ।

( ତଳଲିଖିତ ପଦ୍ୟର ପ୍ରଥମ ଧାଡ଼ି ଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଥମ ଅକ୍ଷର କାଢି ନେଲେ ଉଲ୍ଲିଖିତ ଭାବ ହେବ )

ପ୍ରାଣ ମାତ୍ର ଅଛି ପିଣ୍ତେ ଯାହାଙ୍କ ପ୍ରସାଦେ

ପରାଣ ସବିତା ପାଶେ ଲେଖେ “ମୁଦ” ମୋଦେ ।

ନେଲେ ଜୀବ ଅନୁଚରେ ମୀନକେତନର

ନିକଟେ ପୀରତି ବାନା ଉଡ଼ାଇ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱର ।

ଶବଣ ତବ ଚରଣ ବିନା ନାହିଁ ଆନ

ଶର୍ବରୀ ଯାପନେ ସିନା ତୁମ୍ଭେ ନିବନ୍ଧନ ।

ତରୁରୁହ ମୁହିଁ ତବ ତୁମ୍ଭେ ମହୀରୁହ

ତବ ବିନା ତ୍ରିପୁରାରି ଅରି ବହେ କୋହ ।

ବରଷିବ ନିକି ପ୍ରୀତି ସୁଧା ଭାବପୁଞ୍ଜ

ବପନ କରିଛି ହୃଦେ ଅନୁରାଗ ବୀଜ ।

ପ୍ରେୟସୀର ପ୍ରାଥମିକ ପ୍ରେମ ଯେତେ ମନେ

ପଢୁଥିଲେ , କର ବିଜେ ଦିବ୍ୟ ଅବଧାନେ ।

ମାନସିକ ‘ମାର’ ବୋଲି ଦଣ୍ତୁଛି ଅବଳା

ମାରିନାହିଁ ଜାଣେ ଯେଣୁ ଅବଧ୍ୟ ଅବଳା ।

ରିକ୍ତା ଦିବାନିଶି ନାଥ ଜାଗୁଅଛି ପ୍ରାଣେ

ରହସ୍ୟେ ଚରଣେ ଲାକ୍ଷା ଦେଲ କି କାରଣେ !

ତିରୋହିତ ହେବ ଯେବେ ଥିଲ ମନେ ପଞ୍ଚି !

ତ୍ରାସପ୍ରଦ ହେଲା ସିନା ଅଲୀକ ପୀରତି !

ସୁଷମା ରାଜ୍ୟେ ସୁଷମ ତବ ସେ ମୂରତି

ସୁଧାଂଶୁ ବିଲୋକି ମୂର୍ତ୍ତ ଲଭିବ ବିକୃତି ।

ମରକତ ମାଳା କିପାଁ ଥିବି ହୃଦେ ଧରି

ମାଳିନୀ ଭଜିବ ସିନା ତବ ସଙ୍ଗ ଝୁରି ।

ରୀତି ନୀତି , ପ୍ରେମ , ପ୍ରୀତି ଜାଗୁଛି ଅନ୍ତରେ

କ୍ରୀଡ଼ା ସାଧନ ଦ୍ଵିରଦ ରଦ ପଲଙ୍କରେ ।

ମହା ଆଡ଼ମ୍ଵରେ କେଳି ସଦନେ ସୁମନେ

ମହା ସୁଖେ ଥିଲି ବସି ପଡ଼ୁ ଅଛି ମନେ ।

ରେଚନ ବଲା ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ସ୍ଵର୍ଗୀୟ ସମ୍ପଦ

ପ୍ରେମ ଭଞ୍ଜେ ହେଲା ରତ ନ ଲଭିଲା ଖେଦ ।

ନିୟତି ନିୟୋଗ କେବା କରିପାରେ ଭିନ୍ନ

ନାଥ ତୁମ୍ଭ ଦିନେ କେତେ ସହିଲି କଷଣ

ତିରୋଧାନ ତବ ଯେବେ ଅଛି ଏ ଜୀବନେ-

ତିଷ୍ଠି ନାହିଁ ଏ ଜୀବନ ସଂସାର ଗହନେ ।

ନିରତେ ଜପୁଛି ତବ ନାମ ହୃଦନ୍ତରେ

ନୟନ ସମ୍ପତ୍ତି ପତି ବିରାଜ ସତ୍ଵରେ ।

ତିଷ୍ଠିଛନ୍ତି ସର୍ବେ ଅତ୍ର ଆବାସେ କୁଶଳେ ।

ତରଣୀ-ବାନ୍ଧବ ପଦେ ଥାଉ କାଳେ କାଳେ ।

ଚରଣାଶ୍ରିତା

ଶ୍ରୀମତି

( ଜାଣି ନଥିଲି ଯେ ମୁଁ ତୁମ୍ଭ କପଟ ରୀତି ବୃତ୍ତରେ )

( ଶ୍ରୀବତ୍ସ ଲାଞ୍ଚ୍ଥନ ଦେବ ମୋ ହୃଦ ଗଗନେ ବୃତ୍ତରେ )

ଘେନରେ ରମଣୀମଣି ସବିନୟ ବାଣୀ

ମଦନ୍ତର ପଦ୍ମାକର ବିକର ପଦ୍ମିନି ।ଘୋଷା।

କି ଭାବ ବଶରେ ରୋଷ,      ଆଦରୁ ସୁନ୍ଦରୀ ଈଶ !

ଏ ଭବ ଭବନେ ତୁ ମୋ ଭୁବନ ମୋହିନୀ

।

ପ୍ରମଦାରଣ୍ୟ ଶୋଭିନୀ ,      ପ୍ରମୋଦାରଣ୍ୟ ରାଗିଣି

ଉତ୍ସଙ୍ଗେକ ବିଳାସିନି ମୋ କାମନନ୍ଦିନି ।

ନିଶି ଦିନ ପଞ୍ଚଶର ,       ନୁହେ ତୋ ସଙ୍ଗୁ ଗୋଚର

କି ମାତର ଦୋଷ ଅବିଦିତ ବରବର୍ଣ୍ଣିନି ।

ବିଜ୍ଞ ବୁଝି ଦୋଷ ମନେ       ଆଚରେ ଦଣ୍ତ ସୁମନେ

ବିହିବାରେ ତଥା ଶାସ୍ତି ପ୍ରେମ-ଖଣି-ମଣି ।

ଅଲକ୍ତ ରଞ୍ଜନେ ସେବା ,      ନକଲି କି ବୋଲି ଅବା ,

ଏ ରୁଷା , ଆସ , ମୋ କାମ , ପ୍ରେମ-ତତ୍ତ୍ଵଜ୍ଞାନି

ସେବାରେ ଆଜହୁଁ ରତ ,            ଥିବିରେ ଅନବରତ

ଏ ପ୍ରତୀତ କର ଦୂର ମନୁ ଏ ମାଗୁଣି ।

( କହିଲେ ଲାଜ , ଯା ଦେଖିଲି ଆଜ ବୃତ୍ତରେ )

( କହିବାକୁ ଲାଜ , ସଖି ଯାହା ହେଲା ଆଜରେ ବୃତ୍ତରେ )

ନ ଥିଲା ତ ମନେ , ବନ୍ଧୁ କିପାଁ ପୀଡ଼ୁ ସ୍ଵପନରେ । ପଦ ।

ବନ୍ଧୁ ଏ ସମ୍ଵୋଧିବା       ଅଧିକାର କେ ଅବା

ଦେଲା , ବ୍ୟବଧା ହୋଇ ବହୁଦିନୁ ,

ରହିଲୁ ତ ନିମଜ୍ଜି  ନବ ବାନ୍ଧବେ ମଜ୍ଜି

ଦେଲୁ ବରଜି ନିତ୍ୟ ସଖା ମନୁ ।

ଏ କି କ୍ରୂର ଆଚାର       ନୋହି ତେବେ ସୁସ୍ଥିର

କରୁ ଅସ୍ଥିର ସାରା ବିଭାବରୀ ,

ଲଭୁ କି ଅବା ଯଶ !             ଆହତ ବାକ୍ୟେ ବଶ-

କରିବା ତିଳେ ନୁହଇ ବିଶୋରି ।

ମୁହଇ ତ ଉଚିତ  କି ଆଶେ ଜୀବନ୍ମୃତ

କରାଉ ପରାଣ ମୁହୁର୍ମୁହୁ ?

ବନ୍ଧୁ ତୋରେ ଶରଣ             ଗଲଟି ପଞ୍ଚବାଣ –

ବାଣୁ ଉଦ୍ଧର ସହି ନୁହେ ଦାଉ ।

ଯାଇ ତ ଥିଲା ଭାଜି             ପୁଣି କିପାଁ ଅରଜି

ଆଣୁ ଅଳୀକ ପ୍ରୀତି ସ୍ଵପ୍ନାଗମେ ,

ନ ଆସ ଆଉ ଘୋର  ନିଶୀଥିନୀରେ ମୋର-

ସମୀପେ , ଏ ମୋ ଭିକ୍ଷା ତୋ ଚରଣେ ।

ରାଗ-ବଙ୍ଗଳାଶ୍ରୀ

ଜାଣି କେ ପାରଇ  ମରମ ବେଦନା

ପରାଣ ସୋଦର ବିନା ,

ଜଳୁ ଥିବ ଦୁଃଖେ  ହୃଦ କାହୁଁ ପୁଣି

ହେବ ସେ ଉଷତମନା !

ଦାବି ଅଗ୍ନି ରୂପେ  ହୃଦୟ ଭିତର

ଜଳଇ ଦୁଃଖ ଅନଳ ,

ନାହିଁ ସେ ପରାଣ  ସୋଦର କରନ୍ତା

ଶାନ୍ତି , ସିଞ୍ଚି ସ୍ନେହ ଜଳ !

ଅପକଟ ସ୍ନେହ - ଚିର ମଧୁ ମୟ

ଆଭାସୁଥିଲା ଯାଠାରେ ,

ଅବିରତେ ରତ  ବହୁ ଭାବ ବିତ୍ତ

ଥାଏ ଦାନ କରିବାରେ ।

ସେ ସ୍ନେହ ସରସୀ  ମଧ୍ୟେ ମୁଁ ବିଳସି

କାସାରାଶାୟୀ ସାରସ-

ସଦୃଶ ବିହାର  କରେ ଲଭି ସ୍ଥିର

ମାନସେ ମହା ହରଷ ।

ହୃଦ ମୋ ସୋଦର  ଯେହ୍ନେ ପାରାବାର

ଧୀର ତେମନ୍ତ ଗମ୍ଭୀର ,

ନ ଥିଲା ଆରାମ  ଅଲୀକ ପ୍ରୀତିର

ତିଳେ ହେଲେ ସେ ହୃଦର ।

ନାହିଁ ନାହିଁ ବନ୍ଧୁ  ଯିବାଯାଏଁ ଜୀବ

ନ ଲୋଡ଼ିବି ତୋର ସଙ୍ଗ

ଆଶ୍ଵାସେ ଯେ ଜନ  ବିଶ୍ୱାସରେ ବିଷ

ଦେବ ତାରେ କି ପ୍ରସଙ୍ଗ ?

( ପ୍ରାଣ ସଙ୍ଗି ନୀରେ ନେତ୍ରାନନ୍ଦ ପସରା-ବୃତ୍ତରେ )

ଶୁଭ ପ୍ରଭାତରେ ନବ ବନ୍ଧୁ ମିଳନ- ନୁହେ କିବା ଅଭିରାମ ।ଘୋଷା ।

କାହିଁ ସୁଦୂରେ ସ୍ଵସ୍ଥାନ ,       କହିଁ ବନ୍ଧୁ ବାସସ୍ଥାନ

ଅପ୍ରତିହତ ଏ ବିଧି ବାଧ୍ୟ ନିୟମ । ୧।

ଖେଳେ ସେ ସ୍ନେହ ସମ୍ପତି        ଭୀତ ଯେ ବିରୋଧେ ଗତି

ମାତୁ ଥାଆନ୍ତା ନିବର୍ତ୍ତି କି ଏତେ ଦିନ ! । ୨।

ଖୋଜି ଲୋଡ଼େ ଯେ ପୀରତି             ସେ ତା ଆଗେ କି ସମ୍ପତ୍ତି

ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଅତର୍କିତେ ଦିଏ ଦର୍ଶନ ।୩।

ସଦା ତତ୍ପର ଯେ ଦାନ             ସ୍ନେହ ଧନ ଅନୁକ୍ଷଣେ

ପାରେ କି ଜୀବନେ ମୂର୍ଚ୍ଛି ପ୍ରେମ ପ୍ରତିମ ? ୪।

ସଦା ରୁଚି ସେ ପୀୟୁଷ            ପିଇ ନ ଲଭେ ଯା ତୋଷ

ବାଳୁ ବେଳ ଅସରାସେ ଏ ପରିଣାମ ।୫।

ଅଦୃଷ୍ଟ ଏ ସମାଗମ             ରହୁ ବନ୍ଧୁ ଏ ସମ୍ମାନ

ଦିନେ ଦିନେ ହୃତ୍ନନଳିନେ ଏ ନିବେଦନ ।୬।

( କାନ୍ତ ବିନା ଦିବା ରଜନୀ-ସଜନୀ କୋଟି ଯୁଗସମ ହେଲାଟିରେ ବୃତ୍ତରେ )

ଯା ଦେଖିଲି ଆଜ ସରୋଜ-ବଦନୀ ସ୍ଵପନେ ଉତ୍ସଙ୍ଗ ଶୟନରେ । ଘୋଷା ।

ଅପରୂପ ନୋହିଥିଲେ ସୋହାଗିନୀ

ଅନୁରୂପ ବିହି ଦେଇଥିଲା ଆଣି

କ୍ଷଣିକ ଉଷତେ ନିତେ ନିସତେ ରତ ପ୍ରେମରସେ ବିଜନରେ ।୧।

ଦିଶେ ଯେହ୍ନେ ମଜ୍ଜା ମୁକୁରେ ସ୍ଵବିମ୍ଵ

ଧନୀ ଗଣ୍ତେ ଲୋକେ ଏ ମୋ ପ୍ରତିବିମ୍ଵ

ବିହ୍ଵଳରେ ଦତ୍ତ ଘନ ଚୁମ୍ଵ ନଦରେ ନଆଣେ ମଦନରେ ।୨।

ମାତ୍ର ଆହା ନିଶି ଶେଷେ ସୁସ୍ଵପନ

ଅନ୍ତର୍ହିତେ କ୍ଷିନ୍ନ ଯା ହେଲା ଏ ପ୍ରାଣ

ଶତଧା ବିଦୀର୍ଣ୍ଣ ପାପ ଅପଘନ ଲଭିନିକି ଏଡ଼େ କଷଣରେ ।୩।

ନାହିଁ ଆଶା ପ୍ରାଣେ ସେ ନବିନା ବିନୁ

ନିସୁ , ଜୀବନ , ଯଉବନ ତନୁ ,

ଆହା ସେ ପୀରତି ଲତାମୁ ଳୋତ୍ପାଟି କି ଲାଭ ଲଭିଲା ଲଳନାରେ ।୪।

ନ ଗଲା ଏ ଜୀବ ତା ସଙ୍ଗେ ଉଭେଳ ,

ଜୀବନ୍ତ ଯାତନା ଦେଲା କାହିଁ ପାଇଁ !

ନିରତେ ଗାଇ ତା ପ୍ରୀତି ନାମାବଳୀ ବୁଲୁଥିବି ଭବ ବାବନାରେ ।୫।

ସତେ କି ଯତି ମୋହିନୀ କଳାବତୀ

ମଣ୍ତିବ ଅଭାଗା ଉତ୍ସଙ୍ଗ ଜଗତୀ

ଅନିଚ୍ଛା ବିରୁଦ୍ଧେ ଯାବତ ଜୀବତେ ପଶନ୍ତା ଚରଣେ ଶରଣେ ।୬।

( ଆଜ ଦେଖିଲିରେ ନବୀନ ବୟସୀ ବାଳା ବୃତ୍ତରେ )

( କାହିଁକି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏହି ଜୀବନେ ବୃତ୍ତରେ )

ସତେ କି ଚିର ବିରହେ ଯିବ ମୋ ଦିନ

ଚନ୍ଦ୍ରାବଳୀ ତନୁ ଭାଳି ସୁତନୁ କ୍ଷୀଣ ।ଘୋଷା

ନିଦ ନ ଆସେ ରଜନୀ             ଏକା ତାହା ଚିନ୍ତା ଘେନି

ଚାହେଁ ଯେ ଦିଗେ ତା ଦିଶେ ସୌମ୍ୟ ବଦନ ।

ଆହା ସେ ସୁଶ୍ରୀ ମୂରତି ,            ଚାହିଁ ନିରନ୍ତର ଛାତି

ଫୁଲିବାର ଭୁଲିବି କି ଭରମବର୍ଣ୍ଣ ।

ନୀରରୁଦ ନେତ୍ରାନିଧୁ            ବନେ ନ ଲଭିଣ ମଧୁ ,

ନାମତା ପୁନରାବର୍ତ୍ତୁ ଯିବ ମୋ ଦିନ ।

ବିହେ ବିଦେହ ସନ୍ତାପ  ପ୍ରଳୟ ତା ଅନୁରୂପ

ବିଧୁ ବଦନୀ ବିଧୁରେ ବାଳିଶ ସମ ।

ମିଶିବା ବେଳୁଁ ଚତୁର  ନୟନ ଲଭେ ଆତୁର

ବାରି ବାରିଜ ନୟନା ଗଲି ଶବଣ ।

ସବିଶେଷେ ନିଧୁବନ  କୁଶଳା ପଦେ ବେଦନ

ଯାବକ ତୁଲ୍ୟ ଯାଦବ ତୋ ଚିରନ୍ତନ ।

( ଲେଖକ କୈଣସି ପ୍ରଦେଶ ଯାଉଥିବା ବେଳେ ଶବ ଚିତା ଲୋକନ କରି ବ୍ୟକ୍ତ କରି ଅଛନ୍ତି । )

( ବାର ବିଳାସିନୀ ଉପଲକ୍ଷେ )

( ଡ଼ର ନାହିଁ କି ହେ ପରତରୁଣୀ ହରଣୁ ବୃତ୍ତରେ )

ଜାଣି ନଥିଲି ଯେ ବାରଅଙ୍କ ବିଳାସିନୀ

ବିଭୁତି ସ୍ଥାନକ ପରାୟେ ଗରଳ ମୁଖେ ଦେଲା ନିତମ୍ଵିନୀ ।ପଦ।

ସୁବିଦିତ ସତେ ଆଗହୁଁ କିଞ୍ଚିତେ ମୂର୍ତ୍ତିମନ୍ତ ଭୀମଫଣି

ଅନ୍ତରେ ନିବେଶି ଲୋଡ଼ଇ ଆଶ୍ଵାସି ଦେବି ପୟ ସ୍ଵୀୟମଣି ।

ବିଶେଷ ଆୟାସେ ପୟଦାନେ ଲୋକେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜହରୋଦ୍ଗାରିଣୀ

ନୋହିଲା ସ୍ଵାୟତ୍ତ ପୀରତି ଗୁରୁତ୍ଵ ଜାଣିବକି ବାଗ୍ ଦୋଷିଣୀ ।

ସ୍ଵନାମ ମହତ୍ତ୍ଵ କଲା କଳଙ୍କିତ ବିଷ୍ଣୁ ଯା ସପକ୍ଷ ଜାଣି

ସେ ପୁଣି ବିଭବ ଲାଗି ହୀନପ୍ରଭ ଜନେ ସ୍ଵଚ୍ଛ ପ୍ରୀତିଦାନୀ ।

ନୀଚାଶୟାସନ୍ତ ହେଲାତ ମହତ ନ ହୋଇଣ ଅଭିମାନୀ

ନିନ୍ଦନେ କି ଅଛି କର୍ମେ ଯା ଲିହିଛି ବର୍ଣ୍ଣ ବେନି କୁଶପାଣି ।

ସ୍ଵଭାବ ସୁଲଭ ରୀତି ହାବଭାବ ବଚନ ରମ୍ୟ ତା ପୁଣି ।

ବିଲୋକିବା କାହିଁ ଅନବସ୍ଥି ତହିଁ ଭୀତିଦ ହୃଦୟ ମଣି ।

ତହିଁ ଅଭିଯାନ ପତଙ୍ଗ ଦହନ ପରା ଲୁଚେ ଯାହା ଘେନି

ହିଣ୍ତୀର ତୁଳନ ତା ପ୍ରୀତି ଭବନ ଦେବକି ବିଶ୍ଵାସ ବାଣୀ

ଦେଖେ ତାରେ ସତେ ସୌଷ୍ଠବ ଗର୍ବିତେ ତିଳେ ନବିଲୋକେ-କ୍ଷୋଣୀ

କରି ଭୁକ୍ତବତ କପିତ୍ଥ ତାଦୃଶ ନାହିଁ ନିଗମେ ତା ଶ୍ରୋଣୀ ।

ତେବେ ବାହ୍ୟ ସୌମ୍ୟ କିବା ପ୍ରୟୋଜନ ଜାଣୁ ଜାଣୁ ମନ ପୁଣି

ସେ ପାପ ପୀରତି ପଙ୍କେ ବୁଡ଼ିବାକୁ ଭୀତି ନଲଭୁ କି ଘେନି ?

ତହିଁ ଉପସର୍ଗ ଉପଦଂଶ ସାର କ୍ଷୟ ଜାତ ସ୍ପର୍ଶକ୍ଷଣି

ସେ ସାର ପ୍ରୀତିକି ଜୁହାରେ ଯଦୁକି ଦୂରହୁଁ ନଦେବ ପୁଣି ?

( ବଞ୍ଚିବକି , ଶାମ ବିନା ଏହି ଜୀବନେ ବୃତ୍ତରେ )

ବନ୍ଧୁ ମୋର –କାଲି ଶୁଦ୍ଧସ୍ନାନ କରିବ ବନ୍ଧୁମୋର

ଲଭୁଥିବା ଦୁଃଖ ହରିବ ।ଘୋଷା।

ତା ପ୍ରେମ ଘେନି ନୀରବେ ପ୍ରାଭବ ,

କେତେ ଲଭିଲେହେଁ ନାହିଁ (ମୋ) ସଦ୍ଭାବ ।

ଦିଶେ ଦିଶେ ଲୋକେ , ତା ହାବ ଭାବ

ସେ ମୋ ଗଳାନିଧି ସୁକଣ୍ଠୀରବ

ଆହା ମୃଗମଦ ସୁବାସ ଅଙ୍ଗ

ତାକୁ ଯାମିନୋଇ ଦେହେ ଜଡ଼ିବ ।

କାହିଁ ମୃଗାଙ୍କ , କାହିଁ କଇରବ

ସ୍ଫୁଟେ , ତୋଷୁଛିକି ପ୍ରେମ ବିଭବ ।

ଅଗଣିତ ତାରାଳୀରେ ବିବୁଠାବ

ମାତ୍ର ଚନ୍ଦ୍ରବିନୁ କେ ଶୀତଳ ଦେବ ।

ପ୍ରାବୃଟ ସେ , ମୁଁ ଜୀବଞ୍ଜୀବ ଭାବ,

ସୁବାସ ବେରୁଁ ପ୍ରସରୁଥିବ ।

କେ ଜାଣି କି ବିହିଛି ପଦ୍ମ ଭବ

ଏ ସମ୍ଭୋଗୁଁ କି ପରମାଦ ହେବ ।

ଜୀବ ପଛେ ଯାଉ , କେ ତେଜେ ଭାବ

ଯଦୁନାଥ ଦାସତ୍ଵରେ ତା ଥିବ ।

ରୁତୁ ବଳୟ

ବସନ୍ତ

(୧)

ବସନ୍ତ ଋତୁ ରାଜ ପଦବୀ ତୋରେ

ବିହିଲା ଯେହୁ ଧନ୍ୟ ସେ କବିବରେ ।

ମୋହିନୀ ଦିଗ୍ ମଣ୍ତଳୋଦ୍ଭାସୀ ତୋ ମୂର୍ତ୍ତି

ସୁଷମା ଲୋକି କବି ଗାଏ ତୋ ଗୀତି ।

(୨)

ସାର୍ଥକ ତୋର ନାମ “ମଧୁ” ଜଗତେ

ପୁଲକିତ ବସୁଧା ତବ ଆଗତେ ।

ଆସ୍ଵାଦୁ ନାହିଁ ଯେହୁ ମଧୁ ବୈଭବ

ମ୍ରିୟମାଣ ଥିଲେ ହେଁ ତାହାର ଜୀବ ।

(୩)

ପ୍ରଚଣ୍ତ ଶୀତ ଶେଷେ ତୋ ଆବିର୍ଭାବ

ଜଡ଼ ପ୍ରକୃତି ଛଟା କି ଅଭିନବ ।

ପ୍ରସ୍ଫୁଟିତ କଞ୍ଚନ ମାଧବୀ ଆଦି

କୁରୁବକ ବକୁଳ ଶୋଭା ସମ୍ପାଦି ।

(୪)

ତୋ ଆଗମେ ତୁଷାରଭୀତା ପଦ୍ମିନୀ

ଲୋକନେ ତୋ ଲଳିତ କାନ୍ତି ମୋହିନୀ ।

ମଳୟାନିଳ ମନ୍ଦ ମନ୍ଦ ହିଲ୍ଲୋଳେ

କମ୍ପାଏ କଳେବର ଚିନ୍ମୟ ଭୋଳେ ।

(୫)

ତୋ ଆଗମେ ଭାସ୍କର ଚଣ୍ତିମା ପାତ

ସୂଚକ ସେ ସିନ୍ଦୂର ମୁଣ୍ତୀର ଋତ ।

ଦିଗନ୍ତ ବ୍ୟାପ୍ତ ଆହା କିବା ମଧୂର !

ଧନ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ତ ନାଥ ତବ ବେଭାର ।

(୬)

ପୁଷ୍ପଗୁଛ ପାଟଳା କାନନ ଭୂମି

ବିଧୁନିତ ଅଟବୀ କବିକି ଘେନି ।

ମଧ୍ୟେ ମଧ୍ୟେ ହଳଦି ବସନ୍ତ ସ୍ଵନ

ଜଣାଏ ଭବେ ତୋର ଅଭିନନ୍ଦନ ।

(୭)

ତିଳେଇ ଶ୍ଵେତ ଧାତକୀର ପାଟଳେ

ପ୍ରସ୍ଫୁଟିଣ ସେ ବେନି ପୁଷ୍ପ ସଙ୍କୁଳେ ।

ରକ୍ତ ପାଟଳ ସଂମିଶ୍ରଣ ସ୍ତବକ

ଅଶୋକ ଶୋଭାଭରେ ହରେ ବିବେକ ।

(୮)

ସୁନାରୀ ବୃକ୍ଷ ପୁଷ୍ପ ଶ୍ରେଣୀ ସୁପୀତ

ସୁଷମେ କରେ ଅଟବୀ ଶବଳିତ ।

ରକ୍ତ ରକ୍ତକ ବନେ ଏ ଶୋଭା ଦିଶେ

ପ୍ରକୃତି ରାଣୀ ହରିତ ଶାଢୀ କି ସେ !

(୯)

ପୁଷ୍ପିତ କୁଞ୍ଚେ ଫୁଲ ଚୁଇଁ ର ସ୍ୱନ

ହରଇ ଆହା ଜନ ନୟନ ମନ ।

ବସନ୍ତ ଭବେ ତୋର ଶୁଭ ଆଗମ

ଜାଣି ବିରାଜେ ଶିରୀ ଲୀଳା ଅସ୍ଥାନ ।

(୧୦)

ବସନ୍ତେ ଉଷା ଆହା କି ମନୋହର

ନବୀନ କିଶଳୟୁଁ ଚୂତ ବୃକ୍ଷର ।

ମୁକ୍ତାମାଳା ଚୁଳନ ତୁଷାର ପାତ୍ରେ

ଭବେ ଆନନ୍ଦ ଅଶ୍ରୁ ପାଦପ ନେତ୍ରେ ।

(୧୧)

ସର୍ବତ୍ର ଆମ୍ଵକଷି ବାସ ବିତରେ

ଗିଗନ୍ତ ପ୍ରଧ୍ଵନିତ ସ୍ପକୂଳନରେ ।

ବରତିଆ ନିସ୍ଵନ ସ୍ଫୁଟ ହେଲାଣି

ଧନ୍ୟ ଋତୁ ରାଜନ ତୋ ପ୍ରେମ ଜାଣି ।

(୧୨)

ସର ସମୂହରେ ଫୁଟି କୋକନଦ

ପ୍ରସ୍ଫୁଟିତ କଲାଣି ଶେଭା ସମ୍ପଦ ।

ଦନେ ବନେ ପୁଷ୍ପିତ ନାଗକେଶର

ଧମକ ମଳୟର ହିଲ୍ଲୋଳେ ଯାର ।

(୧୩)

ଦିଗନ୍ତି ବ୍ୟାପୀ ସୁସୌରଭ ସତତ

ବିକିରଣେ ସେ ବ୍ୟସ୍ତ , ବିଚାରେ ଚିତ୍ତ ।

ନଶ୍ଵର ନର ତଥା ଭୂ ସ୍ରଷ୍ଟା ମଧ୍ୟେ

ବିକାଶଇ ନିଶ୍ଚୟ ପ୍ରୀତି ଅବାଧେ ।

(୧୪)

ଉଭେଇ ଯାଏ କାହିଁ ଚିତ୍ତ କଳୁଷ

ଉଚ୍ଛୃଙ୍ଖଳ ଅଶାନ୍ତି ଭାବ ବିଶେଷ ।

ଦେଖୁ ଦେଖୁ ଯେ ବିଭୁ ଅସ୍ତିତ୍ଵେନସ୍ତି

କରଇ ନାହିଁ ମୂଢ ତା ସମେକ୍ଷିତି ।

(୧୫)

ବସନ୍ତାରମ୍ଭେ ବାଗୀଶ୍ଵରୀ ପୂଜନ

ସନ୍ଦର୍ଭ ଶ୍ରୀ ବସନ୍ତ ପଞ୍ଚମୀ ଦିନ ।

ଶ୍ଵେତାମ୍ଵର ଶ୍ଵେତାବ୍ଳାସନ ଶ୍ରୀ ବାଣୀ

ହୃଷ୍ଟ ପୂଜନେ ରତ ବାଳକ ଶେଣୀ ।

(୧୬)

କି ବାଳ ପ୍ରୌଢ଼ ବୃଦ୍ଧ କି ଅବା ଯୁବା

ଜ୍ଞାନ ଉନ୍ନତି ଅର୍ଥେ ଭାରତୀ ସେବା

କରଣେ ରତ, ଅଜ୍ଞାନବର ଯହିଁ

ବାଲ୍ମିକୀ କବୀନ୍ଦ୍ର ପଦବୀ ଲଭଇ ।

(୧୭)

ଭୂରେ ଗରିଷ୍ଠ ଭରମ ପ୍ରସୂ ଭୂମି-

ଭାରତେ କବିକୁଳ ଜନ୍ମେ ଯା ଘେନି ।

ସେହି ଭାରତୀ ଲବ କଟାକ୍ଷପାତେ

ଶ୍ରୀହର୍ଷ କାଳୀଦାସ କୀର୍ତ୍ତି ପ୍ରକଟେ ।

(୧୮)

ଭବଭୂତ୍ୟାଦି ମହା କବିମଣ୍ତଳୀ

ବାଗ୍‌ଦେବୀ ବରେ ମହା ପ୍ରତିଭାଶାଳୀ ।

ପୀୟୁଷ ନିଶ୍ୟନ୍ଦିନୀ କବିତା କୁଞ୍ଜେ

ବିହରନ୍ତି ଅଦ୍ୟାପି ଜୀବନ୍ତେ ଭବେ ।

(୧୯)

କଣାଦ, କାଣ୍ଵ, ପାଣିନୀ, କତ୍ୟାୟନ-

ବୁଦ୍ଧ ଗୌତମ ଆଦି ମହର୍ଷିଗଣ ।

ଭବେ ଭାସ୍କର ସମଜ୍ଞାନ ଜଗତେ

ଜ୍ଞାନରଶ୍ମି ବିକୀର୍ଣ୍ଣେ ନାମ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ।

(୨୦)

ପଞ୍ଚମୀ ଅନ୍ତେ କୃଷ୍ଣ ଚତୁ ଦେଶୀ-

ଦିନ ଆଗତ ଭବେ ଭବଙ୍କ ରାତ୍ରୀ ।

ଘନୀଭୂତ ନିବିଡ଼ ତମସେ ଧରା

କୁସ୍ରଷ୍ଟା ତମ ଜନପଦ ଏ ପରା ।

(୨୧)

ସୁଖ ଆଶା ପ୍ରବୃତ୍ତି ଯାର ହୃଦୟେ

ବିଶେଷ, ଖ୍ୟାତ ଧରାରେ ତେଜପ୍ରିୟେ ।

ଗଠିତ ଯା ହୃଦୟ ନିରାଶ ଦୁଃଖ

ଉପାଦାନେ ତାହାକୁ ନିଶୀଥ ସୁଖ ।

(୨୨)

ଏକାକୀ ସେ ଯେହେତୁ ଦେଖେ ଅନନ୍ତ

ନୀଳିମାମୟ ଶୂନ୍ୟ ଦେଶେ ଦିଗନ୍ତ

ପ୍ରସାରିତ ସେ ଗାଢ ନୀଳିମାମୟ

ଗଗନେ ସଂଖ୍ୟାହୀନ ଜ୍ୟୋତିଷ୍କଚୟ ।

(୨୩)

କି ଏକ ଅପ୍ରକାଶ୍ୟଭାବ ଉଚ୍ଛ୍ୱାସେ

ସେତିକିବେଳେ ମନଃ ପ୍ରାଣ ତା ଭାସେ ।

ବିଦିତ ଏଥୁଁ ସୁଖ ବିଶେଷ ଊଣା

ଫଳେ ଦୁଃଖ ସେ ସୁଖ ଆଗମ ସିନା ।

(୨୪)

ଆହା ଏହି ନିବିଡ଼ ତମସ୍ଵିନୀରେ

ସକଳ ଶିବାଳୟ ଆଲୋକମାଳେ ।

କରିଣ ଆଲୋକିତ ନରେ ଜାଗର

ଦେଇ ସେବନ୍ତି ଶିବ ସଉଜାଗର ।

(୨୫)

ବସନ୍ତ ତୋ ରାଜତ୍ଵେ ପୁଣ୍ୟ ଉତ୍କଳେ

ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନେ ବହୁ ପରବ ଚଳେ ।

ଗ୍ରାମେ ଗ୍ରାମେ ବିଦିତ ଦୋଳଉତ୍ସବ

ସବିଶେଷେ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରେ ମହା ସନ୍ଦର୍ଭ ।

(୨୬)

ଅବୀର ରାଗେ ସୁରଞ୍ଜିତ ଅସଂଖ୍ୟ

ସଦୁତ୍ସାହିତ ଆସ୍ୟ ଅଳ୍ପ ସଦୃଶ ।

ଭୁବନେଶ୍ଵରେ ଅଶୋକାଷ୍ଟମୀ ମେଳା

କରେ ଅଜସ୍ର ନର ନାରୀ ସଙ୍ଖୋଳା ।

(୨୭)

ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଷ୍ଟାଶୋକ କଳିକା ପାନେ-

ସ୍ଵ ଅଙ୍ଗେ ବ୍ୟାଧି କଦାପି ନ ଆକ୍ରମେ ।

କି ବାଳ ବୃଦ୍ଧ ତେଣୁ ପାନେ ଉନ୍ମତ୍ତ

ଏ ବିଧି ଯେଣୁ ପୂର୍ବାଚାର୍ଯୁ ରକ୍ଷିତ ।

(୨୮)

ମଧୁ ପାର୍ବଣ ମାଧ୍ୟ ରାମ ନବମୀ

ଉତ୍ସବ ସ୍ଥାନେ ସ୍ଥାନେ ଦେଖା ଦେଲାଣି ।

ସର୍ବତ୍ରହିଁ ଈଦୃଶ ଉତ୍ସବ ଖ୍ୟାତ

ଧନ୍ୟ ତୋ ଆଗମନେ ଋତୁ ସାମନ୍ତ ।

(୨୯)

ବିସର୍ଜି ପୁରାତନ ଆଣୁ ନୂତନ

ବସନ୍ତେ ତୋ ଏ ଅଭ୍ୟାସ ଚିରନ୍ତନ ।

ନେଇ ପ୍ରକୃତି ପୁରାତନ ସମ୍ପତ୍ତି

ଦାନେ ତତ୍ପର ତୁ ନୁତନ ବିଭୁତି ।

(୩୦)

ତୋର ଆଗମେ ଜୀବ ରାଜ୍ୟେ ଭୁଜଙ୍ଗେ

ତେଜି ଜୀର୍ଣ୍ଣ କଞ୍ଚୁକ ନୂତନ ରଙ୍ଗେ ।

ତମ୍ପ ଗୋକ୍ଷୁର ଆଦି ନାଗ ପ୍ରଭୃତି

ଶୋଭିବା ସଙ୍ଗେ ସେ ଭୀଷଣ ହୁଅନ୍ତି ।

(୩୧)

ଈଦୃଶ ସମାରୋହେ ବସନ୍ତ ଭବେ-

ରାଜତ୍ଵ ଶେଷେ ଧରା ରୌଦ୍ର ପ୍ରଭାବେ ।

ଅତି ଭୀଷଣ ଆକୁଳିତ ସର୍ବତ୍ର ,

ଧନ୍ୟ କି ଧାତା ତୋ ବିଧାନ ବିଚିତ୍ର ।

ଗ୍ରୀଷ୍ମ

(୧)

ରୁକ୍ଷଦୃଶ୍ୟ ସହିତ ମହା ଗ୍ରୀଷମ

କାଳ ଆଗତ ଭବେ , ଯାର ମଧ୍ୟାହ୍ନ

ପ୍ରଚଣ୍ତ ରୌଦ୍ରେ ଅତି ଆକୁଳ ମତି

ହଳଦୀବସନ୍ତ ଯେ ଭୀତେ କୂଜନ୍ତି ।

(୨)

ଦୂର ବିସ୍ତୃତ ସରିତ୍ପତି ପୁଳିନ

ଗିଗ୍ ବଳୟରେ ମୃଗତୃଷ୍ଣା ନର୍ତ୍ତନ ।

ଏ ଦୃଶ୍ୟେ ଭବ ରଙ୍ଗମଞ୍ଚ ପୂରିତ

କ୍ରମଶଃଭବେ ଏହି ଭାବ ଘୋଷିତ ।

(୩)

ସାରଙ୍ଗ ରବେ ମୁଖରିତ କାନନ

ଶୁଭେ ନବୀନ ଚକ୍ରବାକର ସ୍ଵନ

ଧରିତ୍ରୀ ତୃଣ ଶୂନ୍ୟ ଦଗ୍ଧ ପ୍ରତୀତ

ସୌରାଜ୍ୟେ ପ୍ରଜାହୀନ ରାଷ୍ଟ୍ର ଯେମନ୍ତ ।

(୪)

ମଧ୍ୟାହ୍ନ ରଜ , ଶୁଷ୍କପର୍ଣ୍ଣ ଏ ବେନି

ବହେ ଉତ୍ତପ୍ତ ଘୂର୍ଣ୍ଣି ବାତକୁ ଘେନି ।

ସାଧାରଣେ ସେ ବାୟୁ ଖଣ୍ତିଆ ଭୁତ

ବୋଲି ଏ ସଂସାରରେ ବା ନାମ ଖ୍ୟାତ ।

(୫)

ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଅପର ନାମ ନିଦାଘ ସତ

ନିଷ୍ଠୁର କଠୋର ପୁଣି ଦୁର୍ନି ରୀକ୍ଷ୍ୟ

ରୁକ୍ଷ ଦୃଶ୍ୟାବଳୀରେ ଦିଗ ଦିଗନ୍ତ

ହୁଅଇ କି ଭୀଷଣେ ପରିପୂରିତ ।

(୬)

ଭବେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନିତ୍ୟ ଘଟଣା

ପ୍ରକୃତି ଦେବୀ ନବ ବେଶ ଭୂଷଣା ।

ଆଗତ ଭବରଙ୍ଗ ଭୂମିରେ ନବ

କଲେ ଆରମ୍ଭ ଅଭିନୟାଭିନବ ।

(୭)

ନିଦାଘର ମଧ୍ୟାହ୍ନେ ଶ୍ଵାନ ପଙ୍କତି

ଉତ୍ତାପ ପ୍ରପୀଡ଼ନେ ବ୍ୟାକୁଳ ଅତି ।

ସାରଙ୍ଗ - ଚାତକ

ଆର୍ଦ୍ର ଲୋଳ ରସନା କାଢି ଧକେଇ

ହେଲେଣି ଛାୟାସ୍ଥାନେ ଆଶ୍ରୟ ନେଇ ।

୮

ସ୍ନିଗ୍ଧଛାୟା ଶୀତଳ ପାଦପ ମୂଳେ

ଗୋଗୋଷ୍ଠ, ମେଷ ଛାଗ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଉତ୍ତାଳେ

ବ୍ୟଥିତ ଶୟାନେ ବା ଦଣ୍ତାୟମାନେ

ସରବେ ନିଦ୍ରାସୁଖ ସମ୍ଭଗେ ମନେ ।

୯

ଦୂର ବିସ୍ତୃତ ତପ୍ତ ନଦୀ ସୈକତ

ମରୀଚିକାରେ କ୍ରୀଡ଼ କରିବା ବତ ।

ନେତ୍ର ଆଗତ ବ୍ୟତିବ୍ୟସ୍ତ କେ କେତେ

ଆହରଣେ ଅପକ୍ଵଚୂତ ବାଳକେ ।

(୧୦)

ଅତି ଶୀତଳ ଚାୟା ଲତାନ୍ତରାଳେ

ନାନା ପତଙ୍ଗ ପୁଣି ପାର୍ବତୀ ଖେଳେ ।

ଏକାଳେ ଶ୍କେଷ୍ମାଶ୍ରିତ ଗାୟକ ସ୍ଵର

ପ୍ରାୟେ ଶୁଭେ ଅଟବୀ କବିର ସ୍ଵର

୧୧

ରସିକର ସଧବ ପ୍ରାୟ ସରସୀ

ମହିଷୀ ଆଲିଙ୍ଗନେ ଯାଉଛି ଦିଶି ,

ନିମଜ୍ଜି ତାର୍ଦ୍ଧ କୃଷ୍ଣ ପୃଷ୍ଠ ସମୂହ

ଦିଶେ କି ସେ ମର୍ମର ପ୍ରସ୍ତର ଚୟ !

୧୨

ସରିତ ହେଲା ଜରତୀର ସଦୃଶ

ରଜନିକରେ ଦେବ ଦୀପ ଅଦୃଶ୍ୟ ।

ବିରହୀ ଚିତା ପ୍ରାୟ ବନ ଅନଳ

କଲେଣି ଦିଶେ ଦିଶେ ଦିଶି ଆକୁଳ ।

୧୩

ସର୍ବତ୍ର ବନ ସଂନିକଟ କେଦାରେ

ଡ଼ାକୁଅ ଶସ୍ୟ ନିଜ ଶୋଭା ବିସ୍ତାରେ ।

ପଲାଶୀ ପତ୍ରହୀନେ ରତାନ୍ତ ନାରୀ

ସମାନ ଦିଶେ , ନାହିଁ ସୌନ୍ଦର୍ଯ ଶିରୀ ।

୧୪

ଅଶ୍ଵତ୍ଥ ବଟ ନବ ପଲ୍ଲବେ ସ୍ନିଗ୍ଧ

ହରିତ ବର୍ଣ୍ଣେ କରେ ନୟନ ମୁଗ୍ଧ ।

ବିଦିତ ଏଥୁଁ ଚୈତ୍ର ବୈଶାଖ ସତ

ପଲ୍ଲବ ଶ୍ୟାମଧନେ ପ୍ରଧାନ ମାସ ।

୧୫

ପ୍ରାତେ ମାରୁତ ମାହ ପ୍ରୀତିର ବାସ

ବହେ ଘେନି ପାଟଳୀ ଶିରୀଷ ବାସ

ସୁରୋଦୟ ଏକାଳେ ମହାଶୋଭନ

ଦିଶେ ସେ ରମ୍ୟ କୋକନଦ ସମାନ

୧୬

ବେତ୍ର , ଭଇଞ୍ଚ , ଶକଟ ବାଟୁ ଆଦି

ଫରିକି ଲତା ବରି ଶୋଭା ସମ୍ପାଦି ।

ନବ ପଲ୍ଲବେ ତୋର ଉଷା ହିଲ୍ଲୋଳେ

କି ବା ସୁଷମେ ଆହା ନିରତେ ଦୋଳେ ।

୧୭

ଘୋର ଆତପେ ବନ୍ୟ ଜରି ଭୁମିରେ

ଚକ୍ରି ଭକ୍ଷଣେ ବ୍ୟସ୍ତ ବରାହବାରେ ।

ଶୂକର ତଥା ସମ ଭାବେ ଉଷତ

ମଧ୍ୟାହ୍ନେ କପୋତର ବିଷର୍ଣ୍ଣରୁତ

୧୮

ଶୁଭେ ହଳଦୀବସନ୍ତ ଆର୍ତ୍ତ ସ୍ଵର

ଆତପ ତାପେ ସନ୍ତାପିତ ଶରୀର ।

ବନ୍ଧୁର ସ୍ରୋତସ୍ଵିନୀ ସୈକତ ତଟ

ଧବଳ କ୍ଷୀରକୋଳି ପୁଷ୍ପେ ଶୋଭିତ ।

୧୯

କାମିନୀ କୁସୁମର ସୁସୌରଭରେ

ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗ ଚହଟି ବାସ ପ୍ରସରେ

ପ୍ରସ୍ଫୁଟି ଭଦପ୍ରିୟ ପୁଷ୍ପଗବୀଶ

ଆଚ୍ଛନ୍ନେ ନଦୀ ତଟ ଦିଶେ କି ଈଶ !

୨୦

ଦିଶେ ଦିଶେ ଦାବାଗ୍ନି ଜ୍ଵଳି କାତର

କଲାଣି ବନଭୂମି ରୁଦ୍ର ବାସର

କାଳେ ଦୁର୍ଦୃଶ୍ୟ ସର୍ବତ୍ର ଧୂମାୟିତ

କରେ ନିଶି ଅନ୍ଧାରେ ବନାଲୋକିତ ।

୨୧

ବନଭୁମି ପଲ୍ଵଳେଶି କାରୀବାର

ପଡ଼ନ୍ତେ ଦୃଷ୍ଟି ଦେଖି ଯାକୁ କାତର

ଆସନ୍ତେ ଚତୁଷ୍ପଦାଦି ପୟଃପାନେ

ପଡ଼ନ୍ତି ମୃତ୍ୟୁମୁଖେ ସନ୍ଦେହହୀନେ ।

୨୨

ବନେ ଦାବାଗ୍ନି ହେଲେ ଭୀଷଣତର

ହୁଏ ବାତାୟୁବାର ମହା କାତର

ପଳାଇ ବହ୍ନି ମୁଖୁଁ ନୃଶଂସ ବ୍ୟାଧ

ହସ୍ତେ ଅର୍ପନ୍ତି ପ୍ରାଣ ହୋଇଣ ବାଧ୍ୟ ।

୨୩

ଘନ ତମସେ ବ୍ୟଗ୍ରେ ରୁଷ ପଙ୍କତି

ଆସେ ପକ୍ଵ ମହୁଲ ଖାଦନେ ପ୍ରୀତି

ହେଲେହେଁ ଆହା ଡ଼ାଳି ପ୍ରରିଧି ମୁଖେ

ପଡ଼ି କାତରେ ଜୀବ ମୁଞ୍ଚନ୍ତି ଦୁଃଖେ ।

୨୪

ପଣା ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଉତ୍ସବ ଘରେ ଘରେ

ହେଲାଣି ଆତପ ପ୍ରଥମ ବାସରେ

ନବ ପୁଲକେ ଭରା ନିରାଡ଼ମ୍ଵର

ପ୍ରାଣ ଉଷତ ଆଜ ଗ୍ରାମଦାସୀର ।

୨୫

ଗ୍ରାମ୍ୟ ପଣ୍ୟବିଥିକା ଦରିଦ୍ର ବାସ

ଧନ ବୃଦ୍ଧ ସୌଧରେ ଆନନ୍ଦୋଚ୍ଛ୍ୱାସ

ନବ ବର୍ଷର ଆଦ୍ୟ ଦିନ ନିଶ୍ଚିତ

ଧରା ନାଚଇ ଲଭି ମହା ଉଷତ ।

୨୬

ପ୍ରାତେ “ବନବାସିଆ” ବାରିଦଶେଷ

ଗମେ ଆକାଶେ କ୍ଷିପ୍ରେ ନାହିଁ ତା ଶେଷ

ଅଯୋଧ୍ୟାଧିପ ଯେବେ ରାମ ନୃମଣି

ଗଲେ ମହାରଣ୍ୟେ କୌଶଲ୍ୟା ଜନନୀ ।

୨୭

ଆରାଧି ସହସ୍ରାକ୍ଷେ ସୁବରପ୍ରାପ୍ତ

ପଥ ଲଘଂନେ ରାମ ପ୍ରଚଣ୍ତ ତାପ

ବୀରଣେ ସ୍ଵଳ୍ପ ଘନାଳିରେ ଆଚ୍ଛାଦି

ତାପ ହରଣେ ହେବ ତାପେ ବିବାଦୀ ।

୨୮

ତେଣୁ “ବନବାସୀଆ ମେଘ” ତା ନାମ

ଗ୍ରୀଷ୍ମ ପ୍ରଭାତେ ଦିଶେ ଯେହୁ ସୁଷମ

ପ୍ରଦୋଷେ ଅତର୍କିତେ ବାରିଦାଚ୍ଛନ୍ନେ

ହୁଏ କରକାପାତ ବୃଷ୍ଟି ସଘନେ ।

୨୯

ତା ସଙ୍ଗେ ଚପଳାର କ୍ଷଣେ ଚପଳ

ଦର୍ଶାଏ ଭବେ ଜୀବ ତାଦୃଶ ଖେଳ

ପଥିକର ବିପଦ ଆହା ଏକାଳେ

ଅବର୍ଣ୍ଣନୀୟ କବି ବଚନ ବଳେ ।

୩୦

ସ୍ତନିତ ଘନ ଘନ ଶ୍ରବଣେ ତାର

ବିଚାରେ ପ୍ରାଣ ନ ରହିବ ଶରୀର

ବରଷା ଅନ୍ତେ ପ୍ରକୃତିର ବଦନ

ଦିଶଇ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲିତେ ସ୍ଫୁଟ ସୁମନ ।

୩୧

ସିକତା ସ୍ତୁପେ ଆରକ୍ତ ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣବର୍ଣ୍ଣେ

ପକ୍ଵ ଲଙ୍କାମ୍ଵ୍ରଜନ ନୟନ ରମେ ।

ପ୍ରଖର ରୌଦ୍ର ପ୍ରାବୃଟ ସଂନିକଟ

ହେଲାଣି ଚାତକର ରବ ପ୍ରକଟ ।

୩୨

ବରଷାଶ୍ରୟ ଲାଗି କାକ ବକାଦି

ସଘଞ୍ଚେ ପଲାଶୀରେ ବାସ ସମ୍ପାଦି ।

ବାସ ଅପୂର୍ବ ଏ କାଳରେ ବାୟାବି

ନିର୍ମାଣଇ ଭବିଷ୍ୟ ବରଷା ଭାବି ।

୩୩

ଯେଉଁ ଦିଗୁଁ ଯେ ବର୍ଷ ସୁବୃଷ୍ଟି      ହେବ

ତା ବିପରୀତେ ବାସ ଦ୍ଵାର ବିହିବ ।

ପତତ୍ରୀ ହେଲେହେଁ ମାନବ ଅଗମ୍ୟ

ଜାଣିବାରେ ଭବିଷ୍ୟ ହୁଅନ୍ତି କ୍ଷମ ।

୩୪

ଏଥିଲାଗି ବାୟାର କେବେ କି ଯାଏ

ବାଆ କଲେ ତା ବାସ ଦୋହୋଲୁ ଥାଏ ।

ସମୀଚୀନ ଏ ଉକ୍ତି ସର୍ବତୋ ଭାବେ ।

ସୁନିଶ୍ଚିତ ସାର୍ଥକ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭବେ ।

୩୫

ଏ ଅନ୍ତେ ଆତପର ଉତ୍ସବ ଈନି

ଚନ୍ଦନଯାତ୍ରା ଉତ୍କଳର ବିଭିନ୍ନ ।

ସ୍ଥାନରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଯା ନୀଳାଚଳେ

ସୁସମ୍ଭାରେ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ବଚନ ବଳେ ।

୩୬

ଘଞ୍ଚ ନଗରୀ ବହୁ ନର ମିଳନେ

ତା ଆଡ଼ମ୍ଵର ମଉଳିକତା ପୂର୍ଣ୍ଣେ ।

ଚନ୍ଦନ ସରସୀ ସେ ନରେନ୍ଦ୍ର ଯହିଁ

ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗେ ଅପୂର୍ବ ଶୋଭା ରାଜଇ

୩୭

ପ୍ରଦୋଷରେ ଘେନି ମୃତ୍ତିକା କଲଶ

ନରଙ୍କ ସନ୍ତରଣ ବିଚିତ୍ର ଦୃଶ୍ୟ

ସୁବାସ ଅଗୁରୁରେ ଲେପି ସୁ ଅଙ୍ଗ

ସୁମନ ମାଳା ଘେନି ସୁମନ ସଙ୍ଗ ।

୩୮

ଏହି ଆନନ୍ଦେ ଭବ ଯାତନା କ୍ଳିଷ୍ଟ

ନାହିଁ ନରର ଦୁଃଖ ସତ୍ତା କିଞ୍ଚିତ ।

ଜଗତନାଥଙ୍କ ବିଜୟ ପ୍ରତିମା

ଚାପେ ଶ୍ରୀ ମଦନମୋହନ ସୁଷମା ।

୩୯

ଲୋକି ବିଜେ କରାଇଁ ଭଉଁରି ବେଳେ

ସ୍ତବଧ ଶ୍ରୁତି ଗୀତ ବାଦ୍ୟ ଝଙ୍କାରେ ।

ତଥା ସମୁଲ୍ଲସିତ ଜନ ମଣ୍ତଳୀ

କେଳାହଳେ ହୃଦୟ ଉଠଇ ଫୁଲି ।

୪୦

ଆଗତ ଏଥୁଅନ୍ତେ ଶୀତଳଷଷ୍ଠୀ

ଶିତ ବିବାହ କରଣେ ଦ୍ଵିଜଗୋଷ୍ଠୀ

ଶାସନ ସମୂହରେ ବାହୁଡ଼ମ୍ଵରେ

ବର ଶୋଭନ ଯାତ୍ରା ଅନ୍ତେ ଶେଷରେ ।

୪୧

ଅଜସ୍ର ଉପସ୍ଥିତେ ବିବିଧ ବାଣ

ଲାଗେ ତହିଁ ରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠହାବେଳୀ ନାମ

ଅଜ୍ଞାନ ବିଛା ହରଚଣ୍ତୀ ପ୍ରସାଦ

ବୈରି ଗଞ୍ଜନାଦି ମହା ମେଘନାଦ ।

୪୨

ଇତ୍ୟାଦି ବାଣନାଦେ ସ୍ତବଧ କର୍ଣ୍ଣ

ଭୂସୁର ବାର ତୁମ୍ଭ ସାହସ ଧନ୍ୟ ।

ଏ ସଭ୍ୟ ଯୁଗ ପ୍ରସାଦରୁ ତା ଲେପ

ପ୍ରାପ୍ତେ ତୁଟନ୍ତା ଚିତ୍ତୁ ଭୀତ ସନ୍ତାପ ।

୪୩

ପ୍ରବେଶ ଚମ୍ପକ ଦ୍ଵାଦଶୀ ଏ ଅନ୍ତେ

ରୁକ୍ମିଣୀ ଯେ ଦିନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ସଙ୍ଗତେ ।

ପ୍ରଣୟ ସୂତ୍ରବଦ୍ଧ ହୋଇ ଉଷତ

ପ୍ରାପ୍ତ ଅପ୍ରାପ୍ତ ଯେଉଁ ଜଗତନାଥ ।

୪୪

ଏ ଅନ୍ତେ ଦେବ ସ୍ନାନ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଆସେ

ଉତ୍କଳ ପର୍ବେ ସେ ପ୍ରଧାନ ଦିବସେ ।

ବିଶେଷେ ପୁରୀକ୍ଷେତ୍ର ସ୍ନାନ ଦର୍ଶନ

ଆଶେ ଭାରତୁଁ ରୁଣ୍ତ ଅସଂଖ୍ୟ ଜନ ।

୪୫

ସମସ୍ତ ଜନପଦେ ଏ ଗ୍ରୀଷ୍ମ କାଳେ

ଲକ୍ଷିତ ଜଳାଭାବ ଅଳ୍ପାଧିକରେ ।

ସର ସରସୀ ନୀର ବିହୀନ ଦେଖି

ମୀନ ନୟନେ ବ୍ୟସ୍ତ କୈବର୍ତ୍ତ ତତି ।

୪୬

ଧୂସରାକାଶୁଁ ରବି ଦେବ ଜ୍ଵଳନ

ସମ କରୁଅଛନ୍ତି କର ବର୍ଷଣ ।

ପ୍ରଚଣ୍ଡ ତପ୍ତ ବାତେ ରଜନିକରେ

ସଙ୍ଗତେ ଶୁଷ୍କପୂର୍ଣ୍ଣ ଉଡ଼େ ପ୍ରଖରେ ।

୪୭

ଦର୍ଶାଇ ରୁକ୍ଷ ଦୃଶ୍ୟ ଶେଷ ଗ୍ରୀଷମ

ହୁଅନ୍ତେ ଶ୍ରୁତି ପ୍ରୀତି ଚାତକ ସ୍ଵନ

ସେ ସିନା ପ୍ରାବୃଟ ଆଗମ ସୂଚକ

ନିଶ୍ଚେ ଯେ କାଳ ସର୍ବ ଶସ୍ୟୋତ୍ପାଦକ ।

ବର୍ଷା

ରାଗ-ଆଷାଢ଼ଶୁକ୍ଳ ବାଣୀ

ଉପଗତ ହେଲା ବରଷା କାଳ ,      ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଉପତାପେ ନଦୀ , ପଲ୍ଵଳ

ଶୁକ୍ଲ ଯେ କେଦାରାଦି ବନହୀନେ ,      ଲଭେ ନବ ପ୍ରାଣ ଘନ ବର୍ଷଣେ ।

ଜଳଦ ସତତ

ଗର୍ଜନେ ପ୍ରତିଧ୍ଵନିତ ଦିଗନ୍ତ ।୧।

ପୂର୍ବାହ୍ନେ ପ୍ରକଟ କାନ୍ତି କଜ୍ଵଳ ,       କଳାହକ ଚଳେ ଶିଖରୀ ଚୂଳ

ତା ଜୀବନ ଦାନୁଁ ସିକତା ଶୋଭୀ ,      ସ୍ରୋତସ୍ଵିନୀ ସରସ ରସେ ଦ୍ରବି

ପାରାବାର ଦିଗେ

ଲୋଡ଼ି ଠାବ ଗମେ ମହାନୁ ରାଗେ ।୨।

ଭିଆଇ ଅଟବୀ କବି କି ମୂକ ,      ସାମୁକ ହେଲେ ସଦା ମକ ମକ

ହର ହାରାହାର ଧୈବତ ଧ୍ଵନି ,      ଜଳଦେ ଜଳଦେ ଆର୍ତ୍ତ ମାଗୁଣି

ଚପଳେ ଚପଳା ,

ବିହେ ମେଘମାଳେ ନିରତ ଲୀଳା ।୩।

ସ୍ତନିତ ସତତ ହେଲା ଜନିତ ,            ଶ୍ରୁତି ଉପଗତେ କରେ ବିଭୀତ

ନବମେ ଦୂରେ ବିଲୋକିଣ କେକୀ ,      ନିରତେ ନୃତ୍ୟେ ତା କଳାପ ଟେକି

ଆହୁରି ଡ଼ାହୁକ ,

ରାବିଲେଣି କୁଞ୍ଜେ ହୋଇ ଉତ୍ସୁକ ।୪।

ଶିଳା ବନ୍ଧୁର ଶେଯେ ତରଙ୍ଗିଣୀ ,       ବହଇ ଉତ୍ତାଳ ତରଙ୍ଗ ଘେନି

ପୁଣି ବିବର୍ଷଣେ କରକାପାତ ,            ବିଶେଷରେ ସମାନ ଲୋଷ୍ଟ୍ରବତ

ବିଲୋକି ମରାଳେ ,

ଉଡ଼ିଗଲେ ମେରୁକୁ ସେ ଚପଳେ ।୫।

ଶଶୀ ଭାନୁ ଖରେ ଘନାଚ୍ଛାଦନେ ,      ଲୁଚି ରହେ ନିରତ ତେଜ ହୀନେ

ପୁଣି ନିଶିରେ ରୁକ୍ଷପନ୍ତି ଲୀନେ , ପୂରଇ ତା ସ୍ଥାନେ ଜ୍ୟୋତି ରିଙ୍ଗଣେ

ପଦ୍ମିନୀ ବିହୀନ ,

ଦିଶେ ସରସୀ ମହା ଅଶୋଭନ ।୬।

ବେନି ଶିଖର ସ୍ପର୍ଶି ସପ୍ତବର୍ଣ୍ଣ ,            ଘେନି ରାଜେ ମଘବା ଶରାସନ

ଠାବେ ଠାବେ ଶୈଳ ନୀଳ ବିଗ୍ରହେ , ଭାଷଇ ଶୁକ୍ଳାଭ ଅଭ୍ର ସନ୍ଦେହେ

ପରତେ ଏମନ୍ତ ,

ପୟଃ ଫେନେ ବିଷ୍ଣୁ ଅଙ୍ଗ ଶୋଭିତ ।୭।

ସତତ ଧରା ପାତରେ ପ୍ରପାତ ,       ଭୀଷଣ ରବେ ହୁଏ ଉତ୍ସଳିତ

ସେ ଧାରାପାତ ବିଭୀତେ ଶରଳ ,       ନିକର ସହନ୍ତି ଯେସନେ ଖଳ

ଭାଷ ସୁଜ୍ଞଜନେ ,

ସହନେ ସଦା ସମର୍ଥ ପ୍ରମାଣେ ।୮।

ବେନିକୁଳ ଲଘିଂ ସରିତ ଚାହିଁ ,      ପର ଅପର ଯାହାଠାରେ ନାହିଁ

ପଥିକ ନିକର ଆକୁଳ ମତି ,            ଶଙ୍କିତ ତରଣେ ନ ଥାଇ ଶକ୍ତି

ତହୁଁ ସେ ନିରାଶେ

ବାହୁଡ଼ନ୍ତି ସଦନେ ମହାତ୍ରାସେ ।୯।

ବେନିକୂଳେ ଗ୍ରାସେ ତୀର ବିଟପୀ ,      ପଡ଼ଇ ଉପୁଡ଼ି ଧୈର୍ଯ ନରଖି

ବିଲୋକେ ଶଇଳ ଉଭା ଅଟଳେ ,      ସୁଜନ ଯଥା ବର ବିପତ୍ତିରେ

ସୁସ୍ଥିର ନିୟତ ,

ସତିତ୍ଵ କି କାମୀ ଚାଟୁ ରେ ଭ୍ରଷ୍ଟ ।୧୦।

ରୁକ୍ଷ ନିଦାଘେ ରସା ଅଯତନ ,      ନବ ଦୁର୍ବାଦଳେ ଦିଶେ ଶୋଉନ

ବହୁ ନବ ପଲ୍ଲବ ପଲାଶୀରେ ,       ଜାତ ଅର୍କ ପାଦପ ତା ହୀନରେ

ଅଶୋଭା ଦିଶନ୍ତି

ଲୀନ ସ୍ଵରାଜ୍ୟେ ଯଥା ଦୁଷ୍ଟତତି ।୧୧।

ସର୍ବତ୍ର କଦମ୍ଵ ପ୍ରଷ୍ଫୁଟିତରେ       ଅପୂର୍ବ ଶୋଭା ମେଦିନୀ ବିତରେ

କୃଷକେ ଶସ୍ୟେ କାଶ୍ୟପି ସୁଶୋଭା , କର ନିବାର ତୋଳନେ ସେ ଲୋଭା

ଗୁଳ୍ମର ଗହଳେ

କଦା ପଥ ନଦିଶଇ ବିରଳେ ।୧୨।

ତେଜେ ସଲିଳ କୋକ ଜାୟାପତି ,      କାନନ ଜନ୍ତୁ ସଙ୍କୁଳ ସଂପ୍ରତି

ଭୁଜଙ୍ଗେ ଏକାଳେ ମହା ଭୀତିଦ ,      ନବ କଞ୍ଚୁକେ ତାର ଅବୟବ

ସର ସନ୍ନି କଟେ

ଭକ୍ଷଣେ ଦର୍ଦ୍ଦୁରଚାର ପ୍ରକଟେ ।୧୩।

ବନଘନେ ସର୍ବତ୍ର ସରାବିଳ             ଦିଶଇ ପାଣ୍ତର ତଥା ପଙ୍କିଳ

ତୀର ପଲାଶୀରେ ନପଡ଼େ ଛାୟା       ଦିନୁଁ ଦିନ ସଂବୃଦ୍ଧି ତାରକାୟା

ଯଥା ବହୁ ବିତ୍ତ

ଲଭି ଦରିଦ୍ର ହୁଏ ଗରବିତ ।୧୪।

ପ୍ରାବୃଟ ସେ ହିତ ସତ ଆନଙ୍କୁ       ଅହିତ ଅହି ପରା ବିରହୀଙ୍କୁ

କମୀ ମନୁଜେ ନିଶ୍ଚୟ ଦୁର୍ଦ୍ଦିନ ,      ହତ ହୁଏ ସାନମାନୁ ଦହନ

ଖର ସୁରତାପ ,

ନିଉନତା ଭଜି ଆଶ୍ରିଲା ଶୀତ ।୧୫।

ଆଗତ ଏକାଳେ ରଜ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ,      ନିଦାନ ଯେ ଦିବସ କ୍ରୟବ୍ୟାପି

କୃଷି ଆଦି ଇତ୍ୟବସର କାର୍ଯ୍ୟ ,      ନିଷିଦ୍ଧ କରଣେ ପୂର୍ବୁ ନିଧାର୍ଯ୍ୟ

ସର୍ବଂସହାଙ୍କର

ବିଖ୍ୟାତ ଯେହୁ ବିଶ୍ରାମ ବାରେ ।୧୬।

ଅନନ୍ତ ଜୀବ ଲସ୍ୟାନନ୍ତଘାତ ,            ସହେ ପ୍ରତିଘାତ ବେଦନା ସତ

ଉତ୍କଳେ ପ୍ରାଣୀ ତହୁଁ ତ୍ରିଦିବସେ ,       ଲଭି ଅବସର ଶ୍ରାନ୍ତି ହରେ ସେ

ଧନ୍ୟ ଏହୁ ରୀତି

ନରମତି ଅନିର୍ବାର୍ଯ୍ୟଭିବ୍ୟକ୍ତି ।୧୭।

ଘୋର ତମିସ୍ରରେ ଘନ ଗର୍ଜନ       ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ବନାବଳୀ ପତନ

ସଙ୍ଗେ ବକ ଭେକ ଧାରାବାହିକ ,      ଶୁଣନ୍ତେ ରବ ପରାଣ ପୁଲକ

କଦମ୍ଵ ସୁମନେ

ଭମେ ମଧୁପ ଗୁଣୁ ଗୁଣୁ ସ୍ୱନେ ।୧୮।

ସିଙ୍ଗଳାଭାଷଇନ୍ଦ୍ର ଗୋପାବଳୀ ,       କୋମଳ ତୃଣେ ମହା ଶୋଭାଶାଳୀ

ଦିଗବଳୟ ବ୍ୟାପି ଶତ୍ରୁ କୋଦଣ୍ତ ,      ଦଣ୍ତ ତ୍ରିବର୍ଣ୍ଣ ରଞ୍ଜିତ ସୁଖଣ୍ତ

ଯହିଁ କେକାରବ

ମୁଖରିତ କରେ ବନ ବିଭବ ।୧୯।

ଅପରାହ୍ନେ ନବୀନା କାଦମ୍ଵିନୀ ,      ନୀଳାଙ୍ଗେ ଖରେ ଘନୀଭୂତ ପୁଣି

ତଟିନୀ ଆନପାର୍ଶ୍ଵେ ଦୂରବର୍ତ୍ତୀ ,       ଶୈଳାଳି ବୃଷ୍ଟିପାତେ ନଦିଶନ୍ତି

ଶୁଭ୍ର ଘନଶ୍ରେଣୀ

ତରେ କ୍ଷୀପ୍ରଗତିରେ ଖ-ସରଣୀ ।୨୦।

ବିହେ ଅଗତି ଯହିଁ ସଦାଗତି ,            ବିଟପ ବିନାଶି ଗଣିକା ପନ୍ତି

( ଜୁଇଲତା ମାନ )

ହସେ ସ୍ଵମନରେ ପୀତ ବଧୁଲୀ ,      ବିମଳ କଦମ୍ଵ କକୁଭ ଆଳୀ

( ଅର୍ଜ୍ଜୁନବୃକ୍ଷ )

କକୁଭ କଦମ୍ଵ ( ଦିଗବୃନ୍ଦ )

ମଳିନ ରଭସେ ହରାଇ ଦମ୍ଭ ।୨୧।

ଉଠୁ କଦଳୀ ( ତୃଣଗଜା ) ଅତ୍ୟନ୍ତ ଲାଳସେ ,

ଭକ୍ଷିଲେ କଦଳୀ ସଦା ରଭସେ ( ମୃଗ )

କାମେ ଦର୍ଦ୍ଦୁ ର ହରଷ ହୋଇଲା ,       ବର କୋଳେ ଗନ୍ଧ ବତୀ ଶୋଭିଲା

ବର କୋଳଦାରେ ,

ସହଜେ ଗନ୍ଧ ବତୀ ଶୋଭାହାରେ ।୨୨।

ମଧ୍ୟେ ମଧ୍ୟେ ଶରତ ଆଡ଼ମ୍ଵରେ ,      ସୁଷମା ଦର୍ଶାଇ ବାରିଦ ତଡ଼େ

ତ୍ର ଯାମା ଦିନେ ଦିନେ ସମୁଜ୍ଜ୍ଵଳ ,       ଜ୍ୟୋତିଷ୍କ ପୁଞ୍ଜେ ପୁଣି ସୁଧାକର

ଦିଶେ ସେ ବିମଳ

ଆଚରନ୍ତି କି ଘନମାନେ ଖେଳ ।୨୩।

ଶୀକ୍ଷେତ୍ରେ ଏକାଳେ ଗୁଣ୍ତିଚା ଶୋଭା ,       ବିହେ ସମସ୍ତ ମନଃପ୍ରାଣ ଲୋଭ

ବନଜାସନ , ଭବ , ବିଷ୍ଣୁ ଦେଖି ,       ଅଜସ୍ରାଗତ ସ୍ଵଜନ ଉପେକ୍ଷ

ଯେ ଚିନ୍ମୟ ପ୍ରେମେ ,

ସୁଭକ୍ତି ପୁଲକେ ତନ୍ମୟେ ଭମେ ।୨୪।

ଶେଷୋତ୍ସବ ପ୍ରାବୃଟର ଝୁଲଣେ       ସୀମା ନାହିଁ ତ ମନୁଜ ଦର୍ଶନେ

ପୂର୍ଣ୍ଣ ସୁଧାଂଶୁ ବାସରୁଁ ସମାପ୍ତ ,      ଜରତ ଜୀବନ ସମ ପ୍ରାବୃଟ

ଶରଦ ନୂତନେ

ଉପଗତ ଭବେ ନବ ଭୂଷଣେ ।୨୫।

ଶରତ

ରାଗ-ଚୋଖୀ

କୁହେଳୀ ନାଶୀ ଶରଦ       ଆଗମେ ନୀରଦ ଶଦ୍ଦ

ଦୁର୍ଘଟ ହେଲା ବିଶଦ , ଯାହା ସ୍ପର୍ଶନ

ଶେଷ୍ଠ ଭେଳା ଧୀବରୀ

ବରାହବାର ପୃଥ୍ଵୀ

ମାତ୍ର ବିକଶିଲା କାଶ             କୁସୁମ କ୍ଷୀର ସଂକାଶ

ଅମଳିନ ରବି ତାପ ଶୁଦ୍ଧ ଗଗନ

ନିଶିଥରେ ଦର୍ଦ୍ଦୁ ର ସ୍ଵର

ନିରତ କର୍ଣ୍ଣ ସ୍ପରଶେ ହେଲା ବଧିର ।୧।

ଅଯାଚିତ ସୁବର୍ଷଣ ,       ଯା ଯୋଗୁଁ ତଡ଼ ଗଗଣ

ପରିପୂର୍ଣ୍ଣେ କୁମୁଦ କହ୍ଲାର ଫୁଟଇ

ଉର୍ଦ୍ଧ୍ଵେ ନିର୍ମଳ ଶଶଙ୍କ             ତଳେ କୃଷକର , କ୍ଷେତ୍ର

ପୂର୍ଣ୍ଣ ସୁନ୍ଦର ପ୍ରାନ୍ତର ଯହିଁ ଦିଶଇ

ଜୀର୍ଣ୍ଣ ଶେଫାଳିକା ତାହାର

ଅଜସ୍ର ସୁମନ ଦାନେ ଅଛି ତର୍ପର ।୨।

ଉଦେ ଘନ କ୍ଷଣେ କ୍ଷଣେ             ଲୁଚେ ବର୍ଷାପତି ତେଣେ

ବିଚାରି ପରଖେ କିତା , କାନ୍ତାନୁରାଗ ?

ଅବା ରାହୁଗ୍ରସ୍ତ ହରି             ତରଣ ଭାବନା କରି

ପକାଇ ମେଘରେ ପଶେ              ଲଭି ଉଦ୍‌ବେଗ

ଏକାଳେ ସକଳ କେଦାରେ ,

ଶୁଭେ କୁଳବଧୂ ଗୀତ ସଦା ସୁସ୍ଵରେ ।୩।

ମଧ୍ୟେ ମଧ୍ୟେ ସୁଶୀତଳ             ଜଗତ ପ୍ରାଣ କେବଳ

ବହି ଆନୋଦ ବିଳସେ ଜନ ହୃଦୟ ।

ହରିତାୟମାନ ଶସ୍ୟ            କ୍ଷେତ୍ରେ ଭରତିଆରୁତ

ଶୁଭେ ବାରେ ବାରେ କର୍କଶତା ନିଶ୍ଚୟ ।

ବର୍ନ ଜନୀ ବିଧୁନ ନରେ

ନରସି ଗମେ ନିବାର ଆହରଣରେ ।୪।

ବଳକ୍ଷ ପକ୍ଷେ ସୁନ୍ଦର             ହୀରକ ସନ୍ନି ଭ ତାର

ତାରକା ରାଜି ଖଚିତ ବିଷ୍ଣୁ ପଦରେ ,

ପାତେ ଈକ୍ଷଣ ଜବନେ             ଉଦେ ଏ ଭାବ ସଘନେ

ଘୋଷେ କି ଖ-ବିଭୁଙ୍କ ବିରାଟତ୍ଵଭୁରେ

ନିଶ୍ଚିତତା ବସୁମତିରେ ,

ବସୁମତୀରେ ସୁକବି ବଚନହାରେ ।୫।

ଏକାଳେ ଜ୍ୟୋତ୍ସ୍ନା ବିଭବ             ବିଧୁ ପୀୟୁଷ ସମ୍ଭବ

କରେ ସର୍ବତ୍ରାଲୋକିତ କି ମନୋରମେ

ବେନି ଚତୁର ଋତୁର             ମଧ୍ୟେ ଶରତ ଆବର

ବପ୍ତା ମହୀଶ ଭାବୁକ ଭାବ ଭବନେ

ଗତ ବିବୁଧାଦ୍ରି ଶୋଭନ

ସପ୍ତାଶ୍ଵ ବର୍ଣ୍ଣନେ କବି ନିଶ୍ଚେ ଅକ୍ଷମ ।୬।

ପୁଣି କାହିଁ ସୋମ ଫୁଲ             ସ୍ଵ ସୁବାସେ କି ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ

କରେ ମନୁଜ ବୀକ୍ଷଣେ ନୋହେ ଗୋଚର

ଯଥା ସାତ୍ଵିକ ମାନବ             ପାଇଲେହେଁ ବିଦ୍ୟା ସର୍ବ ,

ନଥାଇ ତିଳେ ପ୍ରୟାସ ନାମରେ ତାର

କିବା ପ୍ରାଣାରାମ ସୁଗନ୍ଧି

କିଣି ମନଃ ପ୍ରାଣ ତ୍ୱରା ନିଅଇ ବାନ୍ଧି ।୭।

ଚତୁର୍ଦ୍ଦିକ୍ଷୁ କଣିଅର             ଛୁରିଅନା ନାଗେଶ୍ଵର

ଗୁବାକ ପୁନ୍ନାଗ ଇଜ୍ଜ୍ଵଳ ବୃକ୍ଷ ବ୍ୟୁହ

ବଳାହକ ବାରି ଧୌତ            ଲଭି ଭଜେ ସୁଜୀବିତ

ନିବିଡ଼ ଧ୍ଵାନ୍ତ ରଚଇ ନିଶି ନିବାହ

ସ୍ଵଭାବରେ ଶରତଚନ୍ଦ୍ର

କରେ ଆଲୋକିତ କରେ ତାମସ ସାନ୍ଦ୍ର ।୮।

ତରଙ୍ଗିଣୀ ସୁବିସ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ            ଯେହୁ ଅବ୍ଜ ବିନାଶନ

ଉରସେ ଅବ୍ଜକିରଣ ପାତେ ତା ଗାତ୍ର ।

ଏକ ବିଧୁ ବିଷ୍ଣୁ ପଦେ             ଶତ ଶତ ଏହା ହୃଦେ

କି ହୃଦୟ ସ୍ପର୍ଶି ଦୃଶ୍ୟ ଚିତ୍ତୋଚ୍ଚାଟକ

ପାଶ ସହକାର ଅଟବୀ

ଧୂସର ଆଲୋକେ ପ୍ରେତାବୟବ ଭାବି ।୯।

ସନାତନ ନିୟମରେ             ଜନ୍ମାଷ୍ଟମୀ ଘରେ ଘରେ

ପ୍ରତିପାଳିତ ବାସରେ ନୀରଦପନ୍ତି

ପୂର୍ବୁ ପ୍ରଚଳିତ ଯେଣୁ             ଆବୃତ ଗଗନ ତେଣୁ

ସହ ବାରିବର୍ଷଣେ ବହେ ସଦାଗତି

ଦେବ ଦେବୋଦ୍ଭବ ଶ୍ରବଣେ

ସୋତ୍କଣ୍ଠି ତ ନରନାରୀ ଗୁରୁଙ୍କ ସନେ ।୧୦।

ବାରେ ବେନି ପୁରସାର             ମୋହନ ଶ୍ରୀହରିଙ୍କର

ଅବତାର ଦିନ ବର୍ଷା ଗଭୀର ନିଶି

ଖଦ୍ୟୋତକାରୀ ଅଦୃଶ୍ୟ             ଭୀଷଣେ ତା ସମଦୃଶ୍ୟ

ଘୋରାନ୍ଧକାରେ ସୁସୁପ୍ତ ମଥୁରାବାସୀ

ଜାଗ୍ରତରେ କାରା ରକ୍ଷକ

ଅର୍ଗଳାବଦ୍ଧ ସେ ବସୁଦେବ ଜନକ ।୧୧।

ସଙ୍ଗେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ବାତୁଳା             ଦେବକୀ ଭୀତି ବିହ୍ୱଳା

ମଧ୍ୟ ଯାମେ ଜନ୍ମ ଯେ ଜଗତ ଜୀବନ

ବିଲୋକି ନୀରଦ ନୀଳ  ତନୁ ନିନ୍ଦେ ନିଳୋତ୍ପଳ

ବିଶ୍ୱ ସଂରକ୍ଷକ ଯେହୁ ପରମବ୍ରହ୍ମ

ଦର୍ଶନେ କମଳ ଲୋଚନ

ଜାଗେ ହର୍ଷ ବିଷାଦ ବସୁଦେବ ମନ ।୧୨।

ଈଦୃଶ୍ୟ ଜନ୍ମ ଅଷ୍ଟମୀ             ଶେଷେ ଗଜାନନ ନମି-

ବାକୁ ଚତୁର୍ଥୀ ବାସରେ ବାଳାରାଧନେ

ପୂଜୋପକରଣ ନେଇ ସୁମନ ସମ୍ଭାର ଥୋଇ

ପୂଜନ୍ତି ଭକ୍ତି ତଦ୍ଗତେ ବିଦ୍ୟା ଆଦାନେ ।

ସର୍ବ ବେଣୁଁ ଗୁରୁ ସକାଶେ

ରତ ଆଦାୟେ ଯେ ଯାହା ଦିଏ ହରଷେ ।୧୩।

ସୋମନାଥ ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣଚୂଡ଼             ବ୍ରତେ ନାରୀ ଏ ପ୍ରଗାଢ

ଭକ୍ତି ସରସେ ଦ୍ରବିତ ଚିତ୍ତ ନିଚୟ ।

ପରେ ପରେ ରାଧାଷ୍ଟମୀ             ବାମନ ଜନ୍ମକୁ ଘେନି

ଉତ୍ତାଳ ତରଙ୍ଗ ପରି ହୁଏ ଉଦୟ ।

ଦ୍ଵିତୀୟ ଯା ସୁନିଆଖ୍ୟାତ

ନବ ବରଷ ଆରମ୍ଭେ ପୂରା ସମ୍ରାଟ ।୧୪।

ପରେ ଭଗବତ ଜନ୍ମ             ପୁଣି ଦ୍ଵି ତୀୟାନଶନ

ତହୁଁ ହୈମବତୀ ପୂଜା ସୁସମାଗତ ।

ସଙ୍ଗେ ଜନକ ତର୍ପଣ             ସମାରମ୍ଭ ତା ଚରମ

କାଳ ମହାଳୟ ଅମାବାସ୍ୟା ବିଦିତ

ଦଶହରା ଷୋଡ଼ଶ ଯାମେ

ମହୋତ୍ସବାଗତେ ବସୁଧାଦ୍ଭୃତମାନେ ।୧୫।

ପୁର ଶାରଦୋତ୍ସବର             ଏ ବାସରେ ହିନ୍ଦୁନର

ବରେ ଦିଗ୍ ବିଜୟୋଲ୍ଲାସେ ବାହାରୁଥିଲେ ।

ସେ ଶିକ୍ଷାରେ ଉତ୍କଳର             ସଂପ୍ରତି ଭୁଦ୍ଭୃତେ ଚାର

ଘେନି ସଶସ୍ତ୍ରେ ବାହାର ମୃଗୟାଛଳେ

ମୁଖରିତ ମୁଖରବରେ

ଅଟବୀ ପ୍ରତି ନିନାଦେ ଉତ୍ତରଛଳେ ।୧୬।

କୁମାର ପୂର୍ଣ୍ଣିମାଗମେ             ତହୁଁ ଅନୃଢା ବାମାଏ

ଶରତ୍ନ ବିଧୁ ସଂପୃଜନେ ହେଲେ ତତ୍ପର

ଶରତ୍ନଜ୍ୟୋତ୍ସ୍ନା ପୁଲକିତ             ସୁଖ କଲ୍ଲୋଳ ପୂରିତ

ସରଳ ସ୍ନିଗ୍ଧ କୌତୁକ ହାସ୍ୟ ରସର

ସରେ ଦ୍ରବୀଭୂତ ସକଳେ

ଶୋଭା ଦର୍ଶନେ ଭାବୁକ ବଚନ ବଳେ ।୧୭।

ଶରତ ଲଷ୍ମୀ ସର୍ବତ୍ର             କଳ ହାସ୍ୟେ କଲ୍ଲୋଳିତ

ସରସଭା ବିଭାଷିତ ପୂତ ବିଭବ ।

ହୁଅନ୍ତେ ଅଦୃଶ୍ୟ ବର             ହେମନ୍ତ ଆଗମନର

ସୁଚନା ଦର୍ଶାଇ ସୁନୀଳୋତ୍ପଳ ନିଭ ।

ସୁଶୋଭିତ ରକ୍ତ ରକ୍ତକ

ହେଲେଣି ସରେ ଦର୍ଶକ ସୁଖ ଦାୟକ ।୧୮।

ହେମନ୍ତ

ରାଗ-ରାମକେରୀ

ଶିଶିର

ରାଗ- ମଙ୍ଗଳ

ଏଣୁତେଣୁ

ନିଶୀଥ ଚିନ୍ତା

(୧)

(୨)

କେ ଶୁଣିବ ମୋର ବାଣୀ ଦୀନ ହୀନ ଅତି !!!

କେତେ ବୁଝାଇଲେ ନ ବୁଝଇ ଯାର ମତି ?

ହୋଇ ନାରୀ ପ୍ରେମ ମନ୍ତ୍ର ଦୀକ୍ଷାରେ ଦୀକ୍ଷିତ

ଦୁକୂଳ ଧରି ଏକାନ୍ତେ ଗମିଲା ତ୍ଵରିତ ।

କେ ତୃପ୍ତ ନୋହିବ ଲୋକି ବିପଣୀ ବୀଥିକା

ନିର୍ଦ୍ଧନ ପ୍ରାଣେ ଯେ ସଦା ଦେଉଥାଏ ଦକା ।

ତହିଁ ଶୁଭେ ଦିବା ନିଶି ଶତମୁଖ ଗୋଳ

ନାନା ଜନପଦୁଁ ନାନାଜାତି ତହିଁ ଠୁଳ ।

କିଣୁଛନ୍ତି ଦ୍ରବ୍ୟମାନ ଅଭିରୁଚି ମତେ

ଫେରୁଛନ୍ତି ସର୍ବେ ଏବେ ରାତ୍ରି ଅର୍ଦ୍ଧ ଗତେ ।

ପ୍ରବେଶିବେ ସମାଦରେ ଶାନ୍ତିର ନିଳୟେ

ସୁତେ ଜଗିଥିବେ ବାଟ ପୁଲକିତ କାୟେ ।

ଭୁଞ୍ଜିବେ ତହୁଁ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ସୁତ ଜାୟା ବଳେ

ଯାପିବେ ଶର୍ବରୀ ନିଦ୍ରା ଦେବୀଙ୍କର କୋଳେ ।

ନିଶ୍ଚିନ୍ତ ନିଶ୍ଚିନ୍ତେ ନିଶିଥିନୀ ପୁହାଇବେ

ବହୁ କୁଟମ୍ଵୀ ସମ୍ଵଳ ବିହୀନେ ସଡ଼ିବେ ।

ଗୁପ୍ତପାପ ରୋଗ ପଙ୍କେ ପଡ଼ୁଥିବ ନିତି

ଡ଼ାକୁ ନଥିବକି ଆର୍ତ୍ତେ ରଖ ଜନ୍ତୁପତି ।

ବ୍ୟାଧିଗ୍ରାସେ ଭବେ କେତେ ଭୋଗିଲ କଷଣ

ଏଥିରୁ ଉଦ୍ଧରି ଧର ପ୍ରଭୁ ଭଗବାନ ।

ତବ ପାଦପଦୁ ଜୀବ ମୁକ୍ତିର କାରଣ

ଯୁଗଳ ଚରଣ ସଦା କରୁଛି ସ୍ମରଣ

ତବ ଦାସଙ୍କର ଦାସ ତାଙ୍କ ଦାସପଣ

ଆଜ୍ଞା ହେଉ ମହାବାହୁ ପତିତୋଦ୍ଧାରଣ ।

ଚିନ୍ତା ଆକର୍ଷଣେ ମନ ସର୍ବଦା ନୀରସ

କିବା ପ୍ରତେ ହେବ ବୃନ୍ଦାରକଙ୍କ ଦିବସ ।

ଅସାହସିକ ଭାବନା ହୃଦେ ନିରନ୍ତରେ

ଜାଗେ ମନେ ଯେହ୍ନେ ହର୍ମ୍ୟ ବାୟୁମଣ୍ତଳରେ ।

ଭିଆଇବା ପାଇଁ ଚିତ୍ତ ଲଭୁଛୁ ଆଶ୍ଵାସ

ନ ଲଭ ଆଶ୍ଵାସ ବାବୁ ବିଫଳ ପ୍ରୟାସ ।

ଦୁଷ୍କୃତରେ ରତ ଯେବେ ଥିବୁ ନିରଂତରେ

ଲଭିବୁ ନାହିଁ ଏ ନର ଦେହ ଦେହାନ୍ତରେ ।

ସଡ଼ିବୁ କଦନେ ନିତି ଶମନ ଭବନେ

ରତ ଥିବେ ଅନୁଚରେ କ୍ରୂର ଦଣ୍ତଦାନେ

ଚିତ୍ରଗୁପ୍ତେ ସଂକ୍ଷିପ୍ତେ ତୋ ଦୁଃଖ ଗାଇବାକୁ

ନ ଦେବେ ସମୟ କ୍ରୂରେ ଟାଣିବେ ତଳକୁ ।

ଦଣ୍ତଦାନେ ପାରଗ ସେ କର ମାନ ଏଡ଼ି

ନ ପାରିବୁ ହେଳେ ତତେ ମାରୁଥିବେ ବେଢି ।

ନ ଆସୁ ଦୁରିତ ପାଶେ ଦୁରିତ ନାଶନ

ଚିନ୍ତି ଚିତ୍ତେ କୃତ ପାପୁଁ ଲଭ ପରିତ୍ରାଣ ।

ଭବୁ ପ୍ରଭୁ ମଧୁ ରିପୁ ନେବେ ତତେ ହେଳେ

ରଖିଥିବୁ ଧ୍ୟାନ ତାଙ୍କ ପଦେ କାଳେ କାଳେ ।

(୩)

ସ୍ଵପ୍ନ

ସନ୍ଧ୍ୟା

( ଶ୍ରୀବତ୍ସ ଲାଞ୍ଚ୍ଥନ ଦେବ ମୋ ହୃଦ ଗଗନେ ବୃତ୍ତରେ )

ଆସୁ ଅଛି ଘୋଟି ଖରେ ଯାମିନୀ କାମିନୀ

ପୂଜିବ କି ଅର୍ଘ୍ୟେ ସନ୍ଧ୍ୟା ଦୂତୀ ବିଶ୍ଵ ବିନ୍ଧାଣୀ । ଘୋଷା ।

ଭାଜିଛି ବାସର ହାଟ ସର୍ବେ ସ୍ଵୀୟ ଗୃହାଗତ

ଭ୍ରମଣି ତେଜି ପତତ୍ରିଗଣ ନୀଡ଼େ ଗଲେଣି ।

ଅଟବୀ ତଟ ବୃକ୍ଷକେ ନିରୋଳ କପୋତ ଡ଼ାକେ

ହଜାଇଛି ଭବାର୍ଣ୍ଣବେ ଯେଣୁ ପୁତ୍ରମଣି ।

ରଥାଙ୍ଗ ରଥାଙ୍ଗୀ କାହିଁ ନିଶାଗମେ ଦୁଃଖୀ ହୋଇ

ହେଲେଣି ଅଲଗା ସ୍ଵୀୟ ଦୋଷ ଗୁଣି ଗୁଣି ।

ପାଦପେ ସାୟାହ୍ନେ ପୂତେ ପୂଜନ୍ତି କି ହୃଦଗତେ

ସର୍ବଗ୍ରାସି ନିଶୀଥିନୀ ବିଶ୍ଵଶାନ୍ତି ଦାୟିନୀ ।

ଆସ ହେ ସରବେ ମିଳି ବିଭାବରୀ ପଦେ ଚଳି

ଜଣାଇବା ଆତ୍ମ ଦୁଃଖ ଘେନିବେ କଲ୍ୟାଣୀ ।

( ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଦେବଙ୍କ ଶୁଭପରିଣୟୋପଲକ୍ଷେ )

ରାଗ-ଚୋଖି

ଜୟ ଜୟ ବିଦ୍ୟା ଦାତ୍ରୀ       ବାଗୀଶ୍ଵରୀ ରୂପେ ଖ୍ୟାତି

ବନ୍ଦେ ଚରଣ ସମ୍ପ୍ରତି ଜ୍ଞାନ ବିହୀନ ,

ଉଦ୍ଦହ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ            ବର୍ଣ୍ଣନା ଭିଳାଷେ ରଙ୍କ

ପରି ଯାଦବ ଆତଙ୍କେ ପଶେ ଶରଣ

ବଦମାତଃ ସୁପଦବାର

ପଠନ ଅଗମ୍ୟ ସ୍ଵଳ୍ପ ବିଦେ ଆବର ।

ଉତ୍ପତ୍ତିସ୍ଥିତ ପ୍ରଳୟ ,       କାରକ ଏକାନ୍ତ ପ୍ରିୟ ,

ସୁବିଦିତ ଏଣୁ ଲୟ , କରିଛି ତବେ ,

ମହତୀ ଆଶ୍ରା ବିଫଳେ ,       ନ ଫଳିଛି କେତେ ବେଳେ

ବ୍ୟାସ କାଳିଦାସ ବରେ ବିଜୟ ଭବେ

ବିବେକହିଁ ଏହି ଉଦିତ ;

ସେ ତାରକା ମୁଁ ଜ୍ୟୋତିରିଙ୍ଗଣ ନିଶ୍ଚିତ ।

ତୁଚ୍ଛ ହେଲେହେଁ ପ୍ରତିଭା ,      ନ ବିକାଶେ କିମ୍ଵା ପ୍ରଭା ,

ଜାଣି ନିଃସଂଶୟେ କଲି ଗୀତ ଚଚନା ,

ମଧୁଲିଟ ଉଚ୍ଛି ଷ୍ଟରେ ,       ଅମୃତ ଆଦରେ ସୁରେ ,

କରନ୍ତି ଯେମନ୍ତ ସାଧୁ ଜନେ ଭାବନା

କରି ଏ ଚରିତ୍ର ମଧୁର ,

ଶ୍ରୁତିମୁଖେ ପିଅ ତେଜି ଯେ ଦୋଷବାର ।

ଗଞ୍ଜାମର ଅଭିରାମ ,      ଆସ୍ଥାନ ଅଣ ଉପମ ,

ଖଲ୍ଲି କୋଟ ଖ୍ୟାତ ନାମ ଯେ ବସୁଧାର

ପ୍ରକୃତିର ପ୍ରେରଣାରେ ,      ମୁଗ୍‌ଧ ପ୍ରାଣ କ୍ଷଣକରେ

ଉପମା କି ଦେବା ସର୍ବ ଶୋଭା ଆଧାର

ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ,

ଏହି ଜନପଦାକାଶ ଉଲ୍ଲାସ ଚନ୍ଦ୍ର ।

ପିତୃହୀନ ବାଲ୍ୟୁଁ ମାତା ,       ଯତ୍ନେ ହେଲେହେଁ ରଖିତା

ଅସହ୍ୟ ବାଦ ବିରଚେ ଘୋର ଦୁର୍ବିଧି

ବିପନ୍ନ କରୁଁ ରତନ ,      କରି ସେ ପ୍ରତିଗ୍ରହଣ ,

ନେଲା ଚିର ବାଞ୍ଚ୍ଥିତ ଯେ ରତନ ନିଧି

ତହୁଁ ରାୟେ ସଶୋକ ମନେ

ସେବିଲେ ଭାରତୀ ରହି ଦୂର ଭବନେ ।

ଉଦେ ହେଉଥିବା ପୁତା       ଲିଭି ସବିଶେଷେ ମାତା

ସର୍ବ ବିଷାଦ ଦୁଶ୍ଚିନ୍ତା , ତେଜିଛି ମନୁ

କ୍ରମାନ୍ଵୟେ ବାଳଲୀଳା ,      ଅନ୍ତେ କର୍ଣ୍ଣବୋଧ ଖେଳା ,

ଇବ ବିଦ୍ୟା ଶିକ୍ଷାଳୟେ ନ ଭୁଲି ଅଣୁ

ବ୍ରତୋପନୟନ ଏ ଅନ୍ତେ

ଲୋକିଛି ଜନମ ଭୂମି ମହା ଉଷତେ ।

ଆଜି ପୁଣି ସେ ପୁତ୍ରର      ପ୍ରଣୟ ବିଧିରେ ବର

ସୁନ୍ଦରୀବର ସମ୍ଭାରେ ହେବ ବରଣ ,

ଅତ୍ୟନ୍ତ କୋମଳ ଚିର ,      ପୋଷିତ ସୁଭାବବାର ,

ଆଭାଷି ହୃଦେ ରାଜତ୍ଵ , କରେ ସ୍ଥାପନ –

( ଏଠାରେ ଜନ୍ମଭୂମି ଖଲ୍ଲି କୋଟକୁ ଉତ୍‌ପ୍ରେକ୍ଷା କରାଯାଇଅଛି )

ଆଶା ସଦା ସମଚ୍ଛୁକିତେ

ବିକାଶେ ନିଶି ବାସର ମହା ଜ୍ଜ୍ଵଳନ୍ତେ ।

ସୁତ ଅପ୍ରାପ୍ତ ବୟସ୍କ ,            ଯୋଗୁଁ ମାତା ପ୍ରଧାନିକ ,

ରାଜ କର୍ମଚାରୀ ରାଇ ଭାଷନ୍ତି ଜଣେ ,

ବାଳ ଦେଖୁ ଦେଖୁ ମାଥ ,             ତୋଳିବାରେ ମନୋରଥ

କଲାଣି ସୁରସାଗ୍ରହ , ନବଯୌବନେ ,

ବିଦ୍ୟାଭ୍ୟାସେ ତତ୍ପର ମତି

ଗୁଣି ଗଣ ଅଗ୍ରଗଣ୍ୟ ଗଣିକ ଅତି ।

ପରଂପରା ସାଂସାରିକ ,-            ର ବିରୋଧିଅନିଚ୍ଛୁକ ,

ଦେଖୁଛି ତ ତୁମ୍ଭେ ମୌନ , ସରଦ ସମେ

ସଭୁ ମୋ ସର୍ଥେ ବୀର ,             ଲୋକେ ଖ୍ୟାତ ହରିହର

ଲିଭାଇଲା ମନ୍ଦ ବିଧି ଆଶା ଜ୍ଜ୍ଵଳନେ

କହିଥିଲା ପରା ମୋହରି ,

ପୁତ୍ରର ବିବାହ ଭାର ସିନା ତୁମ୍ଭରି ।

ସର୍ବ ମଧ୍ୟେ ଲୌକିକର ,            ପ୍ରତାପ ଲାଗି ପ୍ରଖର ,

ଜାଣୁଛି କାର୍ଯ୍ୟ ତୁମ୍ଭର ହେଉଛି ଅତି ,

ସ୍ଵଭାବେ ତ ବିଶ୍ଵନାଥ             ମହତ ଗୁଣେ ଗରିଷ୍ଠ,

କିବା ଅବିଦିତ ତାରେ , ବିସ୍ମୟେ ଚିନ୍ତି

ବୁଝ ପତ୍ରୀ ସ୍ଥାନ ବିଶେଷେ

ସୌନ୍ଦର୍ଯ ବୁଦ୍ଧି ଏକତ୍ର , ସୁସମାବେଶେ ।

ବିଶ୍ଵନାଥ ବ୍ରହ୍ମା ଏହି ରାଜଧାନୀର ପୁରାତନ ଓ ପ୍ରଧାନତମ

କର୍ମଚାରୀ ଅଟନ୍ତି । ଏ ବ୍ୟକ୍ତି ସ୍ଵର୍ଗୀୟ ହରିହର ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଦେବଙ୍କର

ବିଶେଷ ପ୍ରିୟପାତ୍ର ଥଲେ । ସମ୍ପ୍ରତି ତଦ୍ରୁପ ।

ଲଭି ଆଜ୍ଞା ଜନନୀର ,            ଶ୍ରୀମାନ ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ,

ନାମ ପ୍ରଖ୍ୟତ ଦେଶର , ତାଅନ୍ଵେଷଣେ ,

ସମସ୍ତ ଭୁପତି ବଂଶ ,             ବିଲୋକିଣ ହୀନ ଆଶ ,

କାହିଁ ନମିଳିଲା ସମେ , କନ୍ୟା ରତନେ ,

ବିଧିବାଧ୍ୟ ନିର୍ବନ୍ଧ ଥିଲା ,

ଅତୁଳ ସୁନ୍ଦରୀ ଜେମା ଷୋଡ଼ଶ କଳା ।

କର୍ଯ କନ୍ୟା ନିର୍ବନ୍ଧନ ,            ପ୍ରତ୍ୟାଗତ ବିଚକ୍ଷଣ ,

ସରଭସେ ଆୟୋଜନେ ହେଲେ ତତ୍ପର

ପ୍ରଧାନ ମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଭୃତି             ଅଗ୍ର ସର ଚମୂପତି ,

ମାଜିଲେ ନିଜ ନିଜ ର ଯାତ୍ରା ସମ୍ଭାର

ବିଧିମନ୍ତେ ନିୟୋଗମାନ

ଯେ ଯାହା ଦତ୍ତ ସଶସ୍ତ୍ର , ହସ୍ତେ ଉଚ୍ଛନ୍ନ ।

ଶୁଭେ ଏ ବାରତା ଲଭି ,             ଜନପଦ ଦେବ ଦେବୀ

ଉଦ୍ୟତ ପ୍ରସ୍ଥାନ ଲାଗି ରାଜଗହଣେ ,

ବାଲୁକେଶ ଅମରେଶ ,            ବାହୁତି , ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ,

ଆଉ ଅପ୍ରକାଶ୍ୟେ ମହା ଉଷତ ମନେ ,

ପଥ ପ୍ରଦର୍ଶକ ରୂପରେ

ଚଳନ୍ତି ସର୍ବେ ଷୋଡ଼ଶକଳା ନବରେ ।

ବସି ସର୍ବେ ବାଷ୍ପଯାନେ ,            ଯେ ବାୟୁ ଗତି ନଗଣେ

ସମାସୀନେ ଭଦ୍ରାସନେ ରାୟେ ଚିନ୍ତନ୍ତି

ଆପ , ବହ୍ନି ପ୍ରଖରତା ,            ବଶୁଁ ଯାନ ତେଜ ଚିନ୍ତା

ପ୍ରବେଶିଲା ଦୃଢେ ଚନ୍ଦ୍ର ହାସ ବସତି ,

ଚିତ୍ତୋଚ୍ଛନ୍ନ ଲାଳସା ଉଦେ ,

ମାର ଶର ବୈଶ୍ଵାନର ବିଭେଦେ ହୃଦେ ।

କରବାଳ ପୁର ଉପ ,            ସ୍ୱର୍ଗ ଯାନେ ବିନେ ନୃପ

ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନାଭିମୁଖେ ଗମନୋଦ୍ୟତ

ଯଥା ସମୟେ ସଙ୍କେତ ,            ଲଭି ଯାନ ଚଳେ ଦୃତ

ପଥେ କାର୍ଯାଳୟ ସ୍ଥିତ , “ଟାଟା” ବିଦିତ

ବିଭବଖିଳ ଭାବତର ,

ଲୌହ ନିର୍ମିତୋପାଦାନେ ଖ୍ୟାତି ଯାହାର ।

କ୍ରମାନ୍ଵୟେ ତିନି ଯାନ             ବଣ୍ଠାନ ଲଘିଂ ରାଜନ ,

ଉପଗତ       “ସି ନି” ନାମା ନଗରବରେ

ଉତ୍ତରନ୍ତେ ସଗହଣେ             ବିଜେ ରାୟେ ସୁଖାସନେ

ଭାବି ଶ୍ଵଶୁର ମନ୍ତ୍ରଣେ ସ୍ଥିତ ସମ୍ଭାରେ

ଭାବନ୍ତି ପ୍ରତ୍ୟୁତ୍ପନ୍ନମତି

ମହି ମଧ୍ୟେ ସୁରପୁରୀ କିବା ଉତ୍ପତ୍ତ ?

ନୃପ ନବର ତୁଳନେ             ତ୍ରିପିଷ୍ଟପ ହେବ ସମେ

ଯହିଁ ଦିବୌକସବାରେ ସ୍ୱପରିବାର

ଲୋକି ଖଲ୍ଲିକୋଟ ଧରା             ପୁରୁହୂତ ଦୁଃଖହରା

ଉଦ୍‌ବେଳେ ସନ୍ତୋଷାର୍ଣ୍ଣବ ଭୂଦ୍ଭୃତଙ୍କର

ଭାବେ ହରତୋଷେ ଜୀବନ

ଲଭି ମୂର୍ତ୍ତିମନ୍ତ ହୋଇଲାକି ମଦନ ? ।

ବଳୀ ବଳିଷ୍ଠରେ ଧାର୍ମି            କରେ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଦାନୀ

ମଧ୍ୟେ କର୍ଣ୍ଣ ଖ୍ୟାତି ମାନେ ମାନ ଗୋବିନ୍ଦ

ଅଶ୍ଵାରୋହଣେ ମିହିର            କବିମଣେ ଗଣେଶ୍ଵର

ଗତିରେ ଭୀମ ସମୀର ଗୀତ ନୀରଦ

ଧନୁର୍ଦ୍ଧରେ ଶ୍ଵେତବାହନ

ଗଦା ଯୁଦ୍ଧେ ବୃକୋଦର ପରି ବିକ୍ରମ ।

ଏ ଅରି ହରି ରାଶିରେ             ବୁଧ ଏ ରୌଦ୍ର ରସରେ

ଶାନ୍ତିରେ ଚନ୍ଦ୍ରମା ବିଭତ୍ସ ଗ୍ରହବରେ

ହାସ୍ୟରେ ମନ ବିଦିତ             ଭୀଷଣେ ତମ ପରିତ

ଅଦ୍ଭୁତେ ମଙ୍ଗଳ ସତ ଶୂର କୃପରେ

କବିପଣ କରୁଣେ ବହି

ନିଶ୍ଚେ ବୀର ରସେ କେତୁ ପ୍ରାୟେ ରାଜଇ ।

ଚିନ୍ତି ଈଦୃଶ ରାଜନ             ମୋଦେ ସରଣି ବରଣ

ହେଜି ନନ୍ଦିନୀ ସୁକର୍ମ ବହିଲେ ତୋଷେ ।

ବସାଇ ମଣ୍ତପୋପରେ             ଯା ଶୋଭା ବାକ୍ୟେ ନସରେ

ବର ସରୋଜୁନୀ ତୁଳ ହେବ ତୁଳନ୍ତେ

ତମାଳ କେଶୀ ଏ ଚାମର

ପୁଷ୍ପ ଗୁଚ୍ଛେ ଶୋଭିତ ଏ ମୁକ୍ତା ଗୁଚ୍ଛର ।

ସେ ବିମ୍ଵ ଅଧରୀ  ଏ ବିଦ୍ରୁ ମାଧରି ପରି ହେରି

ସେ ସୁଦନ୍ତୀ ଏହୁ ଯେ ହୀରକ ରଦନୀ ,

ସେ ମଙ୍ଗଳ ବେଗେ ସଜ             ଏ ପୂର୍ଣ୍ଣ କଲଶେ ଓଜ

ସେ କସ୍ତୂରି ଚିତ୍ରକେ ଏ ମୋତି ଚିତ୍ରିଣୀ

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ତା ଶୋଭା ଭିଆଣ

ବର୍ଣ୍ଣନେ ଅକ୍ଷମ ଲେଶ ଚତୁର୍ବଦନ ।

ତଥି ବସୁମତୀ ପତି ,             ରହନ୍ତେ ଉପମା ଭାତି

ତ୍ରେତା ଯୁଗେ ନର ନାରାୟଣାବତାର

ଲକ୍ଷ ବସୁଧା ଭୃତରେ             ଦାନେ ଅପମାନ ତାରେ

ଭଙ୍ଗି ଭବଧନୁ ହେଳେ ସୀତା ପ୍ରାପ୍ତିର

କାଳେ କି ଉତ୍ସବ ଏମନ୍ତ

ବିଜେ ସ୍ଵପ୍ରଭା ବିଗ୍ର ହେ ଜାନକୀ କାନ୍ତ ।

ଶଙ୍ଖ , ସ୍ଵର ଶଙ୍ଖ ତୂରୀ ,            ପଟ୍ଟହ କର୍ଣ୍ଣାଳ ଭେରୀ

ମୁରୁଜ , ଡ଼ିଣ୍ତିମ , ବେଣୁ ,ତଳ , କଂସାଳ-

ଦୁନ୍ଦୁଭୀ , ବଲ୍ଲକୀ , ଚମ୍ପା ,            ବଜ୍ରଘୋଷେ ହୃଦ କମ୍ପା

ଝରା ଝରା ଜଗଝମ୍ପା ଆଦି ମର୍ଦଳ

ଜ୍ଞାତି ଲଭି ମାହେନ୍ଦ୍ର ବେଳ

ମଙ୍ଗଳ ଗୀତ ଗାଆନ୍ତି ଗଣିକାକୁଳ ।

ମୁଖ ଡ଼ିଣ୍ତିମ ଏ କାଳେ             ଶୁଭେ ରାଜ୍ଞୀ ହଂସପୁରେ

ଶ୍ରୁତି ଉପଗତେ ଭୁପ ଭାବନ୍ତି ମତି

ରାଜ୍ୟ ବିହୁନେ ରାଜନ             ସର୍ବ ସମ୍ମେତେ ମଦନ ,

ଟଙ୍କାରିଣ ଶରାସନ ମୋ ଶୁଭ ଈଛି

ସରୋଷେ କି ଦୃଢେ ଆସୁଛି

କାନ୍ତା ବଜ୍ର ସେହ୍ନା ହେବା ନ ଜାଣେ କିଛି ।

ଚିନ୍ତନ ବେଳେ ବିହ୍ଵଳେ             ପୁନନାରୀ ବାର ମେଳେ

ଇନ୍ଦିରା ପରି ସନ୍ଦର୍ଭେ ଜେମା ଆଗତ

ଲବଣ ଚଉଁରି ବେଳେ             ଦ୍ୱିଜେ ରାଜ ଜେମା ସ୍କନ୍ଧେ

ଅର୍ପିଲେ ସତ୍ଵର ନୃପ ଯଜ୍ଞୋପବୀତ

ଭୂସୁରେ ସେ ସମୁଚ୍ଛେ କିତେ

ଆରମ୍ଭିଲେ ବେଦୋକ୍ତ ଯା ବିବାହ ଶାସ୍ତ୍ରେ ।

କ୍ରମାନ୍ଵୟେ କାନ୍ତାକାନ୍ତ            ନାମ ସେ କଲେ ଉଦିତ

ଯଥା ସୀତା ସୀତାକାନ୍ତ ସୁଗ୍ରୀବ ତାରା

ଗୌତମ ଅହଲ୍ୟା ଯଥା             ମନ୍ଦୋଦରୀ ଦଶମଥା

ଅରୁନ୍ଧତୀ ବଶିଷ୍ଠ ମହଋଷି ହୀରା

ଏ ଲକ୍ଷ୍ୟ ସମୀଚୀନ ବୋଲି

କର କୁଶବନ୍ଧେ ବାନ୍ଧ ହୋମ ଆଚରି ।

କବି ଉପମେୟ ନାରୀ -            ବେଳ ତୁଲେ ହୃଦ ତୋଳି

ଅନୁପମ ମଣି ବୀତିହୋତ୍ରେ ନିକ୍ଷେପ

ତହୁଁ ଜେମା ତାତ କମ୍ଵୁ             ମଧ୍ୟେ ପୂର୍ଣ୍ଣ କରି ଅମ୍ଵୁ

ଭାବନେ ଏ ସମର୍ପିଲେ ସାଗ୍ରହ ଚିତ୍ତେ

ଈଦୃଶ ପ୍ରଣୟ ବିଧାନ

ଭାଜିଲା ବିଧି ବିଧାନ ସୁସମାପନ ।

ଅନ୍ତେ ନିର୍ଦିଷ୍ଟ ନିର୍ଘଣ୍ଟ  କ୍ରମେ ଖଲ୍ଲିକୋଟ ରାଟ

ଗମନୋଦ୍ୟତ ନିର୍ମିତ ସଭା ମଣ୍ତପେ

ରାଜା ଆଗମନ କାଳ             ଜ୍ଞାନେ ସେବକେ ତତ୍କାଳ

ଯଥା ସାଗର ଉଦ୍ଦେଳ ପରି ପଲକେ

ମୁଖରବେ ମୁଖର ଅତି

ଯଥେଚ୍ଛାରେ ଇତସ୍ତତଃ ସର୍ବେ ଭ୍ରମନ୍ତି ।

ସସଂଭ୍ରମେ ନୃପନାଥେ             କରି ରିପୁଦ୍ଵାର ପଥେ

ବିଲୋକି ସଘନେ ବାଜେବାଦ୍ୟ ସନ୍ଦୋହ

ବୈଦ୍ୟୁତିକ ଆଲୋକରେ             ଅସ୍ତ ତମସ ପଟଳେ

ସ୍ଥିତ ଶତ ରାଜା ବିଧୁ ଗରବାପହ

ବାଦ୍ଦ୍ୟ ଗଣ ସ୍ଥାନ ବିଶେଷେ

ବିହାୟସେ ଗତି କୃଶ ଜ୍ୟୋତିଷ୍କ ହସେ ।

ବୀର ଡ଼ାକ ବାହୁଷ୍ଫୋଟ            ଅସ୍ତ୍ର ଝନ୍ ଝନ୍ ପ୍ରକଟ

ପଦାତିଙ୍କ ଅଟ୍ଟହାସ କେଳି ବିଲୋକି

ସାଶ୍ଚର୍ଯେ ଷୋଡ଼ଶ କଳା             କି ପୁରୁଷ କି ଅବଳା

ହୃଦେ ଆଧିପତ୍ୟ କଲା ବର ପିରତି

ଜୀବନେ ନୂତନ ସନ୍ତୋଷ

ଅଜ୍ଞାତୁ କି ହେବ ଭାବି ଭୟ ଜବସ ।

ଏ ବିଧିରେ ସମାଗତ             ସଭା ମଣ୍ତପେ ଭୂଦ୍ଭୃତ

ସମାସୀନ ଭଦ୍ରାସନେ ସସୁହୃଦରେ

ଯଥା ସ୍ଥାନେ ପାତ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ             ତିଷ୍ଠନ୍ତେ ପ୍ରଜାପଙ୍କତି

ରାଜ ଅନୁଗ୍ରହ ଦତ୍ତ ଆସନ ପରେ

ଗରବେ ବଲ୍ଲକୀ ଜିଣି

କଣ୍ଠେ ଗାଆନ୍ତି ସଙ୍ଗୀତ ମନ ମୋହିନୀ ।

ତହିଁ ବିବୁଧେ ଅକ୍ଷୟ             ଲାଳସା ଧନେ ତନ୍ମୟ

ଭଜି କାବ୍ୟ ବିନିମୟେ ଲଭିବା ଇଛି

କହେ କେହୁ ବର କବି             ମହାରାଜ ସ୍ଵସ୍ତି ଲଭି

ବର୍ତ୍ତନୁ ତବ ଆନନେ ନୃତ୍ୟେ ଭାରତୀ

ସେ ଲାସ୍ୟ ଦର୍ଶନ ଲାଳସୀ

ତବ ସ୍ନେହାନୁବନ୍ଧନେ ଚଞ୍ଚଳା ଆସି ।

ବିଲୋକନ୍ତି ବିଷ୍ଣୁ ପଦେ             ଅଜସ୍ର ଜ୍ୟୋତିସ୍କ ବୃନ୍ଦେ

ତବ କୀର୍ତ୍ତି ପାଦପ କଳିକା ବେଭାରେ

ପୂର୍ବୁଁ ତହୁଁ ଏକ ପୁଷ୍ପେ             ଔଷଧୀଶ ପ୍ରଷ୍ଫୁଟିତେ

ନିର୍ଗତ ପୀୟୁଷ ମୋଦ ମେଦିନୀ କରେ

ମୁକୁଳିତେ ସକଳ ମହୀ

କିଶୋଭା ଧରିବି ଚିତ୍ତେ ଚିନ୍ତି ନୁହଇ ।

ରାଜନ ତବୋପାର୍ଜିତ             ବିଶୁଦ୍ଧ ଯଶ ହୀରକ

ଗ୍ରଥନେ ନିର୍ମଳ ହାର ଗୁଣ ରଜ୍ଜୁରେ

ବିଧାତା ବିଚାରି ଚିତ୍ତେ             ଛିଦ୍ର ହୀନ ଗୁଣ ଯୁତେ

ବିମନେ ବିୟୁତ ମାର୍ଗେ ପକାନ୍ତେ ଭୂରେ

ସେ ହୀରକ ତାରକା ଖ୍ୟାତ

ଗୁଣ ରଜ୍ଜୁ ସୌଦାମିନୀ ନାମେ ବିଦିତ ।

ତବ କୀର୍ତ୍ତି ପୟୋନିଧି            ତରଙ୍ଗ ସୌମ୍ୟ ବିରୋଧି

ଅଙ୍କଯୁକ୍ତ ଶଶାଙ୍କ କି ହେବ ତୁଳନ

ତବ ଅରି କରି ଅରି ଦ୍ଵାର ଦୁର୍ବାସାର୍ତ୍ତେ ହେରି

ବୁଭୁକ୍ଷୁ ଶଶକ ଯେବେ ଆସେ ବହନ

ବିଧୁ ଅଙ୍ଗୁ ସମ୍ଭବେ ଯଦି

ତୁଳନେ ତୀର ନୋହିବ କେ ପ୍ରତିରୋଧୀ ।

କବି କବିତା ଚାତୁରୀ             ଈଦୃଶୀ ଭୂପାଳ ହେରି

କଲେ ସାର୍ଥ ମନୋରଥ ବିବୁଧ ବଂଶ

ପୁଣି ଦୀନ ଦରିଦ୍ରରେ             ସୁରତରୁ ପରକାରେ

ବିମୁକ୍ତ ଅର୍ଥ ଭଣ୍ତାର ଯାର ସତତ

ବିଶେଷେ ଯାଚଜ୍ଞା ଯାଚକ

ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିବାରେ କର୍ଣ୍ଣ ସମ ଦାତୃକ ।

ବହୁ ଆମୋଦ ଉଷତେ             ଚତୁର୍ବାସର ପର୍ଯନ୍ତେ

ମହା ମହା ତୋଷ ନଦେ ଭାଷି ସକଳେ

ଭୂପତି ନବ ଦମ୍ପତି  ଲଭି ସୁପ୍ରେମ ସମ୍ପତ୍ତି

ବିତିଲା ବାସର ରାତି ମହା ସଫଳେ

ଜାଣି ନୃପ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ

ଦେଲେ ଯୌତୁକ ଷୋଡ଼ଶ କଳା ରାଜନ ।

ରାଜ୍ୟ ସ୍ଵନାମ ପ୍ରସିଦ୍ଧ            ରାଜା ସୁଦ୍ଧା ଏବଂ ବିଧ

ଦେବା ଯୌତୁକ ସମ୍ଭାର ବାକ୍ୟେ ନସରେ ।

ଧନଦ କୋଷ ସମାନ             ରତ୍ନକୋଷ ଅକଳନ

କ , ହୟ , ହରିହୟଯ ନ ତୁଳରେ

ଦେଇଛନ୍ତି ଅପରିମିତ

ବୃଦ୍ଧ ଭୂପତିଙ୍କ ଯେଣୁ ସରଳ ଚିତ୍ତ ।

କୋଟୀ ପରିମିତ ବାସ             ପେଟିକାରେ ସୁସଜ୍ଜିତ

ସୁବାସ ଅତର ପେଟିକା ମନୋହର

ଏ ବିଧିରେ ଦାନ କରି             ଭୂଷଣେ ଭୂଷିତ କରି

ଦେଇ ବହୁ ପରିଚାରୀ ଭାଷନ୍ତି ଗୀର

ଯାହାକୁ ଜଗତ ମୋହିନୀ

ଅର୍ପିଲି ତୋଷି ବି ତାକୁ କିଦେଇ ପୁଣି ।

ହିମାଳୟ ଭୁବିଧର  ନନ୍ଦିନୀ ପ୍ରାଣ ଈଶ୍ଵର

ଲଭିଲେ ଅମ୍ଵିକା ଇଚ୍ଛା କି ଅଛି ଆଉ ?

ଯା ଆଦେଶେ ବୃକ୍ଷା ପଦ             ଭୋଗେ ଅବ୍ୟୟ ସମ୍ପଦ

ସେ ପୁଣି ଭ୍ରମେ ଶ୍ମଶାନେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ ଏହୁ

ଏ ବିଧିରେ ନୃପେ ପ୍ରବୋଧି

ଭିଆଇଲେ ସଗହଣେ ପ୍ରୟାଣ ବିଧି ।

ନିର୍ବିଘ୍ନେ ଜନମ ଭୂମି             ସଗହଣେ ନୃପମଣି

ବିଶେଷେ ହୃଦୟ ମଣି ତୁଲେ ବିଲୋକି

ସର୍ବାଙ୍ଗ ଉଠେ ଉଲ୍ଲାସି             ସନ୍ଦର୍ଶନେ ଯଥା ଶଶୀ

ଚନ୍ଦ୍ରମଣି କଇରବ ଯେମନ୍ତ ତୋଷି

ଯାବତାଦ୍ୟ ଦୁଃଖ ବିଶୋରି

ଲଭିଲେ ଅଲେଖ ସୁଖ ସୌଭାଗ୍ୟ ଶିରୀ ।

ଚିର ଅଶ୍ରୁ ସିକ୍ତ ମୁଖ             ପୋଛି ମନୋମତ ସୌଖ୍ୟ

ଲଭି ନଲଭିଲା ବତ୍ସ ବିରହ ବାଧା

ଦୁସ୍କର ପ୍ରଖର କରେ             ଯଥା କଣିକା ତୁଷାରେ

ଯାଆନ୍ତି ଉଭେଇ ହରେ ତା ଆସ୍ପର୍ଦ୍ଧା

ଦୁଃଖ ପଛେ ସୁଖାଗମନ

ଧନ୍ୟ ବିଧାତା ତୋହର ବିଧି ବିଧାନ ।

ତେଜି ସ୍ତମ୍ଭ ସ୍ଵେଦ କମ୍ପ            ପ୍ରଳୟ ଅଶ୍ରୁ ରୋମାଞ୍ଚ

ସ୍ଵରଭଙ୍ଗ ବିବର୍ଣ୍ଣ ଏ ଅଷ୍ଟ ସାବିକ ।

ସପ୍ତଯୋଗ ସୁସମୃଦ୍ଧି             ଲଭି ସୁଆଶା ସମୃଦ୍ଧି

ବଶେ ବିଧୁରତା ଆଦି ଅନ୍ତରହିତ

ବାର ଧୃତ ବାର ପତୀତ

ଉଦ୍‌ବେଳ ବା ନର୍ମ ବୀଚି ନଭଃ ଚୁମ୍ଵିକ ।

ଈଦୃଶ ମହୀ ସମ୍ଭାରେ             ମତ୍ତମହୀଶମ୍ଵ ପୁରେ

ବୃକ୍ଷଶ୍ରେୟ ବୃକ୍ଷଶ୍ରେୟ ଲଭିଲେ ଭାଗ୍ୟେ

ପ୍ରଜାପୁଞ୍ଜ ସମସ୍ଵରେ             ନିବେଦେ ବିଭୁ ପୟରେ

ପର ସଂସାର ବିଭୂତି ଭୋଗିଣ ମୋଦେ

ଦୀର୍ଘ ଜୀବେ ଭୂପ ବର୍ତ୍ତନ୍ତୁ

ଉତ୍ସାହ ସପତ୍ନୀ ଦୁଃଖ ଭାର ହରନ୍ତୁ ।

ଭୂସୁରେ ବସୁଧା ଭୃତ             ସ୍ମରି ଚରଣ ସୈକତ

ପ୍ରମାଣେ ଶ୍ଳୋକ ବେଦୋକ୍ତ ଶିବ ବେଭାରେ

ଭାଷିଣ ବିପ୍ଳବ ଘନ             ନାଶନାସ୍ତ୍ର ବିକର୍ତ୍ତନ

କାମଧେନୁ ଆଶା ପୂରାକାଶେ ବିଶ୍ଵରେ

ଭବାବ୍‌ଧି ତାରଣେ ସୁସେତୁ

ବ୍ରହ୍ମପଦରେଣୁ ତବେ ସୁଶ୍ରୀ ଅର୍ପନ୍ତୁ ।

ବୁଧବାର ଉତ୍ତମାଙ୍ଗ             ତାର ମଣି ଅତି ତୁଙ୍ଗ

ମହତ ପଦବାଚ୍ୟ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର

କୃତେ ସ୍ଵନାମ ପ୍ରସିଦ୍ଧ             ସଦା ପରିକରବଦ୍ଧ

ନିତ୍ୟ ଜୟଲକ୍ଷ୍ମୀ ସପକ୍ଷକ ପାରୀନ୍ଦ୍ର

ଅଜସ୍ର ଶରୀର ଜୀବନ

ଯେହୁ ଭବେ ହେଉ ଯଶ ତା ଚିରନ୍ତନ ।

ଜନପଦ ଦେବ ଦେବୀ             ସ୍ଵକାର୍ଯେ ବାଧା ନଲଭି

ସମିତ କରି ବିହିଲେ ଶୁଭ ଆଶୀଷ

ଭୂସୁରା ଭାସ୍କର କର             ପରି ବିସ୍ତୃତ ରସାର

ପ୍ରକୀର୍ତ୍ତିତ କୀର୍ତ୍ତିବର ଯାର ସରସ

ଲଭୁ ସେହୁ ଦୀର୍ଘ ଆୟୁଷ

ନୋହୁ ଯାଚକା କର୍ମଣ୍ୟ ତହୁଁ ନିରାଶ ।

ବିଶେଷେ ଯାଚକ ପଦେ             ଭୂଷିତ ଯାଦବ ମୋଦେ

ଧୀ ବିସ୍ତୃତି ଆଶା ପୂରଣାଶେ ଭାବନ

କଳ୍ପତରୁ ତଳେ ବସି             ହୋଇଛି କେ ଉପବାସୀ

ନିର୍ବାଣ ପାଇ ମୁମୁକ୍ଷୁ ଈଚ୍ଛେ କି ଆନ

ତଥା କଥାଏ ସୁଶୋଭନ

ନତିଷ୍ଠୁ କଟାକ୍ଷୁଁ ଦୂରେ ସଦା କିଞ୍ଚନ ।

ଖଲ୍ଲି କୋଟ ରାଜା ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଦେବଙ୍କ ରାଜ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ୍ୟୁତ୍ସବ

ଉପଲକ୍ଷେ ରଚିତ ।

ରାଗ- ରସକୁଲ୍ୟା

ଭଦ୍ର ସପତମୀ ନିଶି ସ୍ମରଣେ ସ୍ମରଣୀୟ ସଦା ରାଜେ ସୁଷମେ

ସ୍ଵର୍ଗାୟ ହରିହର ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ବିଦିତ ତାହାଙ୍କ ବିଜ୍ଞ ତନୁଜ

ଖଲ୍ଲିକୋଟ ନୃପଙ୍କର ଯେ

ଏତେ ଦିନେ ଆଜି ଜନ୍ମଭୂମି ଲଭି ଯିବ ସେ ଦୁଃଖ ପାଶୋର ।୧।

ଦ୍ଵାରା ବାସେ ଭୂପ ଅଶେଷ ଶ୍ରମେ ବାଣୀବରେ ଲଭି ବିଦ୍ୟା ଉତ୍ତମେ

ପ୍ରଜା ସୁପାଳନେ ତତ୍ପର ଅତି ଯୋଗ୍ୟ ଦେଖି ଦେବେ ରାଜ୍ୟ ସମ୍ପତ୍ତି

ମହାମାନ୍ୟ ସରକାର ଯେ

ଅତଳ ବିତଳ ସୁତଳକୁ ଭେଦି ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଖ୍ୟାତି ଯାହାର ।୨।

ଖଲ୍ଲିକୋଟ ଧରା ଶୋଭା ପସରା ଦୃଷ୍ଟିପାତେ ମହା ଶୋକ ପାଶୋରା

ନାନା ବାଦ୍ୟ ରାଜି ନାଦେ ପୂରିତ ସଂଖ୍ୟାହୀନ ମୁଖେ ହୋଇ ମିଳିତ

ମହାକୋଳାହଳ ମୟ ଯେ

ଏତେଦିନେ ମାତା ପୁତ୍ର ପାଇ ଅବା ଭଜିଛି ଅତି ତନ୍ମୟ ।୩।

ଅଦୃଶ୍ୟ ଜୀବନେ ଯାହାର ଯେହୁ ଲଭେ ମହାମୋଦ ସାକ୍ଷାତ ପାଉଁ

ଅଜସ୍ର ଆଲୋକ ମାଳେ ଲପନ ଦିଶଇ ପୁଷ୍ପିତ ଅବ୍‌ଜ ସମାନ

ଦିବ୍ୟ ଭୂଷାମାନ ଥାଇଯେ

ରୁଚିରେ କିଅବା ତୁଷାର କଣିକା ରଙ୍ଗେ ସୁରଞ୍ଜିତ ଦେହୀ ଯେ ।୪।

ଜାଣି ରାଜନ ସନ୍ଧ୍ୟା ଆଗମନ ଉତ୍ସବେ ସରବ ନିୟୋଗମାନ

ଯେ ଯାହା ସଂନ୍ୟସ୍ତ ଶସ୍ତ୍ର ହସ୍ତରେ ପାଛୋଟି ଆଣିମେ ନୃପେ ସତ୍ଵରେ

ଶୁଭେ ଚାଲ ଚାଲ ନାଦ ଯେ

ପ୍ରତିଧ୍ଵନି ଛଳେ ପୁନରା ବୃର୍ତ୍ତୁଁ ତା କରେ କନ୍ଦର ନିନାଦ ଯେ ।୫।

ଦିବ୍ୟାଲୋକେ ଦେବ ବୃନ୍ଦ ମଧ୍ୟରେ ରାଜନ୍ତିକି ହରି ସ୍ଵପ୍ରତିଭାରେ

ନୋହିଲେ କଶ୍ୟପ ମୃତ ଅବନୀ ଅମାନାଶେ ତେଜଃ ପୁଞ୍ଜ ପାବନୀ

ପ୍ରକାଶମାନ କି ତେଜ ଯେ

ଗୁଣୀ ଏକାତ୍ମଜ ସଙ୍ଗେ ନିର୍ଗୁଣଙ୍କ କୋଟୀଏ ନୁହନ୍ତି ଧାର୍ଯ୍ୟ ଯେ ।୬।

ଉଠେ ଖଲ୍ଲି କୋଟ ଧରା ଉଛୁଳି ସୁସମ୍ଭାର ଦେଖି ନୃପ ମଉଳି

କୋଟୀ ପ୍ରଜା ପ୍ରାଣ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଧମନୀ ଆଶାପୂରକାଶେଷ ସୁଖଦାନୀ

ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଯେ

ନିରାଶାମାନିଶାନ୍ଧ ର ଦୁରୀକୃତେ ଶ୍ରେଷ୍ଠାନନ୍ଦଦାୟୀ ଚନ୍ଦ୍ର ଯେ ।୭।

ନୋହିଲେ ବା ମୂର୍ତ୍ତିମନ୍ତ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଆସନ୍ତି ବିଜୟେ ସେ ଶୋଭାବନ

ସ୍ଵଭାବ ସୁନ୍ଦରେ ଆକୃଷ୍ଟ ପ୍ରାଣ ବିଲୋକି କାମିନୀ ମୋହନ କାମ

ତୃପତିର ଅବସାଦ ଯେ

ଦେବା ଆଉ ଯେତେ ବିଲୋକିଲେ ତେତେ ଦିଶେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଭିନବ ।୮।

ଏକାଧାରେ ଗୁଣ ରୂପ ବିଶିଷ୍ଟ ଉଭୟେ ଏକତ୍ର ଲଭିବା କଷ୍ଟ

ଭାଗ୍ୟବାନ କୃତ କାର୍ଯେ ଭୂପତି ଲୋକି ନ ଲଭେକେ ତୃପତି ମତି

ଗୁଣିଗଣ ଅଗ୍ରଗଣ୍ୟ ଯେ

ପରଜା ପଙ୍କତି ହୃଦୟ କୁମୁଦ ଉଲ୍ଲାସକୁ ଚନ୍ଦ୍ର ସମ ଯେ ।୯।

ସୁନିର୍ମିତ କ୍ରୀଡ଼ା ପ୍ରାନ୍ତରେ ସଭା ମଣ୍ତପ ପୂର୍ବହୁଁ ନୟନ ଲୋଭା

ବିଜେ ତହିଁ ରାୟେ ପ୍ରଜାବୃନ୍ଦରେ ଶୋଭା କି ବର୍ଣ୍ଣିବା ବାକ୍ୟେ ନସରେ

ଦେବଗଣେ କି ସୁଧର୍ମା ଯେ

ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିଭାତ ସ୍ଵପ୍ରଭା ବିଗ୍ରହେ ସ୍ଵଭାବେ ବିଚିତ୍ର କର୍ମା ଯେ ।୧୦।

ତହିଁ ସୁଆଶୀଷ ଭୂସୁର ବାରେ ଉଚ୍ଚାରିଲେ ଉଚେ ମଧୁର ତରେ

ପ୍ରଜାବୃନ୍ଦ ସ୍ଵନେ ସୁସମାରୋହେ ପ୍ରବେଶନ୍ତେ ସଭା ଶେଷେ ନିଳୟେ

ହର୍ମ୍ମ୍ୟୁ ହୁଳହୁଳି ନାଦ ଯେ

କଲେ ରାଜସେବୀ ବଳ ସୁଲଳିତେ ବହିଣ ଚିତ୍ତେ ପ୍ରମୋଦ ଯେ ।୧୧।

ଈଦୃଶ ଭବନେ ରାଜଦମ୍ପତି ଲଭି ସୁଆଶୀଷ ପାଳନ୍ତି କ୍ଷିତି

ଯା ପ୍ରତାପେ ପୁଣ୍ୟ ଜନେ ସମ୍ମଦେ ନିବସନ୍ତି ରାଜ୍ୟେ ସ୍ଵର୍ଗ ସମ୍ପଦେ

ତସ୍କରବୃନ୍ଦୁଁ ବଞ୍ଚିତ ଯେ

ଚିତ୍ର ତହିଁ କିବା ଯହିଁ ନିଶି ଦିବା ରାମଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଭା ତ ଯେ ।୧୨।

ଏତିକି ରାଜନେ ମୋହବେଦନ କର୍ଣ୍ଣେ ଜପେ କଦା ନୋହି ପ୍ରସନ୍ନ

ସାମ , ଦାନ , ଭେଦ , ଶାସ୍ତି ଏମାନ କାର୍ଯ ରୂପେ ଯଥା କ୍ରମ ବିଧାନ

ବିହି ବାରେ ତତଃପର ଯେ

ଥିଲେ ବିଶ୍ଵମ୍ଭରା ମନ୍ଦିରେ ଉଡ଼ିବ ଯଶଃ କେତନ ଆବର ଯେ ।୧୩।

ମାତ୍ର ନୃପନାଥ ସଦା କିଞ୍ଚନ ପରଜା ପାଳନେ ନିବେଶି ମନ

ସୁସ୍ଥ କାଳେ କରି ଧନ ଗ୍ରହଣ ମହତ ଅଭାବେ ଆଚରି ଦାନ

ଯଶ କୀର୍ତ୍ତି ପ୍ରସରୁ ରସାରେ ହେ

ତବ ସମେ ଅନ୍ୟ ନୃପ ତୁଳନାରେ ପଡ଼ନ୍ତୁ ଗାର କାସାରେ ହେ ।୧୪।

ଲୋକି ଏ ଆଚାର ଭୂପ ମଣ୍ତଳୀ ମଣ୍ତନ୍ତୁ ଆପେ “ନୋହିବା ତା ଭଳି”

ସୁପ୍ତ ଗଉରବ ପିତା ମହଙ୍କ ତବ ଖ୍ୟାତି ଲଭି ହୋଇ ଉତ୍ସୁକ

ହେଉ ପୁଣି ଜାଗରୁକ ହେ

ଅଜ୍ଞାନ ତିମିର ଧ୍ଵଂସେ ରବିକର ପରା ପଥ ପ୍ରଦର୍ଶକ ହେ ।୧୫।

ବିଷ୍ଣୁ ପଦେ ଥାଇ ଦେବ ନିକର ବିହନ୍ତୁ ସଦାଶୀର୍ବାଦ ମନ୍ତର

ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଜୀବନ ନବ ଦମ୍ପତି ଭୋଗି ମହାମୋଦେ ପାଳନ୍ତୁ କ୍ଷିତି

ବିତୁ ସୁଖେ ସଦା ଦିନ ଯେ

ରତ ଥାଇ ନୃପ ଚିରନ୍ତନ ବିଭୁ ସେବାରେ ଥିବେ ତନ୍ମନ ଯେ ।୧୬।

( ଆଧୁନିକ ଯୁଗ ଉପଲକ୍ଷେ ରଚିତ )

ଚିନ୍ତା

ରାଗ କଳହଂସ କେଦାର

ସକଳେଶ୍ଵରଙ୍କଠାରେ କାର୍ତ୍ତିକପୂର୍ଣ୍ଣିମା

( ରାଗ-ରାମକେରୀ)

(୧)